Elurmenak lurmentzen
Garai honetan neguko azken lanak dira, oraindik, garrantzitsuenak: inausketa eta landaketa. Landare berriak sortzeko asmoak bi lan hauek kateatzen ditu. Landare batzuei forma berezi batean hazarazi nahian edo loreak eta fruituak sustatu asmoz kimuak edo adarrak moztu eta kendutako zati egokienak aldaxka gisa landatu. Badira, ordea, ugalketarako beste aldaxka mota batzuk. Begoniak, adibidez, hosto zatitxoak landatuz ugaritzen dira. Papiroa ere xelebrea da honetan, inoiz egur bihurtzen ez diren zorten luzeen muturreko hosto-mototsa oso osorik buruz behera uretan sartuta sortuko dira landare berriak.
Papiroa (Cyperus papyrus) urzale amorratua da. Lurpeko zain-sare oparoak eta erraboila txikitxo batzuek eusten diote toki egokietan lau metro arte gara daitekeen zurtoin luze eta zuzen multzo eder bati. Hauen muturrean zabaltzen du hosto-mototsa.
Papiroaren bestengusu baten (Cyperus sculentus var. sativus) lurpeko erreboilatxoak txufak dira, hortxata Mediterraneokoaren lehengaia. Papiroaren zurtoinak jangarriak dira eta bere zuntzez sandaliak, urontziak, soinekoak, sokak, saskiak... egiten dira. Zurtoin hauen erabilpen ezagunena, ordea, landareari berari izena eman dion papiroak egitekoarena da.
Papiroa ugaltzeko bi era daude: Ugalketa industrialetan landarea zatitu egiten da, etxerako modukoa da era naturala: Mototsa uretan buruz behera sartzea. Berez zurtoina ahuldu edo animaliaren batez edo haizeak bihurritu eta makurtzen denean mototsak lurraren pare egonik sustraiak ematen ditu eta landare berria sortu. Lehengo batean erreka baten erdi-erdian ikusi nituen papiro batzuk, zut, eta ikaratu egin nintzen, kolonizatzaile itsu hau laster nahi baino toki gehiagotan ikusiko dugun ametsa egin nuen esnai. Etxe barrurako ere dotorea denez motots pare bat hartu nuen...
Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]
Iragarrita zegoen moduan, Bilboko Errekalde auzoko Etxarri II gaztetxea hustu du Ertzaintzak 9.00etan abiarazi duen operazioarekin. Arratsaldean protesta manifestazioa egingo dute auzoan, 19:00etan Amezolako tren geltokitik abiatuta.
Ezbeharra ostegunean gertatu da eta SOS Nafarroak 16:00 orduak jotzear zirela jaso du haren berri. Medikua, anbulantzia et Foruzaingoa bertarako dira, baina ezin izan dute gizona suspertu eta bertan hil da.
Aurtengo berritasuna da. Ahobizi eta belarriprest rolen artean aukeratzeaz gain, herritarrek Euskaraldia Hikan parte hartzeko aukera izango dute. Hitanoa erabiltzen ez den herrietan, toka eta noka, bien erabilera bultzatuko da, eta hitanoa bizirik dagoen herrietan nokaren... [+]
Interview. Urez eta hondarrez
Egileak: Telmo Irureta eta Mireia Gabilondo.
Aktoreak: Telmo Irureta eta Dorleta Urretabizkaia.
Zuzendaria: Mireia Gabilondo.
Konpainia: Tentazioa.
Noiz: apirilaren 2an.
Non: Victoria Eugenia Klub Aretoan,... [+]
Ezagutzen duzue Kneecap filma? Oscar sarietarako hautatu zuten. Belfasteko hirukote baten istorioa da. Kneecap Hip Hop talde ezaguna da gaur egun, eta hizkuntzaren aldeko jarrera (gaelikoa) argia dute, IRAren osteko belaunaldiaren gorabeherak kontatzen ditu filmak; drogak eta... [+]
Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez.
Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]