Hotzaren beldur


2007ko otsailaren 21ean

Eguna berez gutxitxo mozten ari nonbait eta ordularietan are eta motzago denaren zantzua hartzen zaio hemendik aurrera. Gainean dugu konturatzerako neguko solstizioa, urteko egunik motzena eta gaurik luzeena, alegia.
Behin urte garai honetatik aurrera, izotzaren distira zurizta nonahi bistaratuko da, itsasotik zenbat eta urrutiago orduan eta nabarmenago, bai eta erreka zuloetan goietan baino.
Orain arte kanpoan gozo bizi izan diren landarean nora-nora, babesen batera erretiratzeko sasoia da. Landareek beraiek hauxe erakusten digute: badira, "erreginaren zintzilikarioak" eta kalak kasu, sustraietan erreserbak pilatu eta neguak erretzen dizkien hosto eta zuztarren babesean hurrengo udaberrian berritu arte negua lasai igaroko dutenak. Lorontzietan izan ditugun geranio eta antzekoak negua sentitu bai, baina izotzak inola ere jipoituko ez dituen lekuren batera jaso behar dira. Aterpe xume bat nahikoa da: goiko balkoiarena, ataria, ganbara... Nahi izanez gero landare berriak ere orain sor daitezke: landarearen muttur xamurrenenetik aldaxkak moztu eta luberria duten ontzietan landatu. Honela udaberriari aurrea hartuko diogu, baina negu luzean ederki zaindu beharko dira, itsatsi eta iraun dezaten. Nik lan hauek gerorako uztea nahiago dut. Landareak oso-osorik utzi orain, udaberrian izerdi berria mugitzen denean zein zuztar erre den eta zeinek bizirik iraun duen nabarmena izango da. Orduan kimatu: erretakoak berdea non duten handik eta osorik erre badira ipurditik; berde iraun dutenen artean orduan aukeratu aldaxketarako kimuak eta udaberriarekin ziztuan itsatsi eta haziko dira landare berriak.
Badira lurrean landatuta, negurako mugitu ezin izango ditugunak, baina era batera edo bestera nola-hala babestu beharko ditugun landareak: zitriko jendea, buganbilak eta abar. Hauei apropos eraikitako aterpeak antolatu beharko dizkiegu. Bi gomendio: aterpean arnasa lasai hartzen utzi eta enborra zakuarenaren tankerako oihalen batekin ondo bildu ahal den goraino, landarea erretzen bada ere enborra sanatuz gero erraz berrituko baita.


Azkenak
Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Teknologia
Oinak lurrean

Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]


Materialismo histerikoa
Zuentzat

Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Jendetasun zolatik, Kittof gogoan

Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Izar Mendiguren. Saltsa berrietan beti
“Ni euskaraz bizitzeak ez du esan nahi beste hizkuntzei eta kulturei ateak ixtea”

Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]


Eguneraketa berriak daude