Ezusteko gutxi ekainaren 13ko hauteskundeetan. Egosten ari den Europa instituzionalak ez du atxikimendu berorik sortzen, eta indiferentzia ez denean arbuio nabarmena. Honetan homogeneoa gara gero eta zabalagoa eta anitzagoa den eremu horretako populazioa.

Hiritar europarrari gehien interesatzen zaion gaietan, paradoxikoa badirudi ere, hiritarrak zuzenean dioenak ez du eraginik. Moketa eta txarolezko Parlamentua hutsala da. Estatuetako gobernuak dira, zuzen-zuzenean, jaun eta jabe, ongi genekien bezala. Eta gobernuek hirugarrenen aurrean hiritarren interesak ordezkatzen dituzteneko paradigma eufemistikoa, koartada historikoa, zein gezurra den ongi dakigu. Gaur inoiz baino gehiago.

Lekzioa argi dago. Europa instituzionalean zerbait izatekotan lehenago Estatu izan beharra dago, eta gero, bakoitzaren Estatuaren izaeraren arabera, hiritarra gehiago edo gutxiago izango da.

Eta estaturik ez dugun herrietako kide garenok? Gaitz bikoitza. Zorionez, euskal gizarteak osatzen duen kidegoak, euskal herriak emantzipazioaren bidea hartu behar duela uste dugunok, hots, inori baimenik eskatu gabe euskal hiritargoak bere erabakiak hartzearen alde gaudenok, herrien garapenari buruzko ikuspegi modernoa dugu eta, eragozpenak eragozpen, ikuspegi etnizista eta tribaletatik urrun, horregatik ongi barneratuta dugu geure estatu propioaren beharra. Zalantzarik bagenuen, Europako Batasunak horixe eskatzen digu.

Erronka zaila. Bai, hala da. Baina, nire lagun batek esango lukeen bezala, Europan herri bezala geure ordezkaritza lortzeko bide errazagorik ba al dago, beste modu batzuk errazagoak al dira, ikusiak ikusita? Hori bai, badaukagu beste aukera bat, amore eman eta herri bezala ordezkatuta egoteari uko egin. Eta horrek asko hitz egiteko aukera ematen du, baina beste baterako utziko diot.

Berez, hauteskundeetako emaitzei erreparatuta, gako europarra da gutxien interesatzen zaidana, eta barka bekit irakurleak, zentzuz kontrakoa baitirudi ekainaren 13ko gidoia kontuan hartuta. Baina nik esan dezakedana esanda dago jada, alor horretan.

Beste kontu bat da hauteskundeotako emaitzek bertako gakoei begira adierazten dutena. Gehiago interesatuko litzaidake, baina ez dute adierazpen berezirik egiten.

Alderdi bakoitza bere orain arteko horretan geratu da, azken hautesleriarekin izandako azken hitzorduaren arabera. Salbuespena, oraingoan ere, ezker abertzalearekin egin da, Herritarren Zerrenda debekatu egin dutelako. Baldintza horietan izateko, etekin ona lortu duela esan behar, batik bat Iparraldean, berak bakarrik 5.000 bozka erdietsi baititu, beste talde abertzale batzuk, beste talde batzuekin batera, 2.500 bozka gehiago baino lortu ez dutenean.

Ezker abertzalearen biziraupenerako berri ona izanik ere emaitzok, proiektu politiko baten helburua ez da biziraupena, proiektu horren eraginkortasuna baizik. Eta horretarako hautestontzien babesa bezain garrantzitsua da dagokion ganbaretan ordezkaritza eragilea lortzea. Eta horretan lehengoan geratu da ezker abertzalea, benetako garrantzia izango duten hurrengo deialdirako adierazle hobea emaitzetan ageri ez direla, inkognitarik argitu gabe.

Espekulazio asko egin daitezke etorkizunera begira, hemengo alderdien balizko asmoez. Aurrerapen arriskutsuagoak batzuk besteak baino, aldagai ugariren arabera. Baina proiektuen eremuan euskal subiranotasunaren aldeko indarrak, gaur egun atomizatuta daudenak, bilduko lituzkeena litzateke eszenategiaren gain eragin nabarmena egingo lukeena, hamarkadetako errutina politiko antzua irauliz, gatazken konponketari dagokionean.

Ildo zaharra amaitzear dagoen honetan, urte bete laburreko epea dago, 2005eko maiatzean EAEn izango diren hauteskunde autonomikoak direla eta, aro berri bati hasera ematea ahalbidetuko lukeen ekimen politikoa abian jartzeko. Edota betikoaren luzapen etsituan erortzeko, dena esan behar bada.

Mendetako jokaldiak ez dira partida bakarrean garbitzen. Hori argi dago. Baina urrezkoa da datorren aukera.