argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola 2021eko uztailaren 27a
Oxigenoa eta Tibeteko haurrak
Zientzialariek berriki deskubritu dutenez, haur tibetarrek bost aldiz aukera gehiago dute bizitzeko beren amek odolean oxigeno-maila handitzea ahalbidetzen duten geneak baldin badituzte. Kontutan hartu behar da tibetarrak bizi diren herriak oso altu daudela eta, beraz, oxigeno eskasia dagoela.
Horretarako 900 etxetako amak eta seme-alabak aztertu zituzten. Emakumeen oxigeno-maila odolean, hainbat datu ginekologiko, haurdunaldi eta erditze-kopuruak eta beste hainbat datu izan ziren aztertu zirenak.
Azterketa hauekin guztiekin ondorioztatu zen gizakia hain oxigeno gutxi dagoen lekura genetikoki egokitzeko prozesuan dagoela. Pertsona hauen aurrekoek tropikoetatik emigratu zutela uste da eta beraz, oraindik amaitu ez den egokitzapen-fasean daude.

Minutu gutxitan hoztu
Orain aste gutxi iragarritako berri baten arabera 22°C-tik 2°C-ra bi minutu eskasean iragan daiteke elektrizitaterik kontsumitu gabe. Oinarrian lurrunketa prozesu natural bat dago eta ohiko hozkailuak baino 70 aldiz azkarrago hozten du.
Gailua Thermagen konpainiak sortu du eta ohiko egoeratan froga arrakastatsua izan dela ziurtatu dute.
Sistema hutsean egindako lurrunketaz baliatzen da eta honela, edozein produkturen bero-energia xurgatzen da abiadura handiz, gainera. Prozesua kontrolatzeko teknologia Ariane kohete europarraren motorrak kontrolatzeko garatutako teknologian oinarritzen da. Thermagen-ek, Europako Espazio Agentziak teknologia transferitzeko duen programaren bidez eskuratu zuen aipatu teknologia eta hozte-sistemaren baitan gertatzen diren eredu fisiko konplexuak modelatzerik izan zuen errendimendua eta fidagarritasuna hobetuz.
Hozteko era hau orain milaka urte ezagutzen da. Garai batean txarro porotsuen bidez hozten ziren edukiak azaleko lurruna baliatuz, eta giza gorputzak ere antzeko metodoa erabiltzen du tenperatura kontrolatzeko. Thermagen-ek erabilitako metodoa 1930eko hamarkadan garatu zen, baina orduz geroztik ez da laborategietatik atera.
Teknika horri lehen erabilera praktikoa 2003ko Dakar-eko Rallyan eman zioten, bertan Thermagen-ek edariak hozteko hainbat ontzi Pescarolo Sports deituriko ekipoari saldu zizkionean. Ur-zentilitro bat hutsean hoztuz edariaren tenperatura 15°C jaistea lortzen zen.
Kontzeptu bera beste alor erabat desberdinean erabiltzen da une honetan, hots, kosmetikan. Larruazala zaintzeko produktu berri baten osagaiak, hozketa ultra-azkarreko prozesu batekin batera, berehalako "lifting" efektua sortzen du.
Efektu hau kosmetikako ikertzaileentzat ezaguna zen jada, zeren eta lipidoak »koipeak, olioak, argizariak...» minutuko 5°C edo gehiago hoztean, dituzten molekulak uzkurtu egiten baitira eta horrela larruazaleko poroetatik sartzerik izaten dute. Behin barnean, bere tamaina normala hartzen dute eta urez betetzen dira lehen aipatu "lifting" efektua sortuz.