Otsagi mundu berrian
Zaraitzu ibaiaren uren lurretan sorturiko herri honek, Otsagik, badu landareen munduan bere txokoa. Egun Ameriketako Estatu Batuek mundu honetan jokatzen duten kolonizatzailearen lan odoltsua Espainiako erreinuak berea izan zuen duela lau bat mende. Gogor jo zen orduan Amerika eta euskaldunak dotore nabarmendu ginen konkistan... Duela urte batzuk AEBetako Mexiko Berriko Acoma hiria bisitatzera joan eta euskaldunak ginela jakin bezain pronto bertako gidariak muturrera bota zigun nola Juan de Oñate batek bere herria kostata bereganatu eta egin zuena: gizon guziei hanka bana moztu eta bederatzi haur esklabo gisa eraman... Euskaldunok Mundu Berri horretan egin ditugunak ez dira hain lotsagarri eta gaitzerdi.
Silvestre Ochagavía Txileko hezkuntza ministroa izan zen 1853 eta 1854 urteetan eta nik behintzat ezagutzen ez ditudan botanikaren aldeko lanen ohoretan landare genero oso bati Ochagavía izena jarri zitzaion. Genero hau bromealiazeoen familiakoa da. Familia honek ezaugarri bitxi bat, bat ez pare bat badu: batetik epifitoak dira -beste landareen gainean bizi ohi dira- eta bestetik Ameriketan bakarrik bizi dira. Epifitoak izaki, sustraiak beste landare eta batez ere zuhaitzen adarren gainean eusteko erabiltzen dituzte eta onil itxurako hostoetan edo bereziki garatutako ile batzuen bitartez hartzen dituzte elikagaiak. Amerikarrak soilik izanagatik mundu osoko etxeak apaintzeko erabiltzen dira eite dotoreak, hostaila ikusgarriak eta lore bikain koloretsuek ikaragarri erakargarriak egiten baitituzte. Otsagiko etxeetan ere baten bat izango da apaingarri...
Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langileek soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.
Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.
Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.
Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.
Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]
Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.
Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]
Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]
