Xabi Larralde: «Barnealdean abertzaleen garaia iritsi da, baina ez dugu alternatiba gauzatzen jakin»

  • Batasuneko kide Xabi Larralderekin bildu gara Baionan. Batasuna Iparraldean legaltasunean ari da. Martxoko bozak »eskualde zein kantonamendukoak», ekaineko Europako hauteskundeak, Nazio Eztabaidagunea eta Udalbiltza izan ditugu hizpide. Iparraldeko barnealdean abertzaleen garaia iritsi dela erran digu. Alta bada, abertzaleek ez dute alternatiba bateratu bat gauzatzen jakin. Batasunak ere batasuna amets, agidanez.

2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Xabi Larralde ezaguna egin da Hegoaldeko politikan azken urteetan. Politikagintzan bere esperientzia azaldu digu hastapenean: «Nahiz eta ezker abertzalean une gogorrak bizi izan ditugun, esperientzia polita eta interesgarria bizitzen ari naiz. Batasuna sortu eta berehala, errepresioa izugarri azkartu zen. Alta, Hegoaldean legez kanpo izan arren, Batasunak bizirik jarraitzen du».

Duela hiru urte zatiketa izan zen ezker abertzalean »ABren baitan zehazki». Erabaki hura arrazoitu digu: «Batasunaren sorrera pisu handiko erabakia izan zen. Bere mementoan gauzak ez zirela guztiz ongi egin onartzen dut. Iparraldean bereziki, ezker abertzalearen zati batek ez zuen erabakia ulertu, egin zen moldean egin zelako. Baina erabakia arrazoizkoa izan zen. Hemengo errealitatearen azterketatik begiratua »euskararen hil ala biziko egoeratik eta Iparraldeak dituen arazo sozial eta demografikotik» gure erabakiak bazuen funtsa eta funtsa izaten jarraitzen du».

Eskualdeko eta kantonamenduko bozetan AB eta Batasuna bakoitza bere aldetik aurkeztu dira. Zertan da ezker abertzalea Iparraldean egun?
Batasuna »Iparraldean» ABk ez zeukan ikuspegi estrategiko bat zela kausa sortu zen. Pausoa ez zen erraza izan, baina guretzat sorrera funtsekoa izan zen oinarrizko diren hainbat gai birplanteatzeko. Hau da, izaera nazional osoko egitura bat sortzeko eta prozesu nazionalari begira Hegoaldearekin elkarlanean aritzeko. 2002ko Frantziako Legebiltzarreko nahiz eskualde eta kantonamenduetako hauteskundeetan, ABrekin hitz egitean, ikusmolde hau jarri genuen mahai gainean. Ezker abertzalea batzen eta gaineratiko indar abertzaleekin batera aurkezten ahalegindu ginen. Oro har, hauteskundeetan ez ezik, gaineratiko borroka eremuetan »nazio estrategian oinarrizko diren gaietan, kasurako» abertzalearen ahotsa entzunarazteko eta elkarrekin aritzeko proposamenak egin ditugu. 2001etik bide horretan saiatzen ari gara.

Ez duzue elkarrekin aritzea erdietsi, ordea.
Ez dugu erdietsi. Eta zergatia aztertu behar dugu. Zergatik AB eta Batasuna ez garen elkarrekin joan azken bozetan. Alabaina, bi salbuespen izan dira: Zuberoan eta Angelun. Bi barrutietan ezker abertzaleak bat egin zuen eta hautagai bakarrak izan ziren. Angelun gainera, ezker abertzaleak nahiz gaineratiko indarrek hautagai abertzalea sostengatu zuten. Hurrengo bozetan esperientzia horietatik ikasi eta beste barrutietan adostasuna lortu behar dugu. Hori da gure xedea.


Norbaitek «zatiketen gainetik, abertzaleen boz kopuruak gora egin du» erran zuen. Zuk zer diozu?
Oro har, bai. Baina, maleruski, zatiketak zenbait tokitan lor zitezkeen emaitza konkretuak zapuztu zituen. Iholdin hautagai abertzaleek boto kopuru politak egin zituzten, baina zatiketak kontseilari abertzalea izatea oztopatu zuen. Hazparnen, adibidez, kontseilaria lortzeko aukera galdu genuen zatituta aurkeztu ginelako. Beraz, emaitzak gazi-gozoak dira.

Jean-Michel Galant da kontseilari abertzale nagusi bakarra. Zure ustez abertzaleek beste bat lor zezaketen orduan? Non?
Bai. Garazin. Baina hori ez da berria. 1998an Peio Iralur izan zen hautagai abertzalea. 1992an, berriz, Koxe Larre. Honek Frantxua Maitiak baino boto gehiago erdietsi zuen. Maitiak, alta, bigarren itzulian ez zuen Larre sostengatu. Koxe Larrek Michel Intxausperen aurka lehiatzeko benetako aukerak izan zituen. Barnealdean abertzaleen aukera sinesgarria da, baina bozetik bozera ez dugu jakin aukera hori baliatzen.

Nola baloratzen duzu Maitia hautetsi nagusi aukeratu izatea? Bigarren itzulian abertzaleen bozekin gainditu baitzuen UDF-UMPko Alphonse Idiart.
Garaziko ezker abertzalearen plataformak ez zuen Maitiarentzako boza galde egin. Guk ez dugu Maitiarengan konfiantza politikorik. Orain beste gisa batez agertzen bada ere, ikastolen aurkakoa eta eskola errepublikarraren aldekoa izan da arrunt. Intxauspe gainditzeko aukera izan genuenean ez zuen hautagi abertzalea sostengatu. Beraz, aldi honetan guk ez genion zergatik lagundu behar. Sozialistak boterean izan direnean ez dute gure aldarrikapenak aitzinatzen lagundu. Alta, abertzale frankok Maitia bozkatu izan du bozetik bozera.

Iparraldeko bozemaileek zigorra eman zioten eskuinari. Zuk nola baloratu duzu bozen emaitza, oro har?
Bozek Jean-Pierre Raffarin-en Gobernua zigortu dute Estatuan, eta horrek Iparraldean eragin du. Iparraldean aldaketa bat eman da. Adibidez, Hazparneko UDF-UMPko Jacques Coumet kontseilari atzerakoiak muturreko alimalea hartu du. Sozialistek kontseilari gehiago erdietsi dute, baina ez dakigu joera hori behin betikoa izango ote den.


Zerbait espero duzu sozialistengandik?
Sozialistak ez dira alternatiba sinesgarria abertzaleen aldarrikapenak azkartzeko. Ezker abertzalea da alternatiba bakarra. Batez ere, barnealdean. Baina, erran bezala, azken hauteskundeetan jendeak aldaketaren beharra sentitu duen unean, ez dugu behar bezalako alternatibarik gauzatzen jakin.

Abertzaleak elkartzeko garaia da, beraz.
Premia badago. Norberak bere erantzukizuna hartu behar du, ordea. Tere Irastortza idazleak honela esan zuen Nazio Eztabaidagunean: «Mahai bat osatu dugu, baina nik hamaika mahai ezagutzen dut eta hainbat mahaitan parte hartzen dut herri honetan". Hori da gure errealitatea. Iparraldean ere hainbat mahai daude: ikastolak altxatzeko, ingurumenaren aurkako desmasien aurka aritzeko… Mahai horietako akordioen esperientzietatik ikasi eta politikan ari garenok elkartzeko lanean segitu behar dugu.

Europako hauteskundeak datoz. Nola ikusten dituzu?
Europako bozetan hautagai zerrenda abertzalea osatzearen aldekoa naiz. Itun Konstituzionala laster onartuko da. Europa hau jite neoliberalekoa da, Konstituzioak oinarrizko eskubide sozialak zanpatzen ditu. Guk gizarte gai ek nahiz nazio gutxituek Europaren eraikuntzan eragin dezaten nahi dugu. Europa ez da goitik bakarrik eraikitzen, behetik ere eraiki behar da. Europaren eraikuntzan ere, Iparralde eta Hegoaldearen arteko harremanak lantzea da bidea. Eta hori ez da abertzaleen xedea bakarrik, jakobinoak ere Euro-eskualdearen eraikuntzan interesatuta daude. Pirinio Atlantikoetako Jean-Jacques Laserre presidenteak ardatz atlantikoaren eskualdea aintzat hartzen du, mugaz gaindi doana: Pirinio Atlantikoak, Baskongadak, Nafarroa eta Aragoi lurraldeak bilduko lituzkeen eskualdea. Ardatz estrategiko hori frantses jakobinoei ere interesatzen zaie. Beraz, argi dago, Europa tokian tokiko nazio eta lurraldeetan ere eraikitzen ari da. Eta guk abertzaleok zeregin horretan eragin behar dugu. Euskal Herriko ikuspegi koherente batetik ikusita, Europako eraikitze prozesua desegituratzailea bihur daiteke gure herriarentzat. Hartara, abertzaletasuna gutxiengo den lurraldeetan abertzaleek bat egin beharko genuke elkarrekin joateko.

Gorka Torre Berdeen zerrendan doa. AB, EA eta EAJren sostenguarekin? Zuek batasuna aldarrikatzen duzue, baina ez zarete beste abertzaleekin joaten.
Zein da hauturik logikoena? Guk kanpainaren mezua eta ekitaldiak ikuspegi nazional batetik eraman nahi ditugu. Gorka Torre Berdeekin doa. Gu prest gaude Euskal Herriaren aldarrikapen nazionala egiteko, hau da abertzale batentzat naturalena. Ez dut ukatzen beste indar abertzaleek egin duten aukera, bere zentzua badu ziurrenik. Errespetagarria da. Guk Euskal Herria nazioa dela aldarrikatzeko adostasunik ez lortzea deitoratzen dugu. ABk gurekin joateko aukera izan du, baina Berdeekin joatea erabaki du.

Bestalde, nola ikusten duzu Nazio Eztabaidagunea Iparraldetik begiratua?
Euskal gatazkak, nahitaez, izaera nazionala du. Parisek Iparralderari buruz egiten duen politika ez da bertara begira egindakoa bakarrik. Ikuspegi orokorragoa du. Euskal departamenduaren inguruan Aznarrek berak esku hartu zuen, beldurra sorrarazi zuen eta urratsik ez emateko eskatu zuen. Madrilek Parisek Iparraldean hartu behar duen erabaki politikoetan eragiten du. Bestalde, abertzaleon arazoa, errealitate anitzak biltzen dituen Euskal Herria eraikitzea da, denbora berean. Lurraldeen desberdintasunak begi-bistakoak dira. Eskualde ezberdinetan sentimendu kultural eta politiko ezberdinak daude. Beraz, soluzioak ere anitza izan beharko du. Abertzaleok gutxieneko adostasuna lortu behar dugu bat egiteko. Oinarri horrek subjektu bakarraren printzipioa bermatu beharko luke eta, aldi berean, urrats praktikoetan, dauden aniztasun horiek errespetatu. Hori da abertzaleek lurraldetasun gaian askatu behar dugun korapiloa.

Azkenik, Baionan hautetsia zara. Udalbiltza bateratzeko garaia iritsi ote da?
Udalbiltzak balio izugarria du. Euskaldunon erakunde nazional bakarra da. Zatituta dago. Baina borondate politikoa izanez gero, bien arteko ezberdintasunak gaindi daitezke. Azken urteotako errepresioaren ondoren, ez da gutxi ere Udalbiltza bizirik egotea. 2000. urtearen hondarrean, EAJk eta EAk Udalbiltza ekimena bertan behera utzi nahi izan zuten. Su-etenik ez zegoelako aurrekontuen izoztea proposatu zuten. Besteok Udalbiltza bizirik atxiki genuen. Zenbait hilabete beranduago EAJ-EAko hautetsiek Udalbiltzaren aurrekontua zabaldu zuten. Udalbiltza izozteko beharra argudiatu zuten eta gero, adibidez, bi Udalbiltzek Uda-Lekuri dirua eman zioten. Zergatik ez zen dirua elkarrekin eman? Zer nahi gisaz, batasuna berreskuratzeko garaia heldu da, nik uste.


Azkenak
2024-11-14 | Uriola.eus
Bilboko euskaltzaleen GUKA mugimenduak euskaraz bizitzeko erronkak irudikatu ditu metroko eskailera mekanikoetan

GUKA Bilboko euskaltzaleen mugimenduak euskararen aldeko ekintza esanguratsua burutu du astearte arratsaldean Deustuko metro geltokian, Bilbon euskaraz bizitzeko oztopoak eta aukerak irudikatzeko.


'Barraka' saioa
Apustua ETBk, baina bigarren planoan

Igande honetan, azaroaren 17an estreinatuko da Barraka izeneko late-night formatuko programa, EITBren Primeran plataforman. Hiru Damatxok ekoitzi du umorez blaitutako ikuskizun bizia.


2024-11-14 | Leire Ibar
Jauzi Ekosoziala eragileak aurkezpen bira hasi du Euskal Herrian

Eragile ekologista ezagutzeko edo gai ekosozialetara hurbiltzeko interesa duen edonor gonbidatu dute aurkezpenetara. Aurkezpenak egiteaz gain, hitzaldiak, proiekzioak eta kontzerturen bat ere eskainiko dute zita horietan. Albistearen amaieran egitaraua.


Larrialdi linguistikoari aurre egiteko “lege eta diru baliabideak” galdetu ditu euskalgintzak

Baionan eskaini dute prentsaurrekoa Euskal Konfederazioak eta Euskalgintzaren Kontseiluak, beste behin ere euskararen egoera larria salatzeko. "Borondate politikoa" ukanez gero, larrialdi linguistikoa gainditu daitekeela argi utzi dute.


2024-11-14 | Julene Flamarique
32 eragilek babestu dute Ernai eta Jaurlaritzari eskatu diote “jazarpen estrategia” amai dezala

Apirilean Jaurlaritzako Segurtasun Sailak gazte antolakundeko 133 kideri jarritako isunen harira manifestua aurkeztu du Ernaik. Euskal Herriko 32 eragile sozial, sindikatu eta alderdi politikok egin dute bat idatziarekin. Isunek antolakundea “itoarazi eta politikoki... [+]


Nafarroako Parlamentuak Lantxotegi elkarteari konfiantza berretsi dio etorkinak gizarteratzeko prozesuan

Entitate sozial honen langileek Etxebizitza, Gazteria eta Migrazio Politiken batzordean agerraldia egin dute haien lana azaltzeko. Hizlariek etxebizitza duinak, bizileku zein lan baimena erraztea eta osasun mentaleko baliabide publiko gehiago eskatu dizkiote Foru Gobernuari... [+]


Hamza Abuhamdia (palestinar ekintzaile 'queer'-a)
“Gorputza da botere kolonialak okupaturiko lehen territorioa”

Larunbatean Makean izanen da Hamza Abuhamdia, Parisen bizi den palestinar queer-a, Palestinaren aldeko topaketaren kari. Israelek bideraturiko pinkwashing-ari buruzko tailerra eskainiko du –bat-bateko euskarazko itzulpenarekin– arratsaldeko 15:30ean. LGBT pertsonen... [+]


Pisu turistikoentzako baimenak urtebetez eten ditu Bilbok

Bilboko Udalak ez du lizentzia berririk emango, hirigintza planean etxebizitza turistikoen figura arautu bitartean. "Kautelaz" jokatzea erabaki du Juan Mari Aburtoren udal gobernuak, baina gehienez ere urtebeteko epea eman dio debekuari.


Felix Likinianoren pinturak erakutsiko dituzte Donostiako CNTren egoitzan

Libertimenduzko Jardunaldiak antolatu ditu Gipuzkoako CNT sindikatu anarkistak bere egoitzan (Amara Berriko Olaeta plazan), martxora bitarte. Lehenengo jarduera abenduaren 14an izango da, eta Felix Likiniano anarkista historikoa izango dute hizpide.


56 urteko garraiolari lesakarra hil da lan istripuz

56 urteko garraiolari lesakarra hil zen lanean Irunen, kamioia kargatzen ari zela. Transportes Etxetrans enpresako langilea zen. Aurten 11 garraiolari hil dira lanean, horietariko asko, azken hau bezala, bihotzekoak jota LAB sindikatuak ohar batean jakinarazi duen bezala... [+]


Erabakitzeko eskubidearen alde egin dute EH Bilduk eta EAJk Araban ere

Bizkaian eta Gipuzkoan egin bezala, EAEko estatus politiko berriak Euskal Herria nazio gisa aitortzea eta erabakitzeko eskubidea jasotzea eskatu dute Arabako Batzar Nagusietan alderdi abertzaleek.


Eta indarkeria matxistaren biktimak zer nahi dute?

Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]


2024-11-14 | Josu Iraeta
Borondate kolektiboaren bidetik

Badira hauteskundeek erabaki politikoei legezko izaera emateko baino ez dutela balio diotenak. Eta ez dira gutxi horrela pentsatzen dutenak. Bale, baina horrekin gauza asko esaten dira, besteak beste, benetako agintea, boterea, joko horretatik kanpo dagoela.

Baina –nire... [+]


2024-11-14 | Leire Ibar
10.000 bat ikaslek eskatu dute unibertsitateko matrikulak merkatzea eta bekak hobetzea

Doako unibertsitatea aldarrikatu eta EHUren erantzukizuna seinalatu dute 10.549 ikaslek, Unibertsitateko Indar Batasunak abiatutako sinadura bilketaren bidez.


2024-11-14 | Gedar
Hamabi urte bete dira Amaia Egañak bere buruaz beste egin zuenetik

2012ko azaroaren 9an egin zuen bere buruaz beste Barakaldon, etxegabetua izan behar zuenean. Ordutik, Barakaldoko beste 2.400 familia bota dituzte euren etxeetatik. Asteartean bertan, familia bat etxegabetu zuten Astrabuduan.


Eguneraketa berriak daude