Zer gertatzen da (euskal) musika /musikariekin? Bai, badakit. Ez, ez dakit zer gertatzen den. Dakidana da, artikulua hasi dudan esaldi-moduarekin hastea aurkezpen arau guztiek eta eskuliburu guztiek diotenaren kontra doala. Baina gutxienez hiru gai aipatu gura nituen eta hortik parentesiak eta izendatzen ez dakidan beste zeinu horren erabilpena. Hiru galdera autonomo egitea baino luzeago joan zaidan azalpen lehor hau albora utzita, hartu dezadan tonua.

Re menorra
Zer gertatzen da euskal musikariekin? Ez guztiekin, beharbada. Baina bat eta bi baino gehiago dira azkenaldion Espainian eman beharreko kontzertuak "hurrengo baterako" utzi behar izan dituztenak. Ez naiz ni orain besoak zerura jasota Ez da posible! Ezin litekeka hasiko, ez naiz hain inozoa eta ohartzen naiz espainiarren herrian lapikokoa dagoen bezala egonda, ez dela hain harritzekoa gertatzen ari dena. Izan ere, ez dira euskalduna izateko garairik onenak baina Madrilen Berri Txarrak zalea izateko ere ez. Batzutan pentsatzen baitugu gure popa dela zulatuta dagoen bakarra baina et, et, et… Taldeek beraiek gogorarazi digute izan ohi zela beste aldean inor, ez zela jo behar zuten tokian joko zuten estreinakoa. Hori ere egiten dute euskal musikariek.

Baina Espainia gaixo dago, bi gehi bi bost direnean bezain gaixo. Eta hala ere, edo horregatik, ETB2ko programa batean Fermin Muguruza gainera zetorkion zaparradatik ihes egin ezinik ikusi nuen, Sarri-Sarri egin izanagatik azalpenak eman beharko balitu lez. Ez dakit ETBn zelako edo zer, edo neuk gaia hain argi ikusten nuelako agian, baina sentipen arraro batekin joan nintzen ohera, zero kota edo Ekuatore-marra desplazatuegi zegoelako ustearekin.

Eta usteok baieztatu nituen Jaurlaritzako sailburutzan kide independente moduan sartu eta orain bertako bozeramaile denaren ahotik, euskal musikari zenbait jasaten ari zenaren salaketa egiten entzun nuenean. Julio Medemen izena ere saldo berean aipatu zuen. Eta berriz ere, ez dakit bere ahotik entzun nuelako edo zer, baina iruditu zitzaidan errazagoa egin ote zitzaion musikariena horrela salatzea. Ze, ni bazter nahastailea izango naiz gura baduzue, baina ez egidazue ukatu zuei ere ez litzaizuekeela, gutxienez bitxia egingo, Jaurlaritza urlia eta sandia defendatzen entzutea. Egin beharko luke, badakit. Baina ni bitxitasunari buruz ari nintzen, ez dakit nola esan, beste zera horretaz.

Fa (maiorra, adibidez)
Eta euskal musikari zer gertatzen zaio? Segur aski musikari orokorrean gertatzen zaionetik asko. Nik, bidenabar esanda, gaiaren azterketa sakonik ez dudala egin nabarmen da baina artikulu bat idazteko Cronicas Marcianas ikustea baino gurago dudanez, ba, kantu horrekin nator. Neure kantua da, nire kantu onena izan daitekeen bezain txarra.

Orain hamabost urte euskal musikak zuen presentziak gainbehera egin du zentzu gehienetan. "Normaldu" esango dute batzuk, "normalizatu" bestetzuk. Baina normaltasunaz eztabaidatzea baino, esan gura dudana da, musikaren alorrak geroz eta gutxiago gainditzen duela tribuaren barruko tribua. Literaturan hori mesederako dela dio zenbaitek eta beharbada hala izango da. Baina beharbada bakarrik.

Musikan, berriz, guztiz kaltegarria dela deritzot. Ez dut nik azalduko Xabier Montoiak "liburuak ez baina diskoak bai" zergatik aurkezten dituen, hori berak egingo du gogoak ematen badio. Egingo balu nire arestiko tesiari indarra emango lioke, beharbada, berriz diot. Izan ere, musikaren espiralak kanporantz egitea ezinbestekoa dela uste dut, nahiz eta jakitun naizen espiral horrek beti ondo ezarriak izan dituela sabaiak. Galdetu bestela orain hamabost urte Euskal Herria hain txiki geratzen zitzaien musikariei. Alabaina, arazoa zeure esparrua handi geratzen zaizunean dator. Orain.

Garai batean baino areto eta azpiegitura hobeak ei ditugu, dozenaka kultur teknikari eta denetariko azpikontratak, baina oholtza bat jasotzeko gogo gutxi eta egiten dena entzuteko eta erosteko are gutxiago. Eta okerragoa dena, teknikari askok ez daki nor den nor. Jakin beharko lukeen? Nik baietz uste dut. Baina beno, ez nintzen horretaz bakarrik ari, ez dakit nola esan, beste zera horretaz ere ari nintzen.

Sol, do, re (maiorrak)
Akorde horiekin beti ateratzen da musika antzeko zerbait. Nire moduko memelo askok, kontserbatorioan zortzi urte pasa eta jotzen dakigun bakarra dira hiru handiok. Badira askoz gehiago jakin barik kantu onak egin zituztenak eta badira gehiago jakinda egundo egingo ez dituztenak ere. Orain onak badira, kantuak zein egileak baina nor da hartzailea? Ez dakit ez ote den falta, nola esan, alde guztietan geroz eta gehiago falta den beste zera hori.