Makina bat kontu
Richard Meilan, Purdue unibertsitateko fisiologia molekularreko irakasleak makalaren geneak azkar identifikatzeko metodoa landu du. Zuhaitz bateko gene bakoitzaren zeregina ezagutuz gero, posible da genetikoki aldatutako barietateak sortzea helburu espezifikoen arabera, hala nola, altzariak egiteko edo eraikuntzarako. Ezagutza genetikoaren beste funtzio bat izan daiteke intsektuen aurka gogorragoak izango diren zuhaitzak, edo loraketa atzeratzen zaienak, eta abar sortzea. Geneak identifikatzeko teknika klasikoetan landare mutante asko produzitu behar da eta beraz, prozesua luzea izaten da; zer esanik ez zuhaitzetan, hamarkadak edo mendeak beharko baitira. Meilan-en teknikaren arabera, ez da landare mutanterik produzitu beharrik eta geneak identifikatzen ditu beren jardueraren arabera. Horretarako GUS izeneko gene bat daraman ADN zati berezi bat »tranpa bektore deritzona» zuhaitzaren genomaren ausazko leku batean kokatzen da eta aktibatzen denean urdin bihurtzen da. Aktibazioa beti ondoko gene batek, zuhaitzeko gene batek alegia, eragiten du eta horrela beren eginkizuna ezagut daiteke. Meilan, orain, zuhaitzetako sustraiak hazten dituzten geneak topatu nahian dabil, batez ere, ezaugarri jakin batzuek dituzten zuhaitz mota zehatzak erraz landatzeko eta ustiatzeko. Sortu nahi diren zuhaitz mutanteen helburu nagusia, batez ere, beren egurra ustiatzea izango denez, ez da basa populazioa kutsatu nahi izango eta, horretarako, zuhaitz mutanteek ez loratzeko erakoak izan beharko dute.
Koral-arrezifeak 100 estaturen uretan kokatzen dira eta 300.000 kilometro koadro baino gehiago dute.
Orain arte eskala handiko arrantzari zegokion arrezifeen arazoen erantzukizuna, baina badirudi arrantzale txikien erantzukizuna askoz ere handiagoa dela.
Zientzialariek bi urte igaro zituzten Fiji uharteetan eta bertako 13 irlatan burutu zituzten beren saiakerak. Irla horietako biztanleek intentsitate desberdineko arrantza egiten dute, beti ere, kainaberak edo lantzak erabiliz.
Nahiz eta arrantza gutxi egin, itsas izarren kopurua eta tamaina izugarri hazten zela ikusi zen, batez ere, etsairik ez zutelako; hauek arrantzaleen esku geratzen ziren eta jakina da itsas izarrek korala eraso eta kaltetzen dutela.
Arrantza handiagoa zen irletan itsas izarren etsaien kopurua bi heren jaitsi zen eta itsas izarren kopurua izugarri hazi. Ondorioz, koral kopurua heren bat jaitsi zen.
Beste irla batean itsas izarren hazkundea kontrolatzen ari zirela, koral osasuntsuak desagertzen hasi ziren bat-batean eta algen kopurua ia hirukoiztu egin zen.
Gaur egun arrezifeetan 4.000 arrain espezie eta 700 koral espeziez gain, milaka animalia eta landare bizi da, beraz, koralak desagertzeak katea osoan eragina izan dezake.
“Independentziara egin beharreko bideaz” hausnartzea da helburu nagusia. Apirilaren 20an, Aberri Egunarekin batera, Berriozarren ospatuko duten Gazteon Eskutik jardunaldia izango dute azken geltoki.
Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]
-(1).jpg)
Brasilen suteek 30,86 milioi hektarea baso eta eremu natural suntsitu zituzten iaz, Italia osoaren azalera baino gehiago. Suteek %79ko igoera izan zuten 2023arekin alderatuta, Fire Monitorren ikerketa batek agerian utzi duenez.
Astearte gauean egin dituzte pintaketak, bizilagunek azaldu dutenez. Fatxada nagusia, bertako ateak eta alboetako paretak margotu dituzte. Gazte Koordinadora Sozialistak urtarrilaren 25rako deitutako mobilizazioarekin bat egiten du aldarriak.
Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]
Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.
Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]
Nafarroa Arenan Mitoaroa ikusten izandako lagun batek “telurikotzat” jo zuen entzun-ikusi-sentitutakoa. Niri ere hala iruditu zitzaidan telebista medio etxetik hauteman nuena.
Pentsa daiteke Mitoaroak piztutako grinak eta atxikimenduak proiektuaren ikusgarritasuna... [+]
"Ez gaude prest lauzpabost urte barru datorkigunerako. Arriskua ziztu bizian dator guregana. Aurre egin behar diogu: Ukrainan gertatzen ari dena hemen ere gerta liteke” (...) “Errusia, Txina, baina baita Ipar Korea eta Iran ere, gogor ari dira lanean Ipar... [+]
Zirkulazioan lehentasunek garrantzi handia dute. Gidatzeko ikasten dugun lehen gauzatakoak dira: biribilguneak eta STOPak menperatu ezean nekez lortuko dugu gidabaimena.
Hala ere, lehentasunak ez dira kontu neutroak, eta historiak eta interes kontrajarriek aldatu izan... [+]
Oholtzak betiko utziko dituela jakinarazi zigun Benito Lertxundik badira jada hainbat aste, eta geroztik asko gara maila batean ala bestean umezurtz sentitzen garenak, halako galera edo abandonu sentsazioarekin, triste. Iruindarroi, behintzat, bere zuzenekoen zirrara azken aldi... [+]
Hiru korapilotan mordoilotzen digute euskaldunon elkarbizitza, eta urte luzez, pazientzia handiz eta erabakitasun irmoz ekin arren, loturok askatu ezinean gabiltza. Hiru bederen badira uneko korapiloak: presoak, euskara, etorkinak.
Urte berriarekin elkartu ohi gara milaka... [+]