Aukera
1913an jaio zen Ordizian eta 1937an hil zen Fruizen Gerra Zibileko frontean. Ez dirudi gerra gehiegi gustatzen zitzaionik eta horregatik Francoren jarraitzaileek frontera eraman zutenean kamilero lanetan aritu zen.
Bizitza motza baina intentsua izan zuela esan dezakegu, askotan artistak izan behar duenaren antzekoa edo guri hala gustatuko litzaiguke, artistaren mitoak, zineman bezala, azkar bizi, gazte hil (testuinguru tragikoan ahal bada), eskatzen baitu.
Baina hurrengo urtetako iluntasunak artistaren izarra itzali zuen eta horregatik Lekuona ez zen inoiz mito bihurtu. Errepublika garaian lana egin zuten artista abangoardistak gerra ondorenak ahaztu zituen. Francok ezarritako diktadurarentzat arte mota hura ez zen oso gustukoa askatasunean eta esperimentazioan oinarritzen zelako, ezta falangistek egindakoa izanda ere. Francok bultzatutako arte ofizialak handinahia, errealista eta sasi klasikoa izan behar zuen, batez ere propagandarako egokia. Kuriosoa da Stalinen komunismoak inposatutako arte ofizialarekin antza handiagoa izatea, gerra aurretik falangistek egiten zutenarekin baino.
Hala ere, Lekuonaren ibilbideak ez zuen falangismoarekin harreman handirik izan. Gazte zela Errepublikaren garaiko zurrunbiloan sartu zen, politikak eta kulturak modernitatearen bidean jasan zuten aldaketak ez dira berriz gertatuko askoz beranduago arte. Zurrunbilo horretan Euskal Herriko artista batzuek abangoardiako artea eta bertako sustraiak uztartu nahi zituzten. Oteiza eta Lekuonak oinarri horiek bilatzeko konpromisoa hartu zuten, Gerra Zibilak asmo horiek moztu zituen arte.
Lekuonak ezin izan zituen lagundu Oteiza eta Narkis Balenziaga Ameriketara egindako bidaian. Han Euskal Herrirako abangoardiarentzat baliagarriak izan zitezkeen Historiaurreko ereduak bilatu nahi zituzten. Ikerketa artistikoa eta merkatua bilatzeko bidaiak bidaia pertsonalaren itxura handia du. Hiru lagun gazte ilusioz beteta, munduan zehar beraien herriari zerbitzua eskaintzeko. Balenziagak ez zuen bidaiaren gogortasuna jasan, Lekuona ez zen anai arteko borrokaren gogortasunetik onik atera. Heriotzak hirukotearen laguntasuna puskatu zuen eta horrela zapuztu zen Euskal Herriko abangoardiaren aukera.
Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langileek soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.
Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.
Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.
Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.
Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
