argia.eus
INPRIMATU
Eroskik eta Fagorrek finantzatzeko formula berrietara jo dute
  • Azkenaldi honetan, Mondragon kooperatiba taldeko enpresa batzuek, hala nola Eroskik eta Fagorrek, formula berrietara jo dute lehenbiziko aldiz, beren inbertsio arrakastatsuak inbertitzaile pribatuen ekarpenen bitartez finantzatzeko. Horretan, beren enplegatuenak lehenetsi dituzte, zein errenta finkoko AIAF merkatuan ari baitira kotizatzen eta interes onak ari baitira lortzen. Horrela, denbora errekorrean, 150 milioi euro lortu dituzte.
Daniel Udalaitz 2021eko uztailaren 27a
Orain arte, finantzatzeko formulak betikoak izan dira: autofinantziazioa, kooperatibetako bazkide berrien ekarpenak eta banku bidezko ohiko finantziazioa. Antzina ez dela, ordea, Mondragon taldeko kooperatiba enblematiko batzuek, hala nola Eroski taldeak 2002. urteaz geroztik edo Fagorrek aurtengo urtetik bertatik, kooperatiba taldean orain arte baliatu gabeko formula berrietara jo dute, beren inbertsio-planak finantzatzeko; besteak beste, errenta finkoko baloreen merkatura. "Eroski Ekarpenak" eta "Fagor Ekarpenak" deitzen zaie. Ezagutuz goazen lehenbiziko datuen arabera, arrakastatsuak izan dira enpresentzat, bai eta inbertitzaileentzat ere, hala kooperatiba bakoitzeko enplegatuentzat, nola beste era bateko inbertitzaile pribatu edo instituzionalentzat. Eroski taldea izan zen formula horri ekin zion lehena, 2002. urtean, eta orain hasi gara horren emaitzen berri jakiten.

Euskal Herriko banaketako talde horren emaitzak hain izan dira positiboak, non bide beretik abiatzera animatu baitute Mondragon talde bereko Fagor kooperatiba, etxetresna elektrikoak eta sukaldeko altzariak fabrikatzera eta komertzializatzera dedikatua. Kontuak horrela, Fagorrek azken hilabeteetan hasitako operazioa ongi ateratzen bada, litekeena da taldeko beste kooperatiba batzuek ere sistema berera jotzea.

Eroski: 8.000 herritar fidatu ziren haren jaulkipen publikoan

Joan den otsailaren 2an, Eroski Ekarpenen titularrek, zeinen jaulkipen publikoa 2002ko uztailean gertatu baitzen, 2003ko ekitaldiari zegozkion interesen kupoia jaso zuten. Zenbatekoa, iragarritako %5,638ko interes tasa gordinarekin kalkulatua, errenta finkoko merkatuko erakargarrienetakoa da oraindik ere. Eroskiren 2002ko uztailean egindako 90 milioi euroko jaulkipen horretan, guztira, 8.000 herritarrek inbertitu zuten. Inbertitzaile asko bertako enplegatuak dira, eta, interes gisa, 5,07 milioi euro jaso dituzte denen artean 2003ari dagokionean.

Eroski Ekarpenen bigarren jaulkipen bat ere izan zen, 2003ko uztailean, baina izaera pribatuagokoa, Balearretako Mercat sozietateko akziodunei zuzendua. Jaulkipen hari esker »hura ere oso-osorik estali zuen», Eroski taldeak zabaldu egin zuen Balear Uharteetako supermerkatuetako liderra den sozietate horretako partaidetza, eta bazkide nagusi bihurtu zen.

Denbora horretan guztian, Eroski Ekarpenek kotizazio egonkorra mantendu dute, errenta finkoko AIAF merkatuaren datuek erakusten dutenez »ia beti %100ean edo %100en gainetik». Horrek adierazten du produktu horren eskaria eskaintza baino handiagoa izan dela. Gainera, kotizazio erregularra izan du, lanegunen %83an erregistratu baitira operazioak.

Arduradunen iritziz, Eroski Ekarpenak formula aterabide arras egoki moduan sendotu da kooperatiba taldeentzat »zeinetan langileak baitira jabeak», baliakizun finantzarioak eskuratzera balore merkatura jo ahal izateko, eta modu horretan beren inbertsio plan iraunkorra bermatzeko eta enplegua sortzeko. Eroski taldearen azken bost urte hauetako inbertsioak 1.700 eurotik gorakoak izan dira.

Finantziazioko produktu horri esker, Eroski taldeak munta handiko inbertsioak egin ahal izan ditu bere sare komertziala zabaltzen. Emaitza bistakoa establezimendu berriak irekitzea izan da, hala nola hipermerkatuak eta supermerkatuak, bai eta negozio berriak ere, besteak beste bidaia agentziak, kirol dendak, perfumeriak eta abar. Kooperatiba-taldearen datu ofizialen arabera, inbertsio horiek direla medio, joan den ekitaldian 6.000 enplegatu baino gehiago inkorporatu dira Eroskiko pertsonalean, eta, gaurko egunean, 35.000 lagun baino gehiago dauzka Espainiako Estatu osoan. Horietatik, 9.300 baino gehiago Hego Euskal Herrikoak dira (8.268 EAEkoak eta beste 1.105 Nafarroakoak). Ondotik darraizkio Valentzia 5.591 lagunekin, Galizia 3.640rekin, Balearrak 3.170ekin, Andaluzia 2.777rekin, Katalunia 1.725ekin, Frantziako estatua 1.558rekin, Aragoi 1.478rekin, Gaztela-Mantxa 1.053rekin, Gaztela eta Leon 1.444rekin, Errioxa 551rekin, Murtzia 877rekin, Madril 544rekin, Kantabria 494rekin, Asturias 483rekin, eta Extremadura, 417rekin. Azken aste hauetan gertatu da Consum Eroskitik banantzea, eta ikusi egin beharko da nolako intzidentzia izango duen Euskal Herriko talde horren zentroen eta enpleguen murrizketan; izan ere, berez, Levanteko zonari erasango dio bereziki.

Orain Fagor

Orain, Fagor Etxetresna Elektrikoak, Mondragon talde bereko bigarren kooperatiba, Euskal Herriko banaketako taldearen bide beretik abiatu da. Horrela, Fagorrek beste jaulkipen bat merkaturatu du, 30 milioi euroko zenbateko nominala duena eta 60 milioira zabal daitekeena. Produktu horren eskaria hainbestekoa izan da, eskaintza iragarri eta handik egun gutxira zabaldu dela 60 milioi eurora. Tituluen kopurua, beraz, 2.400.000 izan da, 25na euroko balio nominalekoa bakoitza. Eskainitako interes tasa honako hau izan da: lehen periodoan, pagatutako egunetik 2004ko ekainaren 30era bitartean, urtean %7ko nominala; bigarren periodoan, 2004ko ekainaren 1etik abenduaren 30era bitartean, sei hilabeteko Euriborra, portzentajeko puntuetan adierazia, ehuneko 3,5ean gehituta. 2004ko abenduaren 31tik aurrera, urtebeteko Euriborra, portzentajeko puntuetan adierazia, ehuneko 3,5 puntuan gehituta. Kupoiak ordaintzeko eguna urteroko abenduaren 31 izango da, lehenbiziko kupoiaren kasuan izan ezik, hura 2004ko uztailaren 1ean ordainduko baita.

Egoitza Espainiako Estatuan duen edozein pertsona fisiko edo juridikok izan du Fagor ekarpen horietarako aukera, bai eta inbertitzaile instituzionalek ere, eta, egoitza Espainiako Estatuan ez izan arren, berebat Europako Batasuneko estatu kide bateko parte diren pertsona fisiko edo juridikoek. Hala ere, ekarpen finantzario horiek kokatzerakoan, Fagorrek kolektibo batzuk lehenetsi ditu. Hau da, zenbateko totalaren %50a, hasierakoa edo zabaldua, Fagor Etxetresna Elektrikoak kooperatibako bazkideei eta soldatapeko langileei eskaini zitzaien lehentasunez. Era berean, zenbateko totalaren %10a ere lehentasunez eskaini zitzaien Edesako bazkideei eta soldatapekoei.

Ekarpenek ez diete eskubide politikorik ematen haien titularrei
Finantziazioko formula berria, Eroski Ekarpenak edo Fagor Ekarpenak, orain arte MCC taldeko bi kooperatiba horiek baliatua, Euskadiko Kooperatiben Legean bermatua eta jasoa dator. Euskadiko kooperatiba taldearen ohiko formula tradizionalen osagarria da, hau da, oraindik ere mantentzen dituen autofinantziazioa, bazkide berrien ekarpenak eta banku bidezko kredituak formulen lagungarria. Aldizkari honek kontsultatu dituen kooperatiba taldeko iturrien arabera, bi enpresa horien inbertitzeko ahalegin gero eta handiagoa eta azkarragoa da formula berri horretara jotzeko arrazoi funtsezkoa, eta hala egiaztatzen dute bien hedatze eta enplegu gehitze ikusgarriek.
Finantzatzeko formula tradizionalen osagarri moduan, Euskadiko Kooperatiben Legean jasoa datorren finantziazio formula berri horretara jo dute. Formula berri horrek Kapitalaren izaera du kontabilitatean, baina, hori bai, Eroski edo Fagor Ekarpenek ez diete eskubide politikorik ematen titularrei »enpresako kapitalean parte hartzea», baizik eta eskubide ekonomikoak; ordainsari itundua, esate baterako. Eroski edo Fagor Ekarpenen edukitzaileei likidezia ematearren, errenta finkoko AIAF merkatuan jarri dituzte kotizatzen: portaera bikainarekin orain artean, urtebetean funtzionatu ondoren Eroskiko datuek egiaztatzen dutenez.
Laburbilduz, kooperatibak finantzatzeko beste formula bat hasi dira baliatzen, eta berezitasuna da merkatu antolatura jotzen dutela kotizatzera. Gure iturriek baieztatu dutenez, orain artean bi arrazoirengatik ez dira baliatu aterabide horretaz: finantzarioki beharrik izan ez dutelako eta kooperatiben ordenamenduan figura egokirik ez zutelako.