argia.eus
INPRIMATU
Makina bat kontu
Joxerra Aizpurua Sarasola Garbine Ubeda Goikoetxea @garbineubeda 2007ko otsailaren 21a


Zientzia espaziala minbiziaren kontrako borrokan

Eguzki sistematik kanpoko planeta txikiak aurkitzeko erabiltzen diren teknika berrienak minbiziaren kontra borrokatzen ari diren zientzialarien esanetara ipiniko dira, gaitzaren lehen faseko zelulak aurkitzeko baliagarri izan bailitezke.
Izar batek ematen duen argitasun itzelak inguruan orbitatzen duen planeta antzematea asko zailtzen du, baina hainbat teleskopioren seinaleak konbinatzen dituen teknika erabiltzen bada, astronomoek eguzki eklipse moduko bat sor dezakete. Modu horretan, izarren dirdira neutralizatu egiten da eta beste planetetako argitasun apalagoak antzeman daitezke. Bestalde, teknika honek izan duen aurrerabideari esker, planetak antzemateaz gainera, planeta horien atmosferak ere ikertzeko aukerak sortu dira eta horretara ipini ditu Europako Espazio Agentziak ahaleginak.
Baina irudi bidezko teknika honek izan dezakeen beste erabilpen batek txunditzen ditu Herbeheretako mediku eta zientzialariak. Izan ere, ehun laginei egiten zaizkien irudi askoz hobeak lortuko lirateke eta minbiziari lotutako elementuei sortu orduko fasean helduko litzaieke.
Espazioko teknologiak minbiziaren kontra erabiltzeak baditu lehendik ere aurrekariak. Europako zientzialariek espazio sakonean X izpiak detektatzeko sortutako programa informatiko bat, esate baterako, larru azaleko melanomak albait lehen antzemateko erabiltzen da. Sistema xinplea da: ehun bat lagin hartu, digitalizatu eta hainbat bider handitu ostean programa informatikoak kolore aldaketarik txikienak ere antzeman egiten ditu.


Birus informatikoei aurrea hartzeko modua

John lockwood Washington Unibertsitateko adituak programa kaltegarriak (birusak edo harrak) erabiltzaileen ordenagailuetara heldu baino lehen detektatzeko teknologia garatu du. Aditu horren esanetara jardun duen lan taldeak sortu duen "birus ehiztaria" hardware plataforma bat da berez, Field-programmable Port Extender (FPX) deitzen diote eta sare bidez transmititzen diren programa kaltegarriak helbidera heldu baino lehen harrapatzea du funtzio nagusia.
FPX sistemak, hainbat teknologia patentatu baliatuz, programa kaltegarriaren "sinadura" azkar batean detektatzen du. Sare bidez transmititzen diren datuak segundoko 2.400 milioi biteko abiaduran eskaneatzeko ahalmena du.
Adituen ustez, Interneteko birus eta harren erasoak gero eta okerragoak dira eta segurtasunerako mehatxu larria. Nimba, Code Red, Slammer, SoBigF eta MSBlast bezalakoek milioika ordenagailu kutsatu dituzte mundu osoan, eta sare handiak moteltzea eta enpresetako makinen produktibitatea txikitzea lortu dute behin baino gehiagotan. Asteak edota hilabeteak behar izaten dira kutsatutakoak erabat garbitzeko. "Code Red Version 2" izeneko harrak kaltetutako ordenagailuak berreskuratzeko kostu zuzena, esate baterako, 2.600 milioi dolarretakoa izan zela uste da.
Herri garatuetan zerbitzu garrantzitsu ugari gobernatzen dira ordenagailu bidez (energi sistema, finantza sarea, azpiegitura militarra...) eta programa kaltegarri hauek suntsitzeko duten gaitasuna ikusita, gero eta baliabide handiagoak ipintzen dira borroka informatiko honetan.
Gaur egun, Interneteko birus eta har gehienak ezin dira antzeman helburu duten ordenagailura iristen ez diren artean. FPXk, aldiz, erabiltzailearen ordenagailura heldu baino lehen identifikatzen eta ezabatzen du programa kaltegarria.