Arabako Errioxan dago Bastida ikastola, "orain dela 25 urte gogo biziz hasi zen egitasmo handia". Esaldi labur baina esanguratsu hori bildu dute ikastolakoek euskararen jai handia dela-eta paratu duten webgunearen sarreran. 7 ikasle eta irakasle batekin hasi zuen ibilbidea Bastida ikastolak, Haur eta Lehen Hezkuntzan. 2-12 urte bitarteko haurrak hezten dituzte Bastidan. 1989an egin zuten lehen aldiz Araba Euskaraz eta eskolako zuzendari Beatriz Alfonsok esan digunez, orduan ikastolak zituen hainbat gabeziari irtenbidea ematea izan zen asmoa. Hala ere, 2003-2004 ikasturtean 141 ikasle eta 12 irakasle izango dira eta horregatik, ezinbestekoa zaie bitartekoak zabaltzea, egungo eskaeretara moldatuko badira. 2004ko Araba Euskaraz jaiari ikastola berria eskatu nahi diote Bastidako haur, irakasle eta gurasoek. Hori dela eta, euskal kultur ekintzaz osaturiko urte oparoari ekainaren 20an emango diote azkena.

Antolatzaileekin mintzatu gara eta esan digutenez, eskaintza oparoarekin dator aurtengo Araba Euskaraz. Ekainaren 20an, Bastidan, hamaika kontu egongo da ikus eta gozatzeko: kontzertuak »Su ta Gar…», pailazoak, jolasak, tailerrak... Lan eskerga egin dute haur eta irakasleek, guraso eta lagunek, guztiek Bastidan ikastolak har dezan uzta, uztartuaz!


Arabako herri txiki honek 1.100 bat biztanle ditu. Egun Arabako Errioxan badago ere, antzina Gaztela eta Nafarroako erreinuen arteko muga zen. Iparraldean Toloño mendia du muga, hegoaldean, berriz, Ebro ibaia. "Bastio" hitzetik datorkio izena herriari eta harresia, gotorlekua esan nahi du. Izan ere, Erdi Aroko herria da eta harresiz inguraturik dago. Kantauri aldeko haize hezeak langintza bat nagusiarazi du Bastidan: mahasgintza. Ardoaren kalitateak ospea eman dio Arabako Errioxari eta Bastidak ere tradizio horri eusten dio egun.


Bastida Ikastola Arabako ikastolen mugimenduaren partaide da, eta Partaide Ikastolak elkarteko kide den heinean Arabako beste ikastola hauekin aritzen da elkarlanean: Assa ikastola (Lapuebla de Labarca), Aresketa ikastola (Amurrio), Armentia ikastola (Gasteiz), Laudio ikastola eta San Bizente ikastola (Oion). Beatriz Alfonso da Bastida ikastolako zuzendaria eta harekin hitz egin dugu. Azken orduko prestaketetan buru-belarri eta eskolak ematen ari zela aurkitu dugu.

Denboran jauzi egin nahi izan dugu Beatrizekin eta ikastolaren sorrera garaiaren berri eman digu. Hasieran, ikastola sortu zenean alegia, arazoak izan ziren, zazpi haur eta andereño bakarra gela bakarrean aritu baitziren. Andereñoak zailtasun ugari izan omen zuen, besteak beste ez zuelako gorabeherak inorekin eztabaidatzeko modurik, gainera, bitartekoak ere ez ziren onak. "Pilota partidak antolatzen ziren dirua lortzeko eta Olabide ikastolarekin akordioa ere egin behar izan zuten andereñoari ordaintzeko", esan digu orduko egoeraren argigarri.

Araba Euskaraz-ekin zer lortu nahi duten ere galdetu diogu: "Lehenengo Araba Euskaraz egin zenean beste gabezia batzuk zeuden Bastidan, hastapenekoak edo. Orain, eraikina Udalarena da eta hori mantentzeaz Udala bera arduratzen da. Nolanahi ere, oso ikastola txikia da eta haurrak ez dira sartzen", esan digu. "Ez da apeta bat, ez da ikastola politagoa nahi dugula, behar bat da". Izan ere, 2003-2004 ikasturterako 141 haurrek eman dute izena Bastidan eta aurtengo Araba Euskaraz-ekin beraz, ikastola berria eraikitzeko dirua lortzea dute helburu.


Euskara ezinbestekoa da jai handi honetan eta Bastidan euskararen egoera nolakoa den ere jakin nahi izan dugu. Beatrizek esan digu duela 25 bat urte euskararik ez zela aditzen Bastidan eta neurri batean ikastolak bultzatuta herrian gaur egun giro euskalduna sumatzen dela. Ikastolako zuzendariak esan digunez, hasieran B ereduan bakarrik lantzen zuten euskara, baina orain 10 bat urte D eredua ezarri zuten. Bastida herri txikia da eta Arabako Errioxan dago, Gasteiztik baino Logroñotik gertuago. Kokapenak ezinbestean du eragina hizkuntzaren gorabeheretan. Ikastolak euskararen aldeko apustu sendoa egin du eta erronkak eman du fruitua. Lehen ikastolan bakarrik hitz egiten zen euskaraz eta orain ikasleen etxeetara eta beraz, hainbat gizarte esparrutara zabaldu da. "Guraso batzuk ikasle ohiak dira eta hori ere nabaritzen da", esan digu Beatrizek. Egun irakasle ari den lagun bat ere ikasle ohia da. Urratsik txikiena handi bihurtzen da Bastidan eta inguruetan. Horregatik, euskararen aldeko bidean pauso guztiak arretaz ematen dituzte, gaurko ahaleginak bihar emaitza izango duen uste sendoan.


Arestian ere esan dugu gauza txikiek ikaragarrizko garrantzia dutela, are gehiago inguru hauetan. Araba Euskaraz-en adierazgarri nagusiak logotipoa eta leloa direnik ezin inork uka. Beatrizek pozik eman digu leloaren eta logotipoaren aditzera eta azalpenen hastapenean Bastidan ohituraz mahatsondoak direla protagonista esan digu. Kukuxumuxu elkarteak sortutako Hostotxo marrazkia da jaiaren logotipoa, mahats hosto bat, alegia. "Arabako Errioxan gaudelako, hemengo lana eta ohitura mahastien artean dagoelako eta jende asko aritzen delako horretan. Mahastia oso gauza adierazgarria da inguru honetan", esan du zuzendariak. Eta leloa? Izan ere, elastiko, opari, afixa eta abarretan han eta hemen ageri den esaldi labur baina adierazgarri hori moldatu eta egokitzea ez da erraza izaten. Laburra, trinkoa eta adierazgarria, horiek lelo ororen ezaugarri nagusiak. Zergatik bada "Uzta hartu, uztartuaz"? Hitz bitan erantzun digu Beatrizek: "Denok uztartu behar dugu, horrela bakarrik lortuko baitugu uzta, lortu nahi duguna".

2004ko Araba Euskaraz jaiko kanta, berriz, Orlando Arreitunandiak egin du, eta ohi bezala euskara, ikastola eta jaia ditu hitzetan oinarri.