Antonio Campos: «Ikastolen hurrengo erronketako bat gurasoak berriz partaide izatea da»

  • Bi urte dira jubilatu zenetik. Baina berandu da geldirik egoten ikasteko. Saltsa pixka bat behar eta aspaldiko «proiektutxo» batean sartu da buru-belarri: arraunerako pista olinpikoa egitea eta behin hasiz gero, Europako onena izan dadila.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Donostiako seminarioan ikasi zenuen bederatzi urtez. Nolako esperientzia izan zen?
Txikitatik esaten nuen seminariora joan nahi nuela, baina ez apaiz izateko, gotzaina izateko baizik! Orduko giroan nahiko logikoa zen "bokazio" hori sortzea. Hamaika urterekin joan nintzen, Donostiako seminarioa ireki zuten urtean. Inaugurazio ofiziala hurrengo udan egin zuten, eta halakoetan pertsonaia «ilustreren» bat behar izaten zenez, Franco izan zen pertsonaia hura. Han ginen gu, seminarioko abestiak kantatzen.
Asko zor diot garai hari. Jakina, ematen ziguten heziketa ulertzeko denbora hartan kokatu behar duzu. Oso gogorra zen. Han izaten nuen bezalako astelehenik, sekula ez dut handik kanpora sufritu. Eta pentsa, han igande bat zer izaten zen: zazpi eta erdietan meza, gosaldu eta berriro meza nagusia, bazkal aurretik ikasi, bazkaldu ostean bezperak eta gero ikasketak.
Seminarioko argazkilaria ere izan nintzen. Bi lagunek laborategi bat jarri genuen martxan. Telletxea historialaria Erromara joaten zen ikastera; "liburutegiko sagua" deitzen zioten Erroman. Hango eskuizkribuak argazkitan ateratzen zituen, eta guk errebelatu eta handitu egiten genizkion, gero transkripzioak egiteko.

23 urte zenituela sortu zen Orioko Arraun Elkartea, eta bertako lehendakari hautatu zintuzten. Elkartea ez zen arraun tradizionalari begira sortu, banku mugikorrerako baizik. Zergatik?
Ikusten genuen hemen bazegoela gaitasuna mundu mailan edozeinekin neurtzeko. Eta mundu mailan egiten zen modalitatea, arraun olinpikoa (edo banku mugikorra) zen.
Sorrerako taldetxo hartan zebilen Patxi Sarasua, eta hain justu bere aita, Inazio Sarasua patroi famatua, Gerra Zibilak harrapatu ez balu olinpiadetara joatekoa zen. Bere garaian famatuak ziren bateletako apustuetan oso ondo jarduten zuen Sarasuak, eta norbaitek hartu eta skiffean erakutsi zion, beste jendearekin proba zedin. Onenetakoa behar zuen frantses bati ere irabazi omen zion. Olinpiadetarako prestatzen ari zela, Bartzelonan harrapatu zuten. Harrezkero Orion ez zegoen halako esperientziarik mugikorrean, eta modalitate hori bultzatzea izan zen gure buruari jarri genion helburua.
Entrenatzaile alemaniar bat ekarri genuen, eta hark esan zigun gauzak nola egin, hemen mugikorrean zekien bakarra Patxi Sarasua baitzen. Zeharo ezberdina da mugikorra, eta ikasi egin behar zen.

1965ean sortu zen Arraun Elkartea eta 1968an jada nazioarteko estropadak egin zenituzten Oxford eta Cambridge-ko unibertsitateekin, arraun olinpikoan.
Irlatatik ateratzen ziren lehen aldia izan zuten estropada hura. Hemen ikaragarrizko arrakasta izan zuen estropadak. Hamar mila pertsona inguru etorri zen, sarrera ordainduta. Beste hamar urtetan errepikatu genituen estropada haiek. 1969an TVEk lehen aldiz erabili zituen helikopteroak estropada emititzeko eta urteko kirol ikuskizunik interesgarriena izendatu zuen. 1965ean arraun mota hori zer zen ez genekien, eta 1968an jada gonbidapenak jasotzen genituen Belgikatik, Holandatik, Parisetik...

Mugikorrean aritzen ziren mutilekin, 1970ean atera zenuten lehen aldiz trainerua, Kontxako estropadan. Zer esanik sortu zuen...
Arraun mailan iraultza bat izan zela iruditzen zait. Ordura arte arrauna lehia zen, kirola baino gehiago; Kontxa baino lehen koadrila osatu, hilabete batean entrenatu eta lehian jarduten zuten, baina ez ziren kirolariak. 1970etik aurrera kirolari izaten hasi ziren. Zergatik? Guk Kontxan bigarrenari minutu bat kendu geniolako. Prestakuntza fisiko ikaragarria zutela frogatu zuten gureek.
Garai hartan kirol medikuntzarik hemen ez zen ezagutzen, eta guk jada gure tripulazio osoa hartu eta Pariseko Kirol Medikuntzako Zentrora eramana genuen. Han errebisioak egin eta prestakuntzan laguntza bilatu genuen. Dena musu-truk, gainera. Entrenatzaile frantses baten bidez lortu genuen hori dena. Entrenatzaile hura Zarauzko Kirol Elkarteak ekarri zuen Maiz korrikalari aiarra entrenatzeko. Gero guk hartu genuen arraun talderako, eta hark sartu zigun prestakuntza fisikoaren eta kirol medikuntzaren kontzientzia.

Oria bailaran pista olinpiko bat egiteko proiektua omen duzu.
Aspaldiko proiektua da. Orain, lasaitasuna etorri zaidan garaian saltsa pixka bat behar nuenez, buru-belarri sartu naiz proiektuan, Patxi Sarasuarekin batera. Pista olinpikoa igerilekua da, 2.100 metro luzeran, 125 metro zabaleran eta sakonean lau metro dituena.
Euskal Herriak kirolen batean nor izaterik badu, hori arraunean da. Frogatuta dago gainera: banku mugikorra oso gutxi egin da hemen, eta hala ere urrezko dominak eta abarrak badauzkagu. Arraunean nor izaterik badaukagu, eta gainera beste inoren beharrik gabe. Futbolean Espainia edo Frantziako Ligan parte hartu beharra dugu. Arraunean, Baionatik hasi eta Zierbenara bitarte 40 klub inguru badaude, eta nahiko jende badago hemen bertan gure txapelketa antolatzeko. Gainera arrauna da mundu mailan gehien egiten den bigarren kirola. Alemanian, adibidez, 500.000 fitxatik gora daude.
Baina behar bezala entrenatzeko eta txapelketa ofizialak antolatzeko, nahitaez behar da pista olinpikoa. Pista olinpikoa edukiko bagenu, banku mugikorrean, adibidez, urtero-urtero 30 nazio garrantzitsuenekin estropada antolatzea posible litzateke. Kirol mailan eta baita kanpoko jendea Euskal Herrira erakartzeko ere, indar handia izan dezake horrek. Atzerrian oso fama txarra daukagu eta hori gainditzea oso zaila dugu, gure eskuetan ez dagoelako informazioa zabaltzea. Jendea erakartzeko halako traktore batzuk behar dira, eta kirola gizarteko sektore askotara iristen da.
Bestetik, guk ezagutzen ditugu Europan dauden pista olinpiko guztiak eta badakigu zer akats dituzten; horiek zainduta posible genuke Europako pistarik onena egitea, erreferente bihurtuko litzatekeena. Txapelketa garrantzitsuak daudenean jendea hona etorriko litzateke entrenamenduak egitera. Sekulako mugimendua sor daiteke. Sevillan, adibidez, arraunlariekin urtero 60.000 hotel plaza betetzen dira txapelketak alde batera utzita.

Ikastolek sorreratik gaur arte egin duten bide osoa bertatik jarraitu duzu. Zer da prozesu horretatik nabarmenduko zenukeena?
Ikastolen sorrera da adibide bat. Horrek erakusten du herri honetan dagoen nortasun berezia, indar berezia, edozeri txispak ateratzeko. Ikaragarria da. Zorionez norbaitzuk pentsatu zuten, euskara desagertuko ez bazen eskola irabazi behar zela. Eta beste norbaitzuk hori bultzatu zuten. Eta mentalitate hori kolpetik zabaldu egin zen ikaragarri. Harrigarria da, egoera guztiaren aurka hasitako zerbait izan zen. Gurasoak bere seme-alabari heziketa ona eman nahi dio, eta horretarako sartzen du euskarazko eskolan: ez dirurik, ez irakaslerik, ez libururik, eta ez ezer ziurtatua ez zegoen ikastolatan. Apustu oso gogorra izan zen, militantziatik asko behar zuena.
Urte gutxian, ezer ez edukitzetik gauza askotan puntakoak izatera pasa gara. Herri honetan edozertarako gaitasuna dago eta ikastolen dinamismo hori, irakasle profesional eta militanteei asko zor zaie. Zorionez, oraindik halako irakasleak asko dira. Ikastolek erreferente garrantzitsua izaten jarraitzen dute. Ikastolen Federazioan nintzela, esaterako, Italiatik etorri zitzaizkigun eskakizunak, hemengo irakasleak joan zitezen hango irakasleak prestatzera; hizkuntza minorizatuak nola indartu eta hirugarren hizkuntza nola landu kontatzea nahi zuten. Eleaniztasun proiektua ere (txikitatik hirugarren hizkuntza txertatzekoa) Gipuzkoako Federazioan sortu zen; Europako unibertsitateek (Monako, Belgika eta Italiakoek) ere parte hartu dute, eta horren gidaritza hemendik eraman da.

Orain ikastolak "normalizatu" direnean, zailagoa al da gurasoek parte hartzea?
Bai, etorkizuneko erronka garrantzitsuenetako bat hori da. Gurasoak hasiera batean denean zeuden, dena egin beharra baitzegoen: irakasleak bilatu, ikastetxea eraiki, sistema guztia abian jarri... Egoera egonkortu denean, gurasoen partaidetza pixka bat helbururik gabe-edo gelditu da. Eta hor dago datozen urteetako erronka. Gurasoei berriro protagonismoa eman behar zaie.
Gainera orain irakaskuntzak gora egin beharrean, behera egin duela uste dut. Gaur dauden baliabideekin (prestakuntza aldetik, testuliburu aldetik, dauden irakasle pilarekin...), askoz egoera hobean egon behar genuke. Baina arazoak ere gero eta gehiago daude, nire ustez gurasoa aldendu egin delako, erretiratu egin delako proiektu horretatik, ardura guztia eskolari utziz. Eta heziketa integral bat inolaz ere ezin da egin eskolarekin bakarrik. Irakasleari gaur gertatzen zaiona da ezin duela diziplina jarri, errespetu falta ikaragarria dagoela. Errieta egin edo zigor bat jarriz gero, gurasoa kargu eske etortzen zaizu. Nahitaez lotura sendo batek egon behar du guraso eta ikastolaren artean. Lotura horretan berriz ere asmatzen denean, heziketak gorakada handia emango du.

Heziketan faktore ezberdinak daudela eta horien artean familia behintzat errekuperatu behar dela diozu. Zuen garaian beste faktore bat Eliza zen.
Gure garaian heziketan hiru faktore zeuden: familia, eskola eta eliza. Ez dut esaten Eliza errekuperatu behar denik, baina nolabait espiritualtasun hori ere errekuperatu egin behar da. Gose hori badagoela sumatzen dut. Kutxan lanean aritu nintzenean kultura arloko hitzaldiak-eta antolatzen, Dalai Lama moduko pertsonaiak ekartzen genituenean sekulako arrakasta izaten zuten jende gaztearengan. Horrek zerbait esan nahi du, hor zer edo zer faltan dugu. Gaur dauden Gobernuz Kanpoko Erakundeek ere zerbait adierazten dute.

Ikastola batzuk sare publikoan sartzean eta besteek eremu kontzertatuan jarraitzean sortu ziren zauriak nola daude gaur egun?
Gauzak ez dira konpondu, eta eztabaida horretan, «publiko» eta «pribatuaren» kontzeptuak biziatu egin dira. «Publikoak», gaur egun, jabea estatua den eskolak dira, administrazioen eskolak. Hori gizarte ikuspegitik begiratuta, zergatik da «publikoagoa», gizartea jabe den ikastolak baino? Nik uste ikastolak askoz ere gertuago daudela gizarte horretatik, gizarteak berak antolatzen baititu. Eskola «publikoak», berriz, administrazioak antolatzen ditu, urruti dagoen zerbaitek. Titularitate pribatua edo publikoa izan, azken batean zerbitzu publiko bat ematen ari dira. Beraz, kontzeptu horiez baliatuta sare «publikokoei» diru guztia ematea eta besteei zati bat bakarrik ematea, absurdua da. Eta absurdua da, ikastolek eraikuntza bat egin behar dutenean oraindik ere gurasoek euren poltsikotik jarri behar izatea. Diskriminazio ikaragarri honek ez dauka logikarik.

Administrazioak zer interes zuen ikastolak sare publikoan sartzeko?
Ikastolak gero eta indar gehiago ari ziren hartzen. Zeramaten martxan jarraitu balute, Gipuzkoan, adibidez, gaur ez zen eskola publikorik egongo. Hezkuntzan sozialistak zeuden, eta gobernu sozialista batek halakorik ez zuen onartzerik; administrazioaren eskolak edukitzen jarraitu behar zuten, nahitaez.
Ikastolei sare publikoan sartzeko jarri zitzaien baldintza ekonomikoa zen, ez ideologikoa: "sare kontzertatuan jarraitzen baduzu, ikaragarri kostako zaizu irautea. Eta sare publikora pasatzen bazara, zure proiektuak berdin-berdin jarraituko du baina diru guztia izango duzu". Administrazioan buru zeuden batzuei garbi esan nien: "Beraz, ikastola hau ez da errentagarria eta bere horretan segituz, sare publikoan errentagarria izango al da? Zergatik? Sare publikoan eman behar dituzun diruak eman iezazkidazu niri".
Bestetik, sare publikoan sartuz gero ikastolek berdin-berdin jarraituko zutela zioten, baina hori ez da posible, beste sistema batera sartzen zarelako. Ordura arte gizartetik sortzen ziren zure gobernuko organoak eta zu haien menpe zeunden. Orain administrazioaren menpe zaude. Hori zeharo aldatzen da, irakasleen aukeraketatik hasita.

Administrazioak sare publikoan deszentralizaziorantz pausuak eman nahi dituela dirudi.
Asmakizuna herri honek egin zuen eta sistema perfektua da: gurasoek eta irakasleek zuzentzen dute eskola, eurak direlako errealitatea zuzenean bizi dutenak. Eta eskola bakoitzari ematen badiozu pedagogia mailan lan egiteko aukera, eta gainera eskolak euren artean biltzen badira, askoz ere proiektu hobeak egingo dituzte. Administrazioaren funtzionario sisteman, profesionalak izateaz gain militanteak diren irakasleak sortzea zaila izango da.
Administrazioak ikastola batzuk behartu ditu beste sistemara pasatzera, eta orain zera ikusi du: "Ez, zuena (herriak sortua) askoz hobea da, eta lehengora itzuli behar dugu". Lehengo sistemara itzultzerik ez dute nahi (titularitatea eskolari emanez eta administrazioak behar bezala diruz lagunduz), eta gainera, sare «publikoan» ez gaudelako ikastolak diskriminatu egiten ditu.

Curriculuma
jaio: Orion, 1942an.

Ibilbidea
Donostiako seminarioan egin zituen ikasketak.
Orioko Arraun Elkarteko lehendakaria izan zen, bere sorreratik (1965etik 1977ra).
1966tik 1970era Real Sociedaden egin zuen atletismoa.
Kutxan egin du lan 33 urtez. Orain jubilatuta dago.
Gipuzkoako Ikastolen Elkarteko lehendakari izan zen 22 urtez. Ikastolen Konfederazioko lehendakaria 14 urtez.
Duela zortzi urte sortu zen Easo Kapera Gregorianistako kidea da.

Lehiatila
«Kutxan egin dut lan, euskara departamentuan. Argazkirako behintzat euskara kontuetan dirua gastatzen zen. Baina politika pasiboa zen: ‘Eskatzen badidate emango dut, baina nire kabuz ez dut ezer egingo Kutxa euskalduntzeko’. Euskaraz dakiten bezeroek euskaraz eskatuko balute, lehiatilan ez litzateke bakar bat ere egongo euskara ez dakienik. Errua kanpokoari botatzen diogu, Gobernuari, baina asko dago gure jarreraren esku».

Bertsoa

Doinua: Gau eder batek ninduen

Ikastolaren bidea
kilometroz kilometro,
osatuz aritu zera
ilusio bat tarteko.
Orain apustu berriak daude
agian zaharren pareko,
ikastola gai izango al da
pauso hoiek emateko?

Zazpi metroko jauzia
»Gaztetan atletismoa egiten nuen, Realean. Entrenamenduetan ondo nenbilen, luzera jauzian; zazpi metrora iristen nintzen, eroso xamar. Baina lehiaketak hasi bezperan, zuntz haustura egin nuen. Urte osoa pikutara. Harrezkero ez nuen lehengo abilidadea errekuperatu. Lehiaketan zazpi metroko jauzia egin gabe gelditu naiz.
Trauma hori, arantza hori, barruan dut. Oraindik askotan egiten dut amets, jauzi egiten dudala. Ametsetan 10,12 metro ere egiten ditut, aise!»


Azkenak
Olatz Salvador
Konfort gunea

Olatz Salvador
Noiz: martxoaren 15ean.
Non: Deustuko jaietan.

------------------------------------------------

Martxoak beti du deustuarrontzat kolore berezia; urtero ospatzen ditugu jaiak, San Jose egunaren bueltan. Bi asteburu bete festa, eta urtetik urtera Deustuko... [+]


Ezkabako ihesaldia gogoratzeko, La Fuga mendi-martxa

Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.


Atzera bota dute Zaragoza eta Araba arteko goi tentsioko linearen proiektua

Martxoaren 19an amaitu zen proiektua aurkezteko epea, baina Errioxako PSOEk adierazi du Forestalia enpresak "interesa baztertu" duela. Enpresak bi parke eoliko eraiki nahi zituen Aragoiko lurretan, baina oraindik ez ditu lortu baimenak eta hori dute egitasmoa... [+]


2025-03-28 | ARGIA
200.000 euro lortzeko kanpaina abiatu du Integrazio Batzordeak

Seaska Sarean inklusio egoeran dauden 165 ikasleei laguntza bermatzeko hasi dute kanpaina, antolaketa propioa eratuta. Frantziako Hezkuntza Ministerioaren jarrera salatu dute kanpaina aurkezteko prentsaurrekoan, behar bereziak dituzten haurren inklusiorako baliabide... [+]


2025-03-28 | Irutxuloko Hitza
Metroaren lanetako gainkostua 33,3 milioi eurokoa dela adierazi du Eusko Jaurlaritzak

EH Bilduk galdera sorta bat erregistratu zuen Eusko Legebiltzarrean Donostiako Metroaren igarobideko lanen gainkostua argitzeko. Informazio hori atzo jakinarazi zuen Susana Garcia Chueca Mugikortasun sailburu sozialistak.


AEBn ekoizten ez diren autoei %25eko muga-zergak ezarriko dizkiela iragarri du Trumpek

Muga-zergak apirilaren 2tik aurrera ezarriko dira eta altzairuari eta aluminioari ezarritakoei batuko zaizkie. "Gurekin negozioa egiten duten eta gure aberastasuna eskuratzen duten herrialdeei ezarriko dizkiegu", AEBetako presidenteak adierazi duenez. 


2025-03-27 | Arabako Alea
Greba mugagabea hasi dute Gasteizko lorezainek

%90eko jarraipen "ia erabatekoa" izan du grebak, sindikatuen arabera. Gasteizko parkeak, lorategiak eta eraztun berdea mantentzen dituzte Enviser azpikontratako 90 langileek.


Borrokak balio du: Israel Premier Tech, ez aurten, ez inoiz

Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]


Biharamunen lantegia
Zer ikertu herritarrek erabakitzen dute

Ikerketa parte-hartzailea eta gogoetatsua bultzatzen du Biharamunen Lantegia kooperatibak, eta zientzia eta ikerketa herriarengana hurbiltzeko lan egiten du. Duela urte eta erditik egoitza Bidarten dauka, eta Institut Curie-rekin elkarlanean Iker Herria ikerketa zentroa sortzeko... [+]


2025-03-27 | ARGIA
Euskal sagardo ekologikoaren bereizgarria, kupeletan jartzeko gertu

Txotx denboraldian eredu ekologikoan ekoiztutako Euskal Sagardoaren eskaintza izango da hainbat sagardotegitan, eta hura bistaratzeko, Jatorri Deiturak eta ENEEK-Ekolurrak kupeletan paratzeko euskarria aurkeztu dute.


2025-03-27 | Kontxita Beitia
Atzo bezain ozen! NATO pikutara soldaduskarik ez

Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]


Etxarri Gaztetxearen aldeko zenbait gaztek Bilboko udaletxeko osoko bilkura eten dute

Amenabar enpresak Bilboko Udalaren eskutik apirilaren 4rako agindu duten desalojoaren kontra azaldu dira bilkuran. Poliziak indarrez kanporatu ditu. Ostiral honetan18.30ean, Errekaldeko Plazatik hasiko den manifestaziora batzeko deia luzatu dute gazteek, baita desalojoaren... [+]


Bruselaren kitak ezkutatzen duena: simulakroak eskolan, “kooperazioa” militarrekin...

Europako Batzordeak aurkeztu duen plana ustezko gerra edo hondamendi baten aurrean “bizirauteko” kit batetik harago doa: hogeita hamar neurri proposatu ditu eskoletan, enpresetan eta herritarren artean militarismoa eta beldurra sustatuko dutenak.


2025-03-27 | ARGIA
proiektuak 10 urte!
Lurrari begiratzen diogunok badugu aldizkari berezi eta berria: Bizi Baratzea Orria

Gaur, martxoak 27, ARGIA komunikabidearen egoitzan aurkeztu dugu Bizi Baratzea Orria, urtaro bakoitzean zabalduko den aldizkari berria. Horrekin batera ospatu dugu ARGIAren Bizi Baratzea proiektuak 10 urte betetzen dituela aurten. Bizi Baratzeako kolaboratzaileak eta ARGIAko... [+]


Eguneraketa berriak daude