Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
larunbata 2024ko azaroaren 23an
Jean Louis Irazoki: «Berritzaile izatea gozoki haustea da»
- Donibane Lohizunen elkartu gara Iratzokirekin. Zuhur eta argi hitz egiten du. Estiloaren eta diseinuaren munduan Euskal Herrian puntako enpresak ditugu egun. Eta gure inguruan dena da diseinukoa: hartu dugun kafe kikaratik hasi eta arroparaino. Jean Louisek kontzeptualki garatzen omen ditu diseinuak, eta lan bakoitza independentea izatea nahi du, ez bere estilo markatuegia duena. Beraz, agian ez zinen konturatuko, baina baliteke zure hortzetako eskuila, edo zure haurraren aulkia, edo ur botila berak diseinatua izatea...
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Aita zurgina zenuen. Aitaren tailerrean hasi eta Parisen, Madrilen eta Brasilen izan zinen zeure kontura lanean jarri aurretik. Pauso horien berri eman iezaguzu.
Txikitatik ezagutu nuen tailerreko giroa. Bakantza denborako hilabetea ere aitari laguntzen pasatzen genuen. Egurra gustatu zait betidanik. Lehenik ikasi nuena zurgintza izan zen. Hortik landa beste gauzek interesatu ninduten.
Barne-arkitektura ikasi nuen Parisen. Aldaketa handia izan zen niretzat, gazterik atera bainintzen, 17 urterekin. Hura niretzat gauza anitz deskubritzea izan zen eta ez eskolako gaiari lotuta soilik, baizik eta gehienbat arte munduari dagokionean: erakusketak, museo handiak, kaleko bizitza, arte mugimendu hori... dena zen berria niretzat.
Barne-arkitektura ikasi nuen Parisen. Aldaketa handia izan zen niretzat, gazterik atera bainintzen, 17 urterekin. Hura niretzat gauza anitz deskubritzea izan zen eta ez eskolako gaiari lotuta soilik, baizik eta gehienbat arte munduari dagokionean: erakusketak, museo handiak, kaleko bizitza, arte mugimendu hori... dena zen berria niretzat.
Zure aitak zer estilo lantzen zuen?
Aitak beti hemengo estiloa lantzen zuen. Baina egia erran diseinua beti egin da, izan lehengoa edo oraingoa, diseinua hor dago. Artisautzan ere norbaitek egiten zuen diseinua. Gure altzari tradizionalak sortu dira diseinu batetik, denborarekin pitaka-pitaka aldatuz joan dena, berrikuntza txikien bidez. Beraz, nik ere atzeman dut hori.
Nik estilo garaikidea soilik lantzen dut. Baina izan dut lehen fase bat arrats nire gisa; etxean eta inguruan ezagutu ditudan gauza zahar horiekiko joera izan dut. Orain, eta bereziki aurten, tradizioa eta modernitatea lotzen hasia naiz. Hori nire lan batzuetan ageri da. Esaterako, "Betiko" izeneko mahaian.
Nik estilo garaikidea soilik lantzen dut. Baina izan dut lehen fase bat arrats nire gisa; etxean eta inguruan ezagutu ditudan gauza zahar horiekiko joera izan dut. Orain, eta bereziki aurten, tradizioa eta modernitatea lotzen hasia naiz. Hori nire lan batzuetan ageri da. Esaterako, "Betiko" izeneko mahaian.
Euskarazko izena jartzen diezu lanei. Zergatik?
Euskarazko izena nazioarte mailan jende gutik konprenitzen badu ere, hain justu horregatik da interesantea. Azkenean euskarazko izen hori beste zernahi baino irekiagoa delako, ez baitu erranahi hain definitua gehienentzat, guretzat hala bada ere. Fonetikak ere badu berez balore bat. Joko bat bezala baliatzen dut. Izena hautatzeko fonetikari erreparatzen diot eta batzuetan erranahiari ere bai. Bada aulki bat "Arin" deitzen dena. Askok ez du konprenituko, baina guretzat argi da ez dela aulki pisutsua.
Gainera lanean ari naizelarik jada izen bat ematen diot, egiten duzun gauza hori pertsona ttipi bat bezala baita, nortasun bat sortzen diozu. Beste artista batzuk ez dituzte onartzen izenak, komertzialki beste ikuspuntu batetik begiratzen dutelako.
Gainera lanean ari naizelarik jada izen bat ematen diot, egiten duzun gauza hori pertsona ttipi bat bezala baita, nortasun bat sortzen diozu. Beste artista batzuk ez dituzte onartzen izenak, komertzialki beste ikuspuntu batetik begiratzen dutelako.
Diseinu aldetik ezberdina al da zein herritarako sortu? Herri bakoitzak badu estilo propioa?
Merkatua globalizatua dago. Azpeitiko enpresa batentzat aritzea edo Pariseko batentzat aritzea gauza berbera da, bi enpresa horiek Milanen ikusiko baitira feria nagusian. Beraz, estilo nazionalik ez da. Izaten ahal dena da diseinatzailearen nortasuna, kultura. Baina horretan ere alde gutxi, diseinu aldetik ni hurbilago senti bainaiteke alemaniar batengandik, alboko diseinatzaile batengatik baino. Hausnarketa prozesu bat da hau eta ideien munduan izaten ahal zara urrunekoarengandik hurbil, eta hurbilekoarengandik urrun.
Nola definituko zenuke zure estiloa?
Saiatzen naiz justuki estilorik ez sobera markatzen. Ez dut sobera maniatan edo estilismoan sartu nahi. Proiektu bakoitzarentzat autonomia bat errebindikatzen dut. Enpresa ezberdinentzat lan egiten dut, beraz ingurumen historiko, komertzial, ekonomikoa ere ezberdina da aldiro. Produktu berri bat egin behar dudalarik, entseatzen naiz aldiro lan berri bat egiten.
Zuri proiektu bat ematen dizutenean nola hasten duzu sortze prozesua?
Hori ere enpresaren araberakoa da. Orain enpresei eskatzen diedana da, hasi aitzin lan puska bat egiteko komertzialki edo marketing mailan. Alegia, merkatuaren kutxa edo poltsa hori ongi definitzeko, diseinatzaileek arrapostu zuzenena egiteko. Merkatua zehazki definitzeak egia da mugak jartzen dizkiola diseinatzaileari, baina mugarik gabe ez duzu libertaterik. Diseinatzailea ongi moldatzen bada muga horien artean, gauza anitz bada errateko. Berriz, batere mugarik gabe lan egitea ez zait interesatzen sobera. Diseinu industrialean ari naiz, ez da arte lan bat. Testuinguru ekonomiko eta industrial batean gara, beraz mugak badira, eta horrek egiten du interesgarria lan hori. Erronka da, produktua sortzerakoan gainditu behar diren gauzak dira, ahal bada sorreratik duzun ideia ttipi hori sobera itzali gabe.
Oso gauza ezberdinak egiten dituzu: ur botilatik hasi eta hortzetako eskuila edo aulkietara. Produktu bakoitza egin aurretik dauden eredu guztiak aztertzen dituzu?
Bai, aldiro merkatuan den joera eta gehienbat historian egin diren gauzak aztertu egin behar dira. Horretarako altzari munduan espezializatzen ari naiz. Batetik gauza anitz ongi egiten ez delako ahal. Eta bestetik gure inguru industrialean, punta-puntako altzari markak baditugulako Euskal Herrian. Baina gehiegi ere ez dut espezializatu nahi. Gustatzen zait sobera ezagutzen ez dudan alor batean lan egitea. Horrek ere aberasten du.
Zuen lanean nola batzen da eskulana eta puntako teknologia?
Horretan ere nik bilatzen dudana esperientzia ezberdinak ukatea da. Izan eskulanean espezializatutako enpresa ttipia, edo izan goi mailako teknologiadun enpresa handia, esperientzia horiek biak interesatzen zaizkit. Posible delarik, bat bestearekin lotzea bilatzen dut; beti ezin da ordea.
Bestetik ezberdina da serie ttipi-ttipi baterako produktua diseinatzea, edota eskala handian salmenta masiborako produktu bat diseinatzea. Pentsatzeko garaian aldea dago. Normalean salmenta handiak direlarik inbertsioa ere handia izaten da. Beraz tresneria baduzu moldeak egiteko, eta sortzeko lana luzeagoa izaten da, pixka bat pisuagoa ere bai.
Bestetik ezberdina da serie ttipi-ttipi baterako produktua diseinatzea, edota eskala handian salmenta masiborako produktu bat diseinatzea. Pentsatzeko garaian aldea dago. Normalean salmenta handiak direlarik inbertsioa ere handia izaten da. Beraz tresneria baduzu moldeak egiteko, eta sortzeko lana luzeagoa izaten da, pixka bat pisuagoa ere bai.
Nola lortzen da diseinuaren eta funtzionaltasunaren edo praktikoa izatearen arteko oreka?
Badirudi diseinua eta praktikoa izatea kontraesanean daudela. Hedabideetan erakusten dutenagatik, jada «diseinua» hitzak gure buruan gauza arraro bat esan nahi du, zerbait bitxia izan behar du, harrigarria eta nik ez dut hala ikusten. Inguratzen gaituzten gauza gehienak diseinatuak izan dira, autotik hasi eta edalontzi edo mahaietara. Toki guztietan dago diseinua eta denok gero eta sentsibilizatuago gaude diseinuarekiko. Gure mendean gauzak gero eta sofistikatuago egiten ahal dira, gero eta sentsibilitate gehiagorekin lantzen da diseinua, materialaren erabilpenari eta xehetasunei dagokienez.
Diseinu hori askotan ez al da tranpa moduko bat? Askotan ez dira bi produktuak berdinak eta itxura aldetik soilik ezberdinak?
Hori hala da. Mundu komertzial honetan gehiago saltzeko tranpa bat ere bihurtu daiteke. Horretan ez erortzen saiatzen naiz. Saiatzen naiz gauzak diren bezala, gustatu edo ez, baina koherentzia pixka batekin egiten eta gogoz egiten.
Modak badu eraginik diseinatzailearengan ala bakoitzak bere estiloa du?
Segur eraginik baduela. Orain autoa erosterakoan, esaterako, ez dugu zahar bat erosiko, nahiko dugu azken modeloa. Gauza berbera diseinua aplikatzen den beste gauza denetan. Altzarietan segur moda bat badela. Baina modari sobera kolatua izatea ez da on ez enpresentzat, eta ez diseinatzailearentzat, nahi badute proposatu egiazki zerbait diferentea, edo iraunen duena.
Irauteko ideia hori biziki inportantea da nire lanerako. Alegia, gauzak egitea ez ateratzen den momentu horretan jendea harritzeko, baizik eta denbora pixka bat pasatuta ere molde hori klasiko bat bezala ikus dadin. Irauten duen gauza bat ez da errepikatu behar eta beraz, irudi egiazkoagoa, pisuzkoagoa du. Bada erran zahar bat: "Bizi zazpi urtez altzari batekin, eta aspertu ez bazaitu, orduan ona da».
Irauteko ideia hori biziki inportantea da nire lanerako. Alegia, gauzak egitea ez ateratzen den momentu horretan jendea harritzeko, baizik eta denbora pixka bat pasatuta ere molde hori klasiko bat bezala ikus dadin. Irauten duen gauza bat ez da errepikatu behar eta beraz, irudi egiazkoagoa, pisuzkoagoa du. Bada erran zahar bat: "Bizi zazpi urtez altzari batekin, eta aspertu ez bazaitu, orduan ona da».
Moda nork sortzen du?
Batetik, jendeak eta bestetik, badira kaptore batzuk ere, diseinatzaileak direnak, garaiko gauzak sentitzeko eta pixka bat moldatzeko gaitasuna dutenak. Baina gauza denak eginak daude, gure inguruan daude. Diseinatzaileak egiten duen bakarra da begirada pittin bat ezberdina ematea, modu batean interpretatzea, irakurketa berezi bat egitea.
Diseinuak norantz jo du? Zerbait berritzen da ala berriro lehengo moda zaharrak datoz?
Beti ari dira gauzak pixka bat errepikatzen, baina beti zerbait berri ekarriz, zerbait hori ttipia bada ere. Hala behar du gainera. Mahai bat egiteko berrikuntza punttu bat behar da, zurea asmatzen den mila eta batgarren mahaia izango dela dakizunean. Bestetik, badira historian momentu jakin batzuk ere, non material berri bat ateratzearekin gauzak bestela ikusten ahal diren, bestela begiratzen ahal diren. Eman dezagun aluminioa edo plastikoa sortu zenean, edo oraingo erretxina batzuekin. Historiako momentu horietan leiho berri bat zabaltzen da. Eta badira zerbait markatu duten pertsonalitateak ere, musikan edo beste sorkuntzatan gertatu izan den bezala.
Mundu horretan nola bereizten da zein den diseinatzaile ona? Denak balio du?
Ez du denak balio, ez. Diseinatzaile bat zerk egiten duen on? Berritzailea izateak. Esan dut gauza berri handirik ez dela ekartzen ahal; bada ahal den hori guztia egin behar da.
Hala ere azkenean diseinatzaile ona besteengandik merkatuak banatzen du, jendeak banatzen du. Diseinatzaileak baditu iragazkiak. Orain bezeroa industrialagoa da, lana eskatzen digun enpresa da gure lehen bezeroa. Baina horren ondotik, produktua aterata, bigarren iragazkia dator: merkatuko bezeroa. Eta hor salmenta kontuak sartzen dira. Beraz, arrakasta eta kalitatearen bermea ez dago segur. Zinean ere filma bat anitz ikusten delako ez du erran nahi kalitate handikoa denik. Lanean ohartu izan naiz ez nintzela enetzat pentsatzen ari, baizik inguruko jendearentzat ere pentsatuz ari nintzela: "Halakok zer-nolako mahaia nahi luke?". Erakusten diot emazteari eta igual irriño bat ateratzen zaio; jada hori bada zerbait. Nire kritiko hurbilak baditut.
Hala ere azkenean diseinatzaile ona besteengandik merkatuak banatzen du, jendeak banatzen du. Diseinatzaileak baditu iragazkiak. Orain bezeroa industrialagoa da, lana eskatzen digun enpresa da gure lehen bezeroa. Baina horren ondotik, produktua aterata, bigarren iragazkia dator: merkatuko bezeroa. Eta hor salmenta kontuak sartzen dira. Beraz, arrakasta eta kalitatearen bermea ez dago segur. Zinean ere filma bat anitz ikusten delako ez du erran nahi kalitate handikoa denik. Lanean ohartu izan naiz ez nintzela enetzat pentsatzen ari, baizik inguruko jendearentzat ere pentsatuz ari nintzela: "Halakok zer-nolako mahaia nahi luke?". Erakusten diot emazteari eta igual irriño bat ateratzen zaio; jada hori bada zerbait. Nire kritiko hurbilak baditut.
Zertan saiatzen zara berritzaile izaten?
Enetzat berritzaile izatea, goxoki haustea da. Pixka bat haustea, baina gauzak zainduz. Formari gaur ematen zaion garrantzia hori nik ez diot ematen. Saiatzen naiz gero eta garrantzia gutxiago ematen formari, eta aldiz gehiago ematen xehetasunari, formen tratamenduari eta materialaren erabilerari. Ukitua, aspektua, sentsazioa nolakoak diren jakin nahi dut, gauzak edo objektuak irakurketa bat baino gehiago izan ditzan. Lehen begiradan ikusten dena da irakurketa bat, gero ukitzean beste bat da, eta erabiltzean hirugarrena. Objektu horrekin bizitzean halako harreman bat sortzea da bilatzen dudana.
Gaur material merkeagoak erabiltzen dira, lehen egur onari ematen zitzaion garrantzia. Hori ere ez da kultura galtze baten seinalea, gazte gehienok ez dakigulako zurak bereizten?
Ez, beharbada gazte batek arbolak ez ditu ezagutuko, baina badakigu intxaurra edo haritza kalitatezko zurak direla, tradizioaren sinonimo direla. Nik ere haritza erabiltzen dut, baina desberdin tratatua. Kasu batzuetan material tradizionalok erabiltzen ditut, baina beti ere adierazi nahi dudanarekin koherentea bada.
Koloreak nola hautatzen dituzu? Objektu bakoitzak badu bere kolorea?
Objektu horrek historian izan duen koloreak badu eragina. Esaterako, plater bat ez da morez egiten ahal, edo berdez, pozoiaren kolorea izaki. Platerak zerbaitegatik dira gehienetan zuriztak. Tradizioari jarraitzen zaio, baina aldatzen den tradizioa da. Gauza guztiak mugitzen ari dira etengabe. Duela hamar urte bizarra egiteko aitzur denak beltzak eta metalezkoak ziren, orain kolorezkoak dira.
Kolorea, forma eta materiala batera landu behar dira, eta denek adierazi nahi denarekin koherenteak izan behar dute. Horretan ere badut laguntzaile bat. Ene emaztea da kolorista.
Kolorea, forma eta materiala batera landu behar dira, eta denek adierazi nahi denarekin koherenteak izan behar dute. Horretan ere badut laguntzaile bat. Ene emaztea da kolorista.
Kultura batetik bestera aldatuko dira koloreak ulertzeko eta erabiltzeko moduak...
Bai. Beharbada gero eta homogeneizatuagoak gara. Baina esaterako, Japonian, hemen ez bezala, beltza eta grisak hartzen dituzte zuria eta koloreen gisan. Bestetik, Japonian sentsibilitate berezia dute koloreak tratatzeko, koloreak hits edo distiratsu egiteko. Hemen ez dugu kultura bera, baina orain gauzak geroz eta sofistikatuagoak dira, eta gauza horiek ere kontuan hartzen ditugu.
Euskal Herriko etxeetara sartu da diseinua ala ez gara puntako joeren zale?
Segur dena da sektore tradizionala, orokorki, beherantz doala. Alde batetik gazteentzat Ikea bezalako dendak ditugu gero eta gehiago, eta bestetik oraingo modelo garaikideak sartzen ari dira apurka-apurka etxe guztietan.
Aldaketa beharrezkoa da, eta bereziki gure gizartean. Euskal Herrian baditugu hamar enpresa punta-puntan direnak Europan eta munduan, eta aldiz, gure etxeak kanpo eta barren ez dira hain punta-puntakoak. Egiten dena zainduta egin behar litzateke, inguruneari atxikita. Mendi zonaldeetan, esaterako, etxe gorri batek dena apurtzen du. Arkitekturan gara pixka bat sobera lotuak ez dakit zer garaiko edo nolako etxeekin, eta barnean ere zaila zaigu modernitateranzko pauso hori ematea. Aski zaigu telebistan politikariei egiten zaizkien elkarrizketatan, zer nolako altzariekin errezibitzen duten jendea ikustea. Harrigarria da.
Hori toki batzuetan zaindu egiten da, zeren eta diseinua komunikatzeko bektore bat ere bada, bai zure buruaz ematen duzun irudiaren aldetik eta bai industrialki herriak zer produzitzen duen erakusteko. Euskal Herrian badira gauzak biziki onak egiten direnak, eta jende gutik ezagutzen ditu egiazki. Bestalde, gure bizitza pixka bat goxatzeko edo polit egiteko balio dute. Musikan edo beste arte guztietan bezala, gure gaurkotasunari lotuagoak dauden gauzak behar ditugu, eta guk eginak izatea.
Aldaketa beharrezkoa da, eta bereziki gure gizartean. Euskal Herrian baditugu hamar enpresa punta-puntan direnak Europan eta munduan, eta aldiz, gure etxeak kanpo eta barren ez dira hain punta-puntakoak. Egiten dena zainduta egin behar litzateke, inguruneari atxikita. Mendi zonaldeetan, esaterako, etxe gorri batek dena apurtzen du. Arkitekturan gara pixka bat sobera lotuak ez dakit zer garaiko edo nolako etxeekin, eta barnean ere zaila zaigu modernitateranzko pauso hori ematea. Aski zaigu telebistan politikariei egiten zaizkien elkarrizketatan, zer nolako altzariekin errezibitzen duten jendea ikustea. Harrigarria da.
Hori toki batzuetan zaindu egiten da, zeren eta diseinua komunikatzeko bektore bat ere bada, bai zure buruaz ematen duzun irudiaren aldetik eta bai industrialki herriak zer produzitzen duen erakusteko. Euskal Herrian badira gauzak biziki onak egiten direnak, eta jende gutik ezagutzen ditu egiazki. Bestalde, gure bizitza pixka bat goxatzeko edo polit egiteko balio dute. Musikan edo beste arte guztietan bezala, gure gaurkotasunari lotuagoak dauden gauzak behar ditugu, eta guk eginak izatea.
Curriculuma
ljaio: Azkainen, 1965ean.
bizi: Donibane Lohizunen.
diseinatzailea
ikasketak: Barne-arkitektura ikasi zuen Pariseko Boulle eskolan, eta Industri diseinuan espezializatu zen Madrilgo Eskola Esperimentalean.
bizi: Donibane Lohizunen.
diseinatzailea
ikasketak: Barne-arkitektura ikasi zuen Pariseko Boulle eskolan, eta Industri diseinuan espezializatu zen Madrilgo Eskola Esperimentalean.
ibilbidea:
1992an Brasilen urtebete egin zuen, «Mugarik gabeko arkitektoekin».
1993an Pariseko diseinu bulegoetan egin zuen lan.
1998az geroztik bere kabuz ari da lanean Donibane Lohizunen.
Enpresa askorentzat egin du lan: Sokoa, Azkue, Astigarraga, Almer, Sare, Baby Relax, Raison Pure, Carrefour, Didheia...
Bere lanak erakusketa askotan jarri dira, besteak beste Parisen, Milanen, Valentzian eta Alemanian.
1993an Pariseko diseinu bulegoetan egin zuen lan.
1998az geroztik bere kabuz ari da lanean Donibane Lohizunen.
Enpresa askorentzat egin du lan: Sokoa, Azkue, Astigarraga, Almer, Sare, Baby Relax, Raison Pure, Carrefour, Didheia...
Bere lanak erakusketa askotan jarri dira, besteak beste Parisen, Milanen, Valentzian eta Alemanian.
sariak: Italian «Top ten» saria eman diote «Ioko» aulkiari, 2003an.
bere web-orria: www.iratzoki.com
Bertsoa
Doinua: ESPAINIAN BEHERA
Jarrera ona behar genuke
diseinu on batekiko,
baina diseinu denei etxerik
ez diegu irekiko.
Sarri lehengoa da modernoa,
ta modernoa betiko,
gauzak zer diren ezin ulertu
hala dira eta kitto,
laister aulkiak ez al ditugu
sabaietan ikusiko?
«Ioko» aulkiak Italiako Top ten saria jaso du
"Gune kolektiboentzat egina da. Aulki batek bildu ditzakeen funtzio guztiak baditu: elkarren gainean nola metatu, nola albokoari lotu, mahaia... Baina piezak diskretuki biltzen ditu, sobera nabarmendu gabe. Diseinua egiterakoan saiatu naiz ez aulkia bakarrik kontuan hartzen, baizik lerroan jarritakoan estetikoki emaitza bat lortzen; eta aulki hori instalazio handian jartzean, ingurua kontuan harturik sentsazio berezi bat sortzen. Beraz, aulkia ez dut hartu soilik elementu bat bezala, baizik eta errepikatzen den elementu bezala, ingurumen arkitektoniko batean. Eta izan zedila ahal bezain gogor, trinko, serio.
‘Ioko’ aulkia Sokoa enpresarekin egindakoa da. Sokoari esker ere sartu naiz lehiaketetan, jakin duelako aulki horren alde apustu egiten».
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
#2
Larraitz Fagundez Osa
#3
Onintza Irureta Azkune
#5
Lander Arbelaitz Mitxelena
#6
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
2024-11-23
Ioritz Gonzalez Lertxundi
Lanbroa
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
2024-11-23
iametza
21. #Euskarabildua24 hausnarketa: Miren Berasategi eta Maider Likonarekin
MULTIMEDIA - Hodeia ez da existitzen
2024-11-22
Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
2024-11-22
Xabier Letona Biteri
Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
2024-11-22
Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
2024-11-22
ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
2024-11-22
Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
2024-11-22
Onintza Irureta Azkune
Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
2024-11-22
Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
2024-11-22
Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
2024-11-22
Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
2024-11-22
Xabier Letona Biteri
Gemma Piérola
“Historiak ezin du ezikusiarena egin gu protagonista garen eguneroko arazo horien aurrean”
Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]
2024-11-22
Uxue Gutierrez Lorenzo
Añube
Elkar besarkatzeko musika
Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]
Eguneraketa berriak daude