Hemen dela gorria!


2007ko otsailaren 21ean

Ez dakigu zenbaterainoko gorria, baina hemen da negua. Beroak, epelak eta hotzilak ahaztu ditu lurrak, eta fresko, hotz, hotz-hotz eta izozte eta jelateetara jarria da dagoeneko. Lurra bai, lurrean bizi diren milaka onddo, bakterio, nematodo, har eta beldar, zizare, ziraun, intsektu saldo, bare, barraskilo, sator, satain, satitsu eta abarrak ordea? Horiek gorrialdia ahal den gozoen igarotzeko prantatua dute habia.
Habiaren irrikatan indar zipitzik ere alferrik galdu gabe hor ditugu landareak, erreserben kudeaketa taktikoan azala gogortu eta gorri beltzenari ere kopeta zimurra erakusteko pronto.
Badira, halere, gorriaren gorritasunaren arabera kopeta erakuste horretan pattal samar azalduko diren landareak: hemengo hotza gorriegia egiten zaienak, sasoiz kanpo haztea nahi ditugunak, haur, nerabe eta gazteak, helduak izanagatik landatu berriak, aurtengo aldaxkak, haziak... Aterpea da beti babes onena, denak ezin estalpez josi ordea, eta bestelako zer edo zer egin behar.
Landareen ipurdiak eta sustraiak garatuak dituzten lursailtxoa babestea da aukera. Hotzak bistan dugun landare osoa erretzen badu ere, bere bueltan jarritako babesak zainak eta enborreko begiren bat salbatuko ditu, jeneralean.
Babes hori sortzeko erabiltzen diren materialak bi eratakoak dira, organikoak eta ez organikoak. Lehenengo horiek dira etxeko mugarrien barrurako tamainakoak. Eho gabeko pinu azala, pinu orria, orbela, sutautsa, zohikatza, lurrustela, konposta, artazortena, belar ondua, lastoa, garoa... edozein inorkin da ona. Landarearen ipurdiaren bueltan, ia erabat estaliko badu ere, hamabost-hogei bat cm lodi zabalduta lur altzoa ederki babestuko du. Tenperatura gorriei planto emateaz gain sustraiak hornituko dituen lurra harrotu, osatu, aberastu... finean bizituko du eta izerdi berria datorrenean landareak bon-bon!


Azkenak
Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Teknologia
Oinak lurrean

Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]


Materialismo histerikoa
Zuentzat

Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Jendetasun zolatik, Kittof gogoan

Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Izar Mendiguren. Saltsa berrietan beti
“Ni euskaraz bizitzeak ez du esan nahi beste hizkuntzei eta kulturei ateak ixtea”

Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]


Eguneraketa berriak daude