Astigarragako bentetatik Lardarbasora doan errepidea hartu eta bizpahiru kilometro burutu ostean, Barrako Loian kokaturik dagoen atsedenlekura iritsiko gara. Mahai eta erretegiz txukun atondua dago, eta gertu dagoen Listorreta baserriaren izenarekin ezagutzen da egun. Bi gunetan daude banaturik mahaiak. Bigarrenean utzi dugu autoa (200 metro) eta bien artetik beherantz abiatzen den hormigoizko bidetik ekin diogu gaurko ibilbideari.

Bihurgune nabarmena egiten duenean hormigoia utzi eta Landarbaso errekaren ondotik gora abiatzen den bidetik jarraitu dugu (180 m). Bide oso polita da, baina tamalez higadura handia jasan duena, duela gutxi arte motokrosean aritzen baitziren paraje eder hauetan. Egun, zorionez, praktika hau debekatua dago eta naturaren indarra iragan gertuko kalteak estaltzen ari da apurka-apurka. Aurrera egin eta erreka zeharkatzen duen egurrezko zubi edo pasarela luze batekin egin dugu topo. Zeharkatu eta zidor batek goialdean dauden Landarbasoko haitzulora eraman gaitu. Txukun jarritako panel batzuek aztarnategi horren garrantziaz hitz egin digute.

Berriro gure bidera itzulita, metro batzuren buruan Kobako Zabal deitu zelaira irten gara. Hor eskuinera jotzen duen bidetik gora egin eta arestian utzi dugun hormigoizko bidearekin bat egin dugu. Bide horretan gora jarraituz, Larratz baserrira lehendabizi eta ondoren Landarbasoko azken baserriraino iritsi ahal izan gara, Izeneder-Goikoara, hain zuzen. Tartean, Urdaneta baserriaren aurriak ikusi ahal izan ditugu. Baina gure gaurko lehen tontorra igotzeko ez dugu azken baserriraino iritsi beharrik, Bidegurutzeta baserria kokatua dagoen lepoan (337m) eskuinera jo eta pinudian barrena mazelan gora abiatzen den bidetik igotzea nahikoa dugu. Bentatxuri izan zenaren aurrien ondotik igaro gara, nahiz eta sasiek agerian ez utzi aurri horiek. Bidegurutzean ezkerrera egin dugu, Hernani eta Donostia arteko muga egiten duten alanbre sarearen ondora, azken metroetan bertatik zuzenean igotzen baita gero eta malkartsuagoa den zidorra tontorrera. Ez dira bide oso erabiliak eta tamalez sasiak janda egon ohi dira sarri.

Gainaldera iritsita, altuera apalak uzten duen neurrian, ikuspegia nahiko zabala da. Harritzar handi batzuen artean erpin geodesikoa ageri da, mendebalderago. Hara hurbildu gara, Igoinera (456 m). Buzoi bitxia deigarri gertatu zaigu. Ezkerreko hegoa faltan duen metalezko txoria, Mendiriz Mendi taldekoek oroigarri gisa ipinitakoa. Behean idatzitakoak honela dio: «Usoa eskutan harturik / nahi zuten paketu / Baina usoa zegoen / piska bat elbarritu /ezkerreko hegoa / zitzaion faltatu / Orain ongi ikusten da / Euskadi ez dute askatu».

Igo garen bide beretik jaitsi gara lepora, eta Bidegurutzeta baserriaren eskuin aldetik abiatzen den bideari heldu diogu. Eskuin aldean Gazteluko tontorra izeneko muinoa utzi, Astoko zabala lepora irten eta ezkerrean Landarbaso erreka eta eskuinean Ursoko erreka ditugula, banalerroan aurrera egin dugu. Eukalipto baso bat igarota, tarteka bide zaharra erabiliz, gora egin dugu haritz eta pago artean, Malmazar lepotik Urdaburura doan bidearekin bat egin arte, Zilegi lepo parean.

Hortik aurrerako bidea aski ezaguna eta erabilia da, izan ere, Urdaburu Errenteriako mendi nagusia baita, nahiz eta garaiena ez izan. Herriko mendi taldeari ere berak eman dio izena. Jarraitu beharreko bideak zertxobait behera jotzen du, Zuarkazu tontorra (472 m) eskuinetik inguratuz. Iturri baten ondotik pasa eta Pagotzarte lepora agertu gara (412 m); bertan, mahai batzuez gain, garai batean artzain borda izan zena aurkitu dugu, egun hutsa, baina nahiko txukuna dagoena, gaua mendian igaro nahi duenarentzat aproposa. Metro gutxi batzuk aurrerago, bidegurutze garrantzitsua aurkitu dugu. Genekarren bide zabalak, arrasto zuri-horiez markaturikoak, tontorra eskuinetik inguratzen du beste aldeko Lizarregi tontorrera iristeko. Ezkerrera abiatzen den zidor estu baina garbia hartu dugu, tontorrera igotzeko bidea baita berau. Urdaburu txiki (484 m) ezkerretik inguratu dugu lehenik eta gailur nagusiari eskuin aldeko hegitik ekin diogu ondoren. Apurka-apurka, azken pagoak behean utzi, eta gailurrera iritsi ahal izan gara.

Urdaburu edo Urdao (598 m), gurutzea, erpin geodesikoa, plaka oroigarria eta bi mugarri (153.a bata eta Donostia, Errenteria eta Hernaniko muga adierazten duena bestea). Urdao, inguruko biztanleek ezagutzen duten toponimoa da; Urdaburu, berriz, arrantzaleek erabilitako izena, itsasotik begiratuta erreferentzia ona omen baita tontor hori. Azken hori da egun gehien zabalduta dagoen izena. Oberan izenaz ere ezagutu omen zen nonbait. Hegoaldean, Donostiak inguruotan duen bigarren barrendegia dago: Donostia basoa eta Altza basoa. Horretaz guztiaz gain, ikuspegi zabala eta ederra topatu dugu gailurretik, Nafarroa iparraldeko gandor luzeak, Donostialde osoa, eta abar. Alabaina, benetan arreta piztu diguna, Añarbeko arroan topatu dugun kolore bizi eta ñabarreko ikuskizun aparta izan da, pago eta haritzen hosto xigortuak, haritz amerikarren kolore gorrixkak, alertzearen orratzek erori aitzin duten horiskak… udazkena da mendian ibiltzeko sasoi ederrena »behin honezkero hurrengo sasoira arte itxaron beharko dugu».

Malmazar leporaino itzulera bide beretik egin dugu, baina nahi izanez gero, mendebaldera jarraitu eta zidor lauso batek Lizarregi leporaino jaitsiko zaitu (364 m). Bertatik, lehen utzi dugun bidetik Pagotzarteko bordara iritsiko zara. Behin Malmazar lepora iritsita (417 m), Idoia eta Susperregitik barrena abiapuntura jaitsi baino lehen, ekialdean dugun inguruotako hirugarren gailur nagusia igo dugu, Aldurako gaina. Horretarako, Malmazarren, izen bereko borda eskuinean utzi, pista zabaletik ekialdera jarraitu, eta bostehun metroren buruan, pista nagusia Aldurako gailurra eskuinetik inguratzen hasten denean, zuzenean tontorrera abiatzen den bide malkartsutik gora jo dugu. Emeki-emeki gailurrerako ehun metroak gainditu eta gainaldeko ordoki zabalera irten gara. Aldura (551 m), buzoi txiki bat. Ikuspegi zabala hortik ere, baina batez ere Donostialdera, hegoaldera zuhaitzek ikusmira oztopatzen baitigute.

Ilunabarra, itzultzeko tenorea dugu. Malmazarrera lehenik eta Idoia lepora ondoren jaitsi gara (330 m). Bertan, auto aparkaleku handi baten erdian, Susperregi jatetxe berria dago. Hormigoizko bidetik joan ordez, eskuinetik doan bidetik egin ditugu hurrengo metroak, horrela Idoia baserri zaharraren ondotik pasa ahal izan gara. Berriro ere hormigoizko bidean behera, zenbait lasterbidez baliatuz, iritsi gara, azkenean, abiapuntura. Itzuli ederra gaurkoa!