Bidaiari nomadak


2021eko uztailaren 28an
Bakarrik edo konpainian parti, bidean aurkitzen diren leku eta jendeak errespetatuz. Utz autobideak, bide eta bidexken hartzeko. Ibilbideak erakuts baina ez bertzeak zure bidetik joatera bortxa. Kurri dabilana, autoz dabilana baino emekiago jabetzen da espazioaz, inguruan duen guztiari begiak irekiz. Oinez ibiltzea: munduan izateko modu berezia. Partitu denak botere-gizonek eraiki mugak trebesatzen ditu ixil-ixila, alegia deus ez. Itinerarium mentis-a, kanpora gauzatuz. Eremuaren esperientzia zure gorputzean.

XIX. mendearen bigarren erditik landa hedatzen hasten den oinezko turismoa, turismoaren etika litzateke gaur. Gero eta jarraikitzaile gehiago aurkitzen baditu Europan ez da kasualitatea. Arrazoinak? Globalizazioa, abiadura, zarata artifiziala eta geldiezina zoko guztietan, airekoen bitartez urruntasunen ezabatzea, autoen ugaritasuna, telebista, ordenagailu, bideo-jokoetako pantailen inbasioa, mundu birtualek gero eta gehiago hartzen ari duten poderioa, medien informatze-desinformatzea... Zerrenda luza daiteke.

Dena den, gure aurreko mendearen bukaera geroztik ikus nola bidaiez eta geografiez ari diren liburuak metatu diren liburu dendetan, astrologiaz eta esoterismoaz ari direnekin batera? Zer ari ote zaigu gertatzen? Bertze zerbaiten bila joateko gutizia? Xinpleki, ihes egiteko gutizia? Utopia berrien seinalea ote? Ezin bizia bilakatzen ari zaigulako eguneroko bizi urbanoa? Arrotzak bilakatu zaizkigulako autoz, metroz, autobusez, tranbiaz, trenez laster-laster, fite-fire, lasterka, korrika, hatsangaka, itsuan, iragaten ditugun guneak?

Alta, munduaren deskubritzeko ez duzu preseski urrun joan beharrik. Zure kale edo karrika izkinean has daiteke abentura. Baina horretarako ez duzu ideia bakar batekin joan behar norapait, ordulariari behaka, erdi-lasterka. Denboraren hartzen ikasi behar duzu. Patxadan. Ohartuko zara ibiliz, jendeak eta bazterrak sekulan iruditu izan ez zaizkizun moduan kausituko dituzula. Zoaz, ahal bezainbat arin, zabarkeriak burutik kendurik. Txinatar kurrilari taoistaren gisan. Gaurko bizi urbanoan guztiok ahantzi duguna berreskuratuz: lehenik dela gauzen esperientzia eta gero haietarik etortzen zaigun ezagutza intelektuala. Ez alderantziz.

Zu zauden lekuan hasten da abentura. Zure hirian. Ahantz, faborez, hirietako mapak. Orain, gal zaitez, okerreko kalean sar zaitez. Konturatu ote zara norabidez beteak direla hiriak. Badela galtzearen fobia kolektiboa. Eta, monumentu, eliza, katedrala, eta bertze oroit-harri historikoak, gauaz fokoek argituak ia denak, ongi ikus ditzagun, postaletan bezala?

Guztia zoko estrategikoetan ezarriak diren karteletan esplikatua zaizu. Guztia jakin dezazun. Eta mendi-bazterrak? Gasnaren bidea, Ardoaren bidea, Hatzen bidea, Katarismoaren bidea… Ikusten, badela ere jakitate ezaren fobia kolektiboa? Badakizu orain nondik joan, zer begira, zer ez… Uf! Metroan edo turismo informazio etxean eman dizuten mapari, kioskoan erosi duzunari begiratzea aski. Horrela, kalean dabiltzan jendeei ez diezu zertaz biderik eska gehiago. Zure paper muturrari behatuz, nehori hitzik egin gabe, bisita dezakezu lekua. Eta bisitari, turista ideala horrela dabil gehienetan teknokratek ongi taxutu dizkioten bideetan. Sekulan irriskurik hartu gabe, galdu gabe… Ohartu ote zara sorpresarendako eta erruarendako ere ez dizutela gehiago gunerik uzten?

Odysseus Elytisek horri ere «faxismo teknolokigoa» deituko ziokeen. Orduan, oinez ibiltzea? Erresistentzia egitea, bistan da. Gauzen modu berri batez senditzea. Kurri, ortuts, oinetakoak bizkarrean. Burua tente, ileak haizeak harrotzen dizkiola. Kantari eta ziztuka. Ez ote duzu beti horrela imajinatu izan Rimbaud? Libro...

Honetaz eta hartaz ari izan zen poeta eta geografialari bidaiari andana bat joan den martxoan Genève-ko Uni-Mail unibertsitatean Geopoetikaren bideak. Ibiltzea eta bazterra deitzen ziren egunetan.


Azkenak
Pilar Garaialde, Gogora Institututik kanpo utzi duten estatuaren biktima:
“Beti zoru etikoa ahoan, baina ez dakit hori non ote dagoen”

Iragan asteazkenean Gogora Institutuko Zuzendaritza Kontseiluko bost kide independenteak hautatu zituzten alderdiek Gasteizko Legebiltzarreko Justizia eta Giza Eskubideen Batzordean. EAJren eta PSEren abstentzioek Pilar Garaialde Salsamendi zuzendaritzatik kanpo utzi zuten. Bera... [+]


2024-09-30 | Bertsozale.eus
Eneritz Artetxe Eizagirre nagusi Hondarribian
Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako bosgarren final-zortzirena jokatu da gaur Hondarribiko Itsas Etxean. Artetxe, saioa irabaztearekin bat, final-laurdenetara sailkatu da.

Herri indigenei egindako kalteengatik barkamena eskatu du Kanadako Elkarte Medikoak

Kanadako Elkarte Medikoak (CMA) barkamena eskatu die herri indigenei, praktika medikoentagik edo haien gabeziagatik historikoki eragin dizkieten kalte fisiko eta psikologikoengatik. Barkamen-eskea egin duen ekitaldi berean txosten bat aurkeztu du, medikuen jarduera antietikoak... [+]


2024-09-30 | Bertsozale.eus
Aitor Salegi Martijak irabazi du Andoainen
Azken aurreko final-zortzirena jokatu da gaur Bastero kulturgunean. Datorren larunbateko saioarekin osatuko da final-laurdenetako zerrenda. Sarrerak bertsosarrerak.eus atarian daude eskuragai.

2024-09-30 | Irati Diez Virto
Oreina ala orkatza da?

Naturazaleren batek galdera hori irakurri eta pentsatuko zuen seguruenik: “Galdetzea ere! Ez dute zerikusirik!” Egia da, bai, behin ezagututa erraz desberdintzen direla oreina eta orkatza. Baina batzuentzat ez da erraza mendian halako animalia ikusi eta ziurtasunez... [+]


2024-09-30 | Jakoba Errekondo
Begien egarri direnei begi egiteko

Sekreturik ez esan baratzean. Bai bai, adi baratzean. Zer agi ere ataizean ibili, begi-belarri. Ezkutatzekorik baduzu ez azaldu baratzean. Patatak (Solanum tuberosum) begiak ditu, artoak (Zea mays) belarriak, arrosondoak (Rosa spp.) antena zorrotzak, asunak (Urtica dioica)... [+]


2024-09-30 | Garazi Zabaleta
Elikaenea
Bergarako azoka plaza biziberritzeko proiektua

Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]


Urrian hobetu eta indartu zure immunitatea

"Kanpora begira" bizi izan garen udararen ondoren, udazkenak geure buruarekin berriro konektatzera, errutinara itzultzera eta bertan nola sentitzen garen entzutera gonbidatzen gaitu. Eta udazkenean zer behar dugu osasuntsu eta energiaz beteta sentitzeko? Garaiko jakiek... [+]


Sail Ofiziala. Klausurako filma
Eta igande euritsu, erromantiko eta negartia iritsi zen

Eta hori, larunbata zela atzo, eta ez igandea. Kosta zitzaion egunari argitzea, aurreko egunetan baino dezente jende gutxiago zebilen kalean, eta presa gutxi nabari zen. Batzuk laster batean bai, Kursaalera eta Victoria Eugeniara gerturatu zirela, lehen areto horretan ematen... [+]


2024-09-29 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia. Azken eguna.
Ezer gutxi kontatzen duten isiluneak


Aktore onenaren saria, Patricia López Arnaizentzat

Patricia López de Arnaiz gasteiztarrak aktore onenaren sari nagusia irabazi du Donostiako 72. Zinemaldian, Pilar Palomerok zuzendu duen 'Los destellos' filmean egindako lanagatik.

Eider Rodriguezen 'Bihotz handiegia' liburuko lehen narrazioan... [+]


Zezenaren tortura babesten duen dokumentalak irabazi du Zinemaldiko Urrezko Maskorra

Andrés Roca Rey toreroaren egunerokoaren hainbat pintzelkada ematen ditu Tardes de soledad zintak, besteak beste, hotelean eta hoteletik zezen-plazarako bidean eginiko elkarrizketak edo janzte aldiko uneak, eta plazan zezena nola sufriarazten eta hiltzen duen erakusten... [+]


2024-09-28 | Eneko Atxa Landa
Donostia Zinemaldia. 8.eguna
Ez dut sekula pelikulekin negar egiten


Eguneraketa berriak daude