Nork hautsi zuen Eroski-Consum?
Juan Mari Arregi
2021eko uztailaren 27a
Oraindik orain gertatu da Valentziako Consum kooperatibaren eta Euskal Herriko Eroskiren arteko elkargoaren haustura, 1990az geroztik lehena bigarrenaren bazkide izan eta gero. Horrela, Eroskiren hedapenak zartadakoa jaso du, ez bakarrik Valentziako Komunitatean, baita Murtzian eta Kataluniako parte handi batean ere, ia erabat desagertu baita Mediterraneoan. Haustura horren bertsio ofiziala Valentziako kooperatibaren enpresa estrategia berri batean datza, eta estrategia hori erabakiak orain arte Euskal Herriko kooperatibaren zuzendaritzan zentralizaturik egon izanak determinatua da. Consumek dio erabakitzeko eskumen handiagoa nahi duela. Eroski kide duen MCC taldeak, agi danean, ezustean hartu zuen albistea. Sinetsi behar ote dugu haustura horren bertsio ofiziala? Ofizialez beste daturik ez daukagu. Badira, hala ere, hainbat zalantza, hain zuzen ere PPren propaganda orbitak eta haren fronte mediatikoak Eroskiren eta Euskal Herriko beste enpresa batzuen inguruan sorturiko girotik datozenak. Euskal Herriko egoera politikoa ikusirik, gure produktuei eta gure enpresei boikota egiteko eskatzera iritsi dira, Eroski hatzarekin seinalatuz. Valentziako Komunitatean, boterea PPk kontrolatzen du, eta berehala eman dio bere sostengua, publikoki, Consumen bakarkako ibilbide berriari. Nork hautsi zuen Eroskirekiko elkargoa? Consumen estrategia enpresarialak ala PPren estrategia politikoak?
Foro bateraezinak. Azken urteotan, hainbat foro sozial eta ekonomiko ari dira antolatzen munduan, ikusi dugunez. Horien izendatzaile komuna globalizazioa da, nahiz eta batzuek globalizazio kapitalista defendatzen duten eta beste batzuek globalizazio solidarioa eta antikapitalista. Azken foroak oraindik orain burutu dira; bata Indian, non izan baitziren Porto Alegrekoaren jarraitzaileak, eta bestea Davosen, non bildu baitziren Trilateralekoaren jarraitzaileak. Orain, beste foro bat iragarri dute, Bartzelonako 2004 Foruma. Hango arduradun gorenek adierazi dutenez, "Forumaren asmoa ez da Davosen eta Porto Alegreren arteko ekidistantzia mantentzea, baizik eta bi poloen arteko elkargunea izatea, aurkakoen arteko dialogoko ariketa izatea".
Ez da gisa horretako asmo ameslaria gertatzen den lehen aldia. Lehenago ere izan ziren saiakerak, GKE eta alderdi politiko sozialdemokrata batzuen bitartez, benetako borroka antikapitalista hutsaltzeko eta kapitalistak beldurtzen dituen munduko dinamika solidario berri hori apurtzeko. Porto Alegrekoaren ondorengo foro sozialen akatsak eta limitazioak gorabehera, haien filosofia guztiz bateraezina da Davosekoak eta antzeko beste foro batzuek bultzatzen dutenarekin. Nekez dialoga daiteke pobreziatik eta miseriatik gaitz horien existentziaren erantzule direnekin, baldin eta errealitatea eta haren konponbideak makillatu nahi ez baditugu behintzat. Sistema kapitalistak egiten ditu posible munduan neurri horretako miseria eta pobrezia, eta borrokak bakarrik balio du sistema hori beste justuago eta solidarioago batez aldatzeko. Ez da erraza. Helburu horiek lortzeko, lanerako eremu galanta daukate, egia esan, mugimendu sozialek, sindikatuek eta partidu politikoek.
Sindikatuak eta langabeak. Eskura ditugun datuen arabera, hazten ari da sindikatu abertzaleen afiliazioa, eta, batez beste, Europan baino sindikazio handiagoa dugu Hego Euskal Herrian. ELA iritsi da jada 102.703 afiliatu izatera, eta joan den urtean %4 hazi zen batez beste. LABek 35.000 afiliatu inguru dauzka, eta %5,68 hazi zen iaz. Sindikatu abertzale batean nahiz bestean, emakumeen eta gazteen afiliaziotik etorri da hazkundea. ELAn, afiliatuen %33,5 dira emakumeak eta %12, 30 urtez behekoak. LABen, berriz, %31 eta %13 dira, ondoz ondo, emakumeak eta 30 urtez beherakoak. Dena dela, bada datu kezkagarri bat: azken urteetan, aski nabarmen galdu dute pisua langabeek eta langile ez aktiboek sindikatuetan. Elorrietaren sindikatuak antzina ez dela aitortu du.
Zergatik gertatzen da horrela? Sindikatuak, ia-ia, afiliatu aktiboez bakarrik arduratzen dira; alde batera uzten dituzte langabeak edo inaktiboak, zeinetako asko, bidenabar esanda, arras baldintza prekarioetan bizi baitira. Nahiz eta aktiboen kuotak baino apalagoak egokitu, ez da harritzekoa pertsona langabeak edo inaktiboak beren sindikatuei hileroko kuota pagatzeko prest ez egotea, gero ezertarako balio ez badiete. Gogora dezagun Euskal Herrian 125.000 langabetik gora ditugula (10.000 baino gehiago Iparraldean), horrela ageri da behintzat biztanleria aktiboaren gaineko azken inkestako datuetan.
Bankuen mozkinak eta lukurreria. Bankuen 2003ko ekitaldietako mozkinen erakustaldiak dagozkigu oraingo hilabetean. Bankuek, 2003ko ekitaldian, %15 inguru-edo egin dute gora etekinetan, eta zerbait gutxixeago aurrezki kutxek. Dena dela, BBVA adibidez, ia %30era iritsi da. Zifra horien atzean daude, ordea »batez ere bankuen kasuan», enplegatuekiko zekenkeria lan hitzarmen kolektiboen negoziazioetan, enpleguaren murrizte progresiboa eta lanpostu berrien prekariotasuna, baina, oroz gainetik, egunean baino egunean lukurreria handiagoa »lapurreta», beren bezeroei egiten dietena: etxebizitzetarako kreditu hipotekarioen bidez eta, bizitza osorako hipotekatzen dituzte; gazteak, bereziki.
Foro bateraezinak. Azken urteotan, hainbat foro sozial eta ekonomiko ari dira antolatzen munduan, ikusi dugunez. Horien izendatzaile komuna globalizazioa da, nahiz eta batzuek globalizazio kapitalista defendatzen duten eta beste batzuek globalizazio solidarioa eta antikapitalista. Azken foroak oraindik orain burutu dira; bata Indian, non izan baitziren Porto Alegrekoaren jarraitzaileak, eta bestea Davosen, non bildu baitziren Trilateralekoaren jarraitzaileak. Orain, beste foro bat iragarri dute, Bartzelonako 2004 Foruma. Hango arduradun gorenek adierazi dutenez, "Forumaren asmoa ez da Davosen eta Porto Alegreren arteko ekidistantzia mantentzea, baizik eta bi poloen arteko elkargunea izatea, aurkakoen arteko dialogoko ariketa izatea".
Ez da gisa horretako asmo ameslaria gertatzen den lehen aldia. Lehenago ere izan ziren saiakerak, GKE eta alderdi politiko sozialdemokrata batzuen bitartez, benetako borroka antikapitalista hutsaltzeko eta kapitalistak beldurtzen dituen munduko dinamika solidario berri hori apurtzeko. Porto Alegrekoaren ondorengo foro sozialen akatsak eta limitazioak gorabehera, haien filosofia guztiz bateraezina da Davosekoak eta antzeko beste foro batzuek bultzatzen dutenarekin. Nekez dialoga daiteke pobreziatik eta miseriatik gaitz horien existentziaren erantzule direnekin, baldin eta errealitatea eta haren konponbideak makillatu nahi ez baditugu behintzat. Sistema kapitalistak egiten ditu posible munduan neurri horretako miseria eta pobrezia, eta borrokak bakarrik balio du sistema hori beste justuago eta solidarioago batez aldatzeko. Ez da erraza. Helburu horiek lortzeko, lanerako eremu galanta daukate, egia esan, mugimendu sozialek, sindikatuek eta partidu politikoek.
Sindikatuak eta langabeak. Eskura ditugun datuen arabera, hazten ari da sindikatu abertzaleen afiliazioa, eta, batez beste, Europan baino sindikazio handiagoa dugu Hego Euskal Herrian. ELA iritsi da jada 102.703 afiliatu izatera, eta joan den urtean %4 hazi zen batez beste. LABek 35.000 afiliatu inguru dauzka, eta %5,68 hazi zen iaz. Sindikatu abertzale batean nahiz bestean, emakumeen eta gazteen afiliaziotik etorri da hazkundea. ELAn, afiliatuen %33,5 dira emakumeak eta %12, 30 urtez behekoak. LABen, berriz, %31 eta %13 dira, ondoz ondo, emakumeak eta 30 urtez beherakoak. Dena dela, bada datu kezkagarri bat: azken urteetan, aski nabarmen galdu dute pisua langabeek eta langile ez aktiboek sindikatuetan. Elorrietaren sindikatuak antzina ez dela aitortu du.
Zergatik gertatzen da horrela? Sindikatuak, ia-ia, afiliatu aktiboez bakarrik arduratzen dira; alde batera uzten dituzte langabeak edo inaktiboak, zeinetako asko, bidenabar esanda, arras baldintza prekarioetan bizi baitira. Nahiz eta aktiboen kuotak baino apalagoak egokitu, ez da harritzekoa pertsona langabeak edo inaktiboak beren sindikatuei hileroko kuota pagatzeko prest ez egotea, gero ezertarako balio ez badiete. Gogora dezagun Euskal Herrian 125.000 langabetik gora ditugula (10.000 baino gehiago Iparraldean), horrela ageri da behintzat biztanleria aktiboaren gaineko azken inkestako datuetan.
Bankuen mozkinak eta lukurreria. Bankuen 2003ko ekitaldietako mozkinen erakustaldiak dagozkigu oraingo hilabetean. Bankuek, 2003ko ekitaldian, %15 inguru-edo egin dute gora etekinetan, eta zerbait gutxixeago aurrezki kutxek. Dena dela, BBVA adibidez, ia %30era iritsi da. Zifra horien atzean daude, ordea »batez ere bankuen kasuan», enplegatuekiko zekenkeria lan hitzarmen kolektiboen negoziazioetan, enpleguaren murrizte progresiboa eta lanpostu berrien prekariotasuna, baina, oroz gainetik, egunean baino egunean lukurreria handiagoa »lapurreta», beren bezeroei egiten dietena: etxebizitzetarako kreditu hipotekarioen bidez eta, bizitza osorako hipotekatzen dituzte; gazteak, bereziki.