Bero-beroan


2021eko uztailaren 27an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Ibarretxeren ‘iluminazioa‘ eta konfiantzazko pertsonak

Datozen hilabetetan, Euskal Herri osoan begirada kontzentrazio maila handiena jasoko duen gizona da Eusko Jaurlaritzako lehendakaria, Juan Jose Ibarretxe. Asko hitz egiten da berari buruz eta berak, aldiz, gutxi hitz egiten du publikoki. Hitz egiten duenean, doinu mesianikoan hitz egiten duela leporatu dio Emilio Gebara bere alderdikide ohiak; aspaldi ari da irudikatzen Ibarretxeren irudi hori, baina azken boladan «iluminatu» gisa ari da deskribatzen behin baino gehiagotan: «Zeregin berezi bat betetzeko dagoela sinesten baitu», dio Gipuzkoako egunkari garrantzitsuenean. Egia esan, denetarik ari da idazten eta entzuten Ibarretxe lehendakariari buruz, eta entzungo da. Ez du une errazik aurrez aurre eta bera ondo ezagutzen dutenek ere, ziurtasunez azpimarratzen dute oso argi dituela ideiak eta berak lehendakari gisa jarraitzekotan bere planarekin izango dela eta alderdiak hori atzeraraziko balu, erretiratuko litzatekeela. Jende asko du inguruan, baina oso pertsona gutxiren konfiantza osoa. EAJrekiko azken liskarretan ere posizio zail eta garrantzitsua ei du eta alderdiko bi joera nagusien arteko zubi lan nabarmena egiten du.


Udalbiltzako kideak aske

Baltasar Garzon epaileak deklarazioa hartu ondoren libre geratu dira Udalbiltzako hamaika kideak. Ezker abertzaleko Udalbiltzako kideek erakundea indar berriz berrantolatzeko lanean ari dira, eta ez dirudi Garzonen ekimena zeregin horretatik aparte dagoenik.


Omenaldia Txillardegiri

Irailaren 27an beteko ditu 75 urte Jose Luis Alvarez Enparantza ‘‘Txillardegi‘k eta egun hauetan, irailaren 7tik 9ra, omenaldi ekitaldi sendoa antolatu dio Elkar argitaletxeak. Bizitza emankor, gogor eta konpromisoz betetakoa izan da Txillardegik orain arte egin duena eta, azken urteetan une zailak bizi izan dituen arren, egun gogotsu eta ilusioz beterik dagoenean egin diote hiru hitzaldiz jantzitako omenaldia Donostian, antolatzaileek azpimarratutako gisan, bizirik dagoela eta ez gehienetan egiten den bezala, hil ondoren. Txillardegik oraintsu argitaratu du bere azken liburua: Euskararen aldeko borrokan. Euskalgintza eta euskalaritzarako idazlan hautatuak, 1956-1983.


Herri kontsulta eta B plana

Kurtso politiko berriaren hasieran, ezker abertzaleko lerroetatik Ibarretxe lehendakariak herri kontsultarako datarik ez duela zehaztu azpimarratu da. Legealdi honetarako, dena den, inork gutxik espero zuen halakorik, eta datozen hilabeteetan planarekin gertatzen denarekin »maiatzeko EAEko hauteskundeak barne», erabakiko dute herri kontsultarekin zer gertatzen den. Herri kontsulta egon egongo omen baita, baina Juan Mari Atutxak aditzera eman bezala, bere balore handiena Ibarretxe Planaren eta EAJren azken urteetako bidearen legitimazioa izango da, ez Estatuarekiko konfrontaziorako tresna bat. PSEren aldetik porrota iragartzen zaio, EAJk hori badakiela eta «B planik», plan alternatiborik, ez duela azpimarratzen da. Bitxia da, azken mezu hau azpimarratzeko EAJko bi kide ohi ari direla erabiltzen sozialistak, Emilio Gebara eta Joseba Arregi, joan den asteburuko bi elkarrizketetan bederen mezu hori erabiltzen zuten biek.


Sakanako etorkinak eta euskara

Sakanan 19.460 biztanle bizi dira eta horietatik 853 (%4,4) atzerrian jaiotakoak dira. Atzerritar gehienak Marokotik, Ekuadorretik eta Portugaletik etorri dira. Datuok Sakanako Mankomunitateak eskaini ditu. Bailaran etorkinak ugaltzen ari direnez, Mankomunitateko Euskara Zerbitzuak biztanle berriak euskal gizartera eta euskarara hurbiltzeko bideak ireki ditu. Etorkinentzako harrera liburuxka argitaratua dute eta orain, urrirako gonbitea egin die etorkinei euskara ezagutzeko lehen pausoak eman ditzaten. AEK-ko Itsasi euskaltegiak eta Constantino Salinas euskaltegiak (UGT) emango dituzte eskolak.
Euskararengandik urrun ordea, etorkinak soilik ez dabiltza, eta bertan jaioak direnek eta euskara ikasi ez dutenek urriaz geroztik aukera izango dute aipatutako euskaltegietan ikasten hasteko.


Raimundo Olabide

Lehenengo euskaltzain arabarra zan zen Aita Olabide, eta 27 urterekin euskara ikasten hasi eta gero, Biblia euskarara itzuli zuen. 1942. urtean erbestean hil zen. Gasteizko Olabide Ikastolak, 40 urte betetzen dituela-eta, herritarrari omenaldia egin dio Euskaltzaindiarekin batera.


Euskararen erabilera Donostiako Aste Nagusian eta Jazzaldian

Gipuzkoako hiriburuko Bagera Euskaltzaleen Elkarteak urtero bezala hizkuntza erabileraren neurketa egin du Jazzaldian eta Aste Nagusian. Jazzaldiari dagokionez, emaitza baikorra izan dela azpimarratu du, elebitasuna mantendu delako bai aurkezpenetan eta baita idatzizko materialetan ere. Aurrerapausorik, ordea, ez da eman iaztik, eta batez ere, iragarleek, ia erabat gaztelera erabiltzen jarraitzen dute. Aste Nagusian, Bagerak neurketan aurrerapausoak eman direla nabarmendu du, elebietako aurkezpenak ugaldu direlako, baina urtero egiten diren akats berak ere azpimarratu dituzte. Eta oraindik gaztelera hutsezko ekintzak gehiago dira euskarazkoak baino.


Seaska: ikasturte hasiera beroa

Baionako herriko etxeko atarian, Seaskako ikasleak, mahaiak eta aulkiak hartu eta bertan eseri ziren. Aulki bakoitzean nola edo hala bi ikasle eseri ziren. Protesta ekitaldia joan den ostegunean egin zuten. Seaskak 2003ko ikasturtean 1.451 haur zituen ama eskolan eta lehen mailan. Aurten, 1.498 haur hasi dira, iaz baino %3 gehiago. Bigarren mailan ikasle kopuru igoera %7koa izan da. Lehen mailan 47 ikasle gehiago dituzte eta horietaz arduratzeko lanpostu erdi bat besterik ez du sortu Frantziako Hezkuntza Ministerioak. Ikasleak gero eta gehiago eta baliabideak, berriz, murritzak.
Herriko Etxeko protesta ekitaldian Max Brisson Hizkuntza Kontseiluko kidearekin hitz egin ahal izan zuten eta bi eskakizuni baiezkoa ematea lortu zuten Seaskako arduradunek: aspalditxotik egindako eskaerei erantzun bat ematea larunbata (irailak 4) baino lehen eta elkarlanean aritzeko konpromisoa hartzea.


Azkenak
2025-03-12 | Nicolas Goñi
Errumanian meatzaritzak eskuin muturra bultzatu eta krisi instituzionala piztu du

Errumaniako presidentetzarako kandidatu ohia Călin Georgescu, aurten berriro iragan behar diren hauteskundeetara erregistratzera zihoalarik, Poliziak atxilotu zuen otsailaren 26an. Egozten dizkioten krimenetarik bat “ordenu konstituzionalaren aurkako ekimenen... [+]


Hezkuntza Departamentuari ikasgelak ituntzeko plangintza bidezkoa eta legala eskatzen diogu

2025-2026 ikasturterako matrikulazio kanpaina hasi baino bi aste lehenago, Hezkuntza Saileko arduradunengana jo genuen, itunpeko eskoletako gelen ituntze maila ez delako egokitzen demografiaren jaitsierara eta indarrean dagoen lege esparrura.

Hiri gehienetan arazo orokorra... [+]


2025-03-12 | El Salto-Hordago
Lanaren Ekonomia
Fusilak, droneak eta interes ekonomikoak: heriotzaren negozioa

Trumpen garaipenak, Ukrainako gerraren birkokatze geopolitikoa eragiteaz gain, Europaren apustu belikoa agerian utzi du.


Egutegia zilarrezkoa ilargian

Chão de Lamas-eko zilarrezko objektu sorta 1913an topatu zuten Coimbran (Portugal). Objektu horien artean zeltiar jatorriko zilarrezko bi ilargi zeuden. Bi ilargiak apaingarri hutsak zirela uste izan dute orain arte. Baina, berriki, adituek ilargietan egin zituzten motibo... [+]


Boteretsuegia emakumea izateko

Hertfordshire (Ingalaterra), 1543. Henrike VIII.a erregearen eta Ana Bolenaren alaba Elisabet hil omen zen Hatfield jauregian, 10 urte besterik ez zituela, sukarrak jota hainbat aste eman ondoren. Kat Ashley eta Thomas Parry zaintzaileek, izututa, irtenbide bitxia topatu omen... [+]


Ezustekoa Groenlandiako hauteskundeetan: liberal independentistek irabazi dituzte bozak

Agintean dauden alderdiek kolpe gogorra jasan dute emaitzetan: Inuit Ataqatigiit alderdi ezkertiar independentistak eta Siumut sozialdemokratak aurreko hauteskundeetan lortutako botoen erdia inguru galdu dute, oposizioko alderdien onurarako.


2025-03-12 | Mati Iturralde
Gudaren jauntxoak

1986. urtean Espainiako Estatuak NATOn jarraitzearen aurkako botoa eman zuen euskal gizarteak. Denborak ematen duen perspektibak oraindik ez du azaldu zeintzuk izan ziren gizartearen arrazoi sakonak gerra erakundean parte hartzeari uko egiteko.

Felipe Gonzálezen... [+]


Ikusezinak

Martxoaren lehenengo lanegunarekin batera, komunikabideetan azalduko ez diren aldaketak etorri dira EHUn. Azken Lan Publikoko Eskaintzaren ondorioz, ehunka langile –arlo tekniko eta administrazio zerbitzutakoak– orain arte okupatzen zuten lanpostutik atera eta beste... [+]


Bolo-bolo

Bolo-bolo dabil energia berriztagarrien hedapenaren inguruko eztabaida. Sarri askotan, iritsi den proiektu zaparrada desordenatuak eragindako artegatasunak bultzatuta, albiste zein iritzi-artikulu mordoaz gain, hitzaldiak, eztabaidak, mahai inguruak, bideo emanaldiak eta abar... [+]


Elle-aren biya

Lagun asko sumatu dut kezkatuta euskaldun gero eta gutxiagok ahoskatzen duelako elle-a. Haur eta gazte gehienek bezala, heldu askok ere galdu du hots hori ahoskatzeko gaitasuna, idatzian ere nahasteraino. Paretan itsatsitako kartel batean irakurri berri dugu: altxorraren biya... [+]


Lankidetzaren aldeko aldarria

Unibertsitateko ikasleen artean, maiz topatzen ditugu beste lurraldetakoak ere, bereziki gradu ondorengo ikasketetan. Topaketa horiek badira errealitate berriak ezagutzeko bide, baita besteak entzun eta besteez ikasteko parada ere. Garapenerako lankidetzari loturiko gaiak izan... [+]


Mickael Forrest: “Arbasoek ziotena errepikatzen ari gara: gu ez gara frantsesak”

Kanakyko Gobernuko kide gisa edo Parisekilako elkarrizketa-mahaiko kide gisa hitz egin zezakeen, baina argi utzi digu FLNKS Askatasun Nazionalerako Fronte Sozialista Kanakaren kanpo harremanen idazkari gisa mintzatuko zitzaigula. Hitz bakoitzak duelako bere pisua eta ondorena,... [+]


Kanaky Herria
2024: deskolonizaziorako aukera oro sinesgaitz bihurtu zuen urtea

Urte bat beteko da laster Pazifikoko Kanaky herriko matxinada eta estatu-errepresiotik. Maiatzaren 14an gogortu zen giroa, kanaken bizian –baita deskolonizazio prozesuan ere– eraginen lukeen lege proiektu bat bozkatu zutelako Paristik. Hamar hilabete pasa direla,... [+]


Autobiografia linguistikoak eskolan euskara hauspotzeko

Eskolako zenbait gurasok euskalduntzeko egindako ahalegina ikusarazi, eta hezkuntza komunitatean euskararen aldeko jarrerak piztu. Helburu horiekin bultzatu du Autobiografia Linguistikoak ekimena Ramon Bajo ikastetxeko Basartea gurasoen elkarteak, Gasteizko Alde Zaharrean. Pozik... [+]


Eguneraketa berriak daude