Herri prentsa: elkarlanean hazi eta hobetu
Bergarako Jardun euskara elkarteak 1990ean sortu zuen Berrigara astekaria. Urte gutxian egin zuen aldizkariak gora, bai orrialde kopuruz, bai harpidedunez eta baita publizitate-sarreren aldetik ere. Egoera ekonomiko ona, kazetari-talde finkatu samartua, herrian harrera ona... erosoena bertan goxo egitea izango zen. Baina Jardunen garbi geneukan ez genuela aldizkaria sortu herritarren bizitzan astean ordu erdiko txokotxo bat bete eta horrekin konformatzeko, ez eta 3-4 kazetariri lanlekua segurtatzeko ere. Euskararen normalkuntzan tresna ahalik eta eragingarriena izatea eta herritarrei ahalik eta zerbitzurik osoena ematea zen gure nahia, herritarren informazio-iturrietan toki sinboliko bat izatetik apurka-apurka erdiguneranzko bidea egiteko. Berrigarak lortua zuen bergararren maitasuna baina gure herrian ere, hainbesteko maitasunik pizten ez omen duen beste medio batek betetzen zuen -eta betetzen du-, herritarren irakur-orduen zatirik handiena. Garaia zen Anje Duhalderen harako Maita nazazu gutxiago goza nazazu gehiago hura aplikatzeko. Edo, nahi bada, zuzenago esanda, maita nazazu baina batez ere goza nazazu.
Hazi eta hobetu gura horrek eraman gintuen hainbat puntu zalantzan jarri eta berplanteatzera.
Berplanteatu genuen, adibidez, gure enpresa-egitura. Pentsatzen genuen euskara elkarte xume batean kokatutako egiturak nekez egin ahal izango ziela aurre etorkizunak komunikazioaren arloan ekarriko zituen erronka handiei eta, uste horrek eraginda, bailarako komunikabide guztiok batuko gintuen enpresa sendo bat sortzera jo genuen. 2000. urtean jaio zen Debagoienean Goiena kooperatiba. Gaur egunean 40 langiletik gora dituen talde multimedia da.
Baina enpresa egiturarekin batera, berplanteatu genuen, era berean, gure produktua ere eta, produktuaren ezaugarri nagusi bat: edukiaren esparru geografikoa. Goienaren sorreraren aurretik gure harpidedunek beren herriko informazioa jasotzen zuten; Goiena sortu zenez geroztik, herriko informazioa eta bailarakoa ere jasotzen dute. Eta hori zergatik? Lehenik eta behin, gure bezeroa ez delako jadanik bizi bere herrian soilik. Gaur egun, gure bailaran guztiz normala da pertsona batek bi herrirekin edo gehiagorekin oso lotura estua izatea: herri batean lan egin eta beste batean bizi izatea, adibidez, edo herri batean bizi eta beste batean izatea gurasoak, kuadrilla, gaztetako ezagunak... Pertsona horrentzat hurbileko komunikazioaren muga ez da jadanik bizi den herria soilik.
Baina, bestalde, bada beste kontu bat ere, nire ustez, ahaztu behar ez genukeena: hurbileko informazioaren bezeroa gero eta exijenteagoa izango da eskaintzen zaion edukia baloratzerakoan. Orain dela hainbat urte, herritar arruntarentzat, bera, bere laguna edo bere familiakoa prentsan agertzea albiste handia zen. Gure medioei esker, gaur egun edozein agertzen da prentsan. Beraz, hurbileko informazioa ematea, bere hutsean, ez da nahikoa izango gure bezeroen interesa pizteko; hurbilekoa izateaz gain eduki erakargarriz hornitua izatea eskatuko du. Era berean, garai batean herriko baten iritzi artikuluari egilea herrikoa izateak berak nahikoa interes ematen bazion, denboraz, interes hori galduaz joango da eta egileak baino gehiago edukiak eman edo kenduko dio interesa artikuluari.
Ez dut, honenbestez, esan nahi herriak ez duela interesgunerik piztuko. Seguru nago baietz. Esan nahi dudana da, ez dugula, ezinbestez, herrira mugatu behar. Helburua, beste ezeren gainetik, gure irakurleei produktu erakargarria eskaintzea izan behar duela, eta herrian dotore, bizi-bizi, umorez, ironiaz... gauza gutxitik artikulu polit bat sortzeko gai den jendea falta bazaigu, alboko herrikoa hartzeko arazorik ez dugula izan behar. Esan nahi dudana da derrigorrez herri-herriko gaietara mugatu beharrik ere ez dugula, izan ere askotan ez dago batere garbi zer den herri edo bailarako gaia eta zer ez. Adibidez, Erreala bada bailarako gaia? Erreala oso presente dago Debagoienean ere: peñak, asteburuetako autobusak, herritarren eguneroko tertuliak eta eztabaidak...
Esan nahi dudana da nik ez nukeela inolako zalantzarik izango herriz edo bailaraz kanpoko beste eduki eta sortzaile batzuei ere gure aldizkarian tokia egiteko baldin eta honako baldintza hau betetzen badute: erakargarritasun maila/kostua ratioa oso ona izatea.
Azken batean, esan nahi dut herri-komunikabideei eta, bereziki herri-prentsari, heldu zaiola ordua, herrikoari eutsiz, bailarara, naziora eta mundura begiak eta belarriak zabaltzeko, elkarlanean etorkizuneko erronkei aurre egiteko.
Hazi eta hobetu gura horrek eraman gintuen hainbat puntu zalantzan jarri eta berplanteatzera.
Berplanteatu genuen, adibidez, gure enpresa-egitura. Pentsatzen genuen euskara elkarte xume batean kokatutako egiturak nekez egin ahal izango ziela aurre etorkizunak komunikazioaren arloan ekarriko zituen erronka handiei eta, uste horrek eraginda, bailarako komunikabide guztiok batuko gintuen enpresa sendo bat sortzera jo genuen. 2000. urtean jaio zen Debagoienean Goiena kooperatiba. Gaur egunean 40 langiletik gora dituen talde multimedia da.
Baina enpresa egiturarekin batera, berplanteatu genuen, era berean, gure produktua ere eta, produktuaren ezaugarri nagusi bat: edukiaren esparru geografikoa. Goienaren sorreraren aurretik gure harpidedunek beren herriko informazioa jasotzen zuten; Goiena sortu zenez geroztik, herriko informazioa eta bailarakoa ere jasotzen dute. Eta hori zergatik? Lehenik eta behin, gure bezeroa ez delako jadanik bizi bere herrian soilik. Gaur egun, gure bailaran guztiz normala da pertsona batek bi herrirekin edo gehiagorekin oso lotura estua izatea: herri batean lan egin eta beste batean bizi izatea, adibidez, edo herri batean bizi eta beste batean izatea gurasoak, kuadrilla, gaztetako ezagunak... Pertsona horrentzat hurbileko komunikazioaren muga ez da jadanik bizi den herria soilik.
Baina, bestalde, bada beste kontu bat ere, nire ustez, ahaztu behar ez genukeena: hurbileko informazioaren bezeroa gero eta exijenteagoa izango da eskaintzen zaion edukia baloratzerakoan. Orain dela hainbat urte, herritar arruntarentzat, bera, bere laguna edo bere familiakoa prentsan agertzea albiste handia zen. Gure medioei esker, gaur egun edozein agertzen da prentsan. Beraz, hurbileko informazioa ematea, bere hutsean, ez da nahikoa izango gure bezeroen interesa pizteko; hurbilekoa izateaz gain eduki erakargarriz hornitua izatea eskatuko du. Era berean, garai batean herriko baten iritzi artikuluari egilea herrikoa izateak berak nahikoa interes ematen bazion, denboraz, interes hori galduaz joango da eta egileak baino gehiago edukiak eman edo kenduko dio interesa artikuluari.
Ez dut, honenbestez, esan nahi herriak ez duela interesgunerik piztuko. Seguru nago baietz. Esan nahi dudana da, ez dugula, ezinbestez, herrira mugatu behar. Helburua, beste ezeren gainetik, gure irakurleei produktu erakargarria eskaintzea izan behar duela, eta herrian dotore, bizi-bizi, umorez, ironiaz... gauza gutxitik artikulu polit bat sortzeko gai den jendea falta bazaigu, alboko herrikoa hartzeko arazorik ez dugula izan behar. Esan nahi dudana da derrigorrez herri-herriko gaietara mugatu beharrik ere ez dugula, izan ere askotan ez dago batere garbi zer den herri edo bailarako gaia eta zer ez. Adibidez, Erreala bada bailarako gaia? Erreala oso presente dago Debagoienean ere: peñak, asteburuetako autobusak, herritarren eguneroko tertuliak eta eztabaidak...
Esan nahi dudana da nik ez nukeela inolako zalantzarik izango herriz edo bailaraz kanpoko beste eduki eta sortzaile batzuei ere gure aldizkarian tokia egiteko baldin eta honako baldintza hau betetzen badute: erakargarritasun maila/kostua ratioa oso ona izatea.
Azken batean, esan nahi dut herri-komunikabideei eta, bereziki herri-prentsari, heldu zaiola ordua, herrikoari eutsiz, bailarara, naziora eta mundura begiak eta belarriak zabaltzeko, elkarlanean etorkizuneko erronkei aurre egiteko.