Aupa zaharrak


2021eko uztailaren 28an

Behin, ikasle gazte nintzela, Budari buruzko aipamen bat irakurri nuen filosofiako esku-liburuan: "Ikusi zituen Budak heriotza, eritasuna eta zahardadea, eta mendi bakarti batera erretiratzea erabaki zuen". Albisteak inpresioa egin zidan, zeren, garai hartako gazte gehienen pare, sentibera bainintzen erabaki dramatikoekin.

Baina, inpresioaz haratago, albisteak kezka sortu zidan. Izan ere, ez nuen oso ondo ulertzen zahardadeari buruzko aipamena. Heriotza eta eritasuna txarrak direla, hori bai, hori aise konprenitzen nuen; baina, hainbestekoa al zen zaharren ezbeharra? Hantxe ikusten nuen, ia egunero, kolegioko patioan frantseseko irakaslea, 60 urtetik gora zituena eta ezpain artean kantutxo bat »une chanson d'amour» eramaten zuena; beste hainbatek belar-ziria bezala, eraman ere. 1990eko gaztea izan banintz, eta ez 1965ekoa, Buda pasa egin zela pentsatu izango nukeen: esaldia borobiltzearren gehitu ziola zahardadea heriotzak eta eritasunak osatutako bikote siniestroari.

Euria gogotik egin du "Siddharta" eta Hermann Hesseren beste liburuak irakurtzen genituen ikasle garai haietatik, eta joan ginen gu ere, belaunaldi hartakoak, bustitzen, janzten, hainbat gai ulertzen. Baita zahardadearen hura ere. Egun batean »euri ederra» Maupassant edota Baudelaireren lerroak iritsiko zitzaizkigun, haurtxo baten muxua erregutzen zuen vieille femme haren ingurukoak; hurrengoan, zinera joanda »Un hombre llamado caballo ikustera, kasu» gizarte tradizionalek sasoirik gabeko jendeari eskainitako ankerkeria dastatuko genuen. Gero, ospitalera joandakoan, edo jubilatuen tabernan sartzean, errepresentazioan ikasitakoa berrituko zitzaigun.

Baina pertsona ez da, nonbait, erabat esnatzen. Halaxe gertatu zait niri Budak aipatutako hirugarren ezbeharraz jabetzeko orduan. Hain hurbiletik begiratzen nien zaharrei, hain neukan arreta haien hasperen, kexu eta beste txikikerietan jarria, non ez nituen haien inguruan jiraka ohi dabiltzan putreak ikusi ere egiten. Baina orain, hori ere badakit. Zaharrak, zahar otzanak, piztia higuingarrien helburu bihurtzen direla.

Saltzaile itxurako putreak hurbildu ziren orain urte batzuk gure inguruko idazle ospetsu batengana. Beraiek bazekiten ez zela lehengoa, gizon zorrotz eta zuhurra. Bere ateko aldaba jo zuten; kafea hartu zuten berarekin, katalogoak erakutsi zizkioten. Idazlea zendu zenean, senideek zabaldu gabeko kaxa mordo bat aurkitu zuten liburutegian: entziklopedia baten aleak zeuden haietan gordeta, pinturaren historia luze bat, brikolajea gai zuen liburu-traste bat…

Non dauden zaharrak, hantxe daude putreak talaian. Batzuetan »ate joka edo airean jiraka ibili gabe» telefonoz deitzen dute. Sinpatia handiz mintzatzen dira orduan, batzuetan zuka eta gehienetan hika. Agurraren ondoren, opari baten berri ematen diete »ziztrinki inprimatutako Julio Verneren hiru liburu, gogoan daukadan kasuan», eta un beso edota antzeko esamolde lizunen bat erabiliz despeditzen dira. Jakina, handik egun batzuetara han dira berriro deika, eta, nik nola ez dakidala »putrelogo kaskarra naiz oraindik» biktima nahastu eta bere kontu korrontearen hogei zenbakiak lortzen dituzte. Konturatzerako, zilarrezko baxera baten jabe da Doña Concha »"garesti xamarra irudituko zaizu, baina aparta da, benetan"»; hormako erloju baten jabe, Manuel.

Ez dakit Budak, zahardadeaz ari zela, putreak gogoan hartu zituen. Seguru asko, bai. Izan ere, aspaldidanik dabil Gaitza munduan. Gaztelako gune batean txori atzaparren arrastoak azaldu omen dira dinosauro batenaren inguruan. Jokatuko nuke dinosauroa ahulduta eta bakarrik zegoela, eta txoriak putre arrazakoak zirela; jokatuko nuke erdi gorila erdi gizon bat zegoela inguruan beste erdi gorila erdi gizon bati bihotza jan nahian.


Azkenak
LAB: “Klase elkartasunaren oinarrizko printzipioa da langile migranteei harrera egitea”

Botere sindikalaren inguruko bigarren azterlana argitaratu du Ipar Hegoa fundazioak. 2016an argitaratu zuen lehena eta, beraz, orain 2016 eta 2023 arteko eboluzioa ikus daiteke. Ondorio nagusien berri emateko prentsa agerraldia egin dute ostiral honetan LABeko koordinatzaile... [+]


2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Eguneraketa berriak daude