Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
igandea 2024ko abenduaren 01ean
Mixel Bidegain: «Mespretxuak irauten badu, Baterak beste molde bateko ekintzetara pasa beharko du»
- Batera plataformako Mixel Bidegain kidearekin mintzatu gara. IUT unibertsitateko irakasle honek Ipar Euskal Herriko unibertsitatea lortzea du xede behinena, gainontzeko aldarrikapenekin batera: euskararen ofizialtasuna, laborantza ganbera eta departamendua. Bere ustez, larunbat honetan Baionan izanen den manifestazioak ziklo berri bat ekarriko du, edo behinik behin, gizarte mugimenduan aldaketa bat. Aurtengo otsailaren 1ean, Baterak Baionan burutu zuen manifestazioa ziklo baten hasiera izan zela esan zenuen prentsan. Urriaren 11ko manifestazioaren atarian, zer balantze egiten duzu Baterak eginiko bideaz?
Urriak 11ko manifestazioa ziklo baten bukaera da, baina zikloa ez zen otsailaren 1eko manifestazio hartan hasi. Prentsan agertu zen hori gaizki ulertze bat izan zen. Niretzat ziklo hau duela 20 urte hasi zen, nahiz orduan Batera ez zegoen. Baterak lau eremu horietako eskaerak elkartzeak mobilizatzeko beste garai bat ekarri zuen. 1999ko urriaren 9ko data mugarri bat izan zen eta otsailaren 1ekoa beste bat.
Baterak eginiko bideaz ondorio bat atera dugu: honezkero ez du balio sei hilabetetan behin manifestazio handi bat egiteak. Manifestazioek soilik ez dute emaitzarik ekarriko. Beraz, Baterako xedea larunbateko manifestazioa azkena izatea da. Ziklo baten bukaeran gaude, manifestazio honek ikaragarrizko garrantzia dauka eta orain arteko mespretxuak edota trufak irauten badu, Baterak beste molde bateko ekintzetara pasa beharko du. Anartean, ordea, manifestazioaren ondoren Parisek zer erantzunen duen ikusi nahi dugu. Mobilizazioa bera gakoa izanen da eta jendea mobilizatzen bada zerbait izanen da. Zer? Ikusiko dugu. Suprefetak Frantziako Gobernua manifestazioaren aiduru dela erran du.
Baterak eginiko bideaz ondorio bat atera dugu: honezkero ez du balio sei hilabetetan behin manifestazio handi bat egiteak. Manifestazioek soilik ez dute emaitzarik ekarriko. Beraz, Baterako xedea larunbateko manifestazioa azkena izatea da. Ziklo baten bukaeran gaude, manifestazio honek ikaragarrizko garrantzia dauka eta orain arteko mespretxuak edota trufak irauten badu, Baterak beste molde bateko ekintzetara pasa beharko du. Anartean, ordea, manifestazioaren ondoren Parisek zer erantzunen duen ikusi nahi dugu. Mobilizazioa bera gakoa izanen da eta jendea mobilizatzen bada zerbait izanen da. Zer? Ikusiko dugu. Suprefetak Frantziako Gobernua manifestazioaren aiduru dela erran du.
«Urriaren 9a» delakoa egungo mugimenduaren abiapuntutzat jo izan da. Zer aldatu da ordutik hona?
«Urriaren 9a» delakoa ekimen katalizatzaile bat izan zen. Abertzale mundutik at dagoen mundu bat karrikara atera zen, hautetsiak barne. Ordura arte, hautetsiak ez ziren molde horretara behin ere plazaratuak izan. Garrantzi handiko egun bat izan zen, indar asko eta ezberdinak elkarganatu ziren. Gure galdeak ez zirela soilik mundu abertzale txiki eta mugatuaren eskakizunak ikusi zen, haren ondorioz sortu zen Batera.
Nola daude Baterako barne harremanak, abertzale eta ez abertzale direnen artean konkretuki?
Otsailaren 1eko azken manifestazioaz geroztik, abertzale ez den beste mundu hori gibelka ari dela uste dut. Hautetsi handiek -Parisen diputatuak direnak, bereziki- desinformazio lan handia egin dute. Jean Pierre Raffarinen gobernuaren ezetzaren aitzinean etsipen gisako bat zabaldu nahi izan dute. Ez duela engoitik balio bide honetatik jarraitzeak edota bide honetatik ez dela deus etorriko sinestarazi nahi izan diote gizarteari.
Hautetsi handiek amore eman dute nolabait, baina Kontseilu Nagusiko zortzi hautetsik Sarkozyk Korsikarentzat erabili duen formula eskatu dute Iparraldearentzat; Jakes Abeberri tarteko. Nola baloratzen duzu hautetsi hauen jokamoldea?
Hautetsi hauek Korsikako eredua aipatu dute. Hots, kontseilu bat eratzea eskatu dute. Bi ataletan banatua, bat Baionan eta beste bat Pauen. Abeberri horien artean dago, Intxausperen gibeletik joana, naski. Niri, zorigaitzez, eskaera hori astakeria iruditu zait. Hemen inork ez du deus eskatu, hemengo hautetsi handiek ere ez dute ezer galdetu, kontra daudelako. Finean, eskaera horrek ez du ondoriorik ukan.
Testuinguru honetan, Garapen Kontseiluko zuzendaritzako 13 kidek «aitzinamendu zehatzak» eskatu dituzte Batera-ren lau aldarrikapenen inguruan. Erantzunik ukan ez dutenez greba burutzen ari dira. Zer iritzi duzu horri buruz?
Garapen Kontseiluko kide hauek zuzen eta argiki jokatu dute, ez dute bat-batean horrela jokatu. Aitzinamendurik izan ezean kontseilua utziko zutela iragarri zuten urte hasieran, quoruma baldintzatzeko. Ez da ustekaberik izan. Dossier batzuetan aitzinatu da, AEKren txostenean, adibidez. Baina, beste batzuetan blokeo handia dago. Kide hauek zinez lan baliagarria egin dute Garapen Kontseiluan, baina funtsezko eskakizunei arraposturik ez diotela eman ikusirik, beren desadostasuna jakinarazi dute grebaren bidez.
Garapen Kontseiluko Beñat Darretxe lehendakariak eta Frantxua Maitiak ez dute erabakia ulertu. Kexu daude, nolabait. Zer deritzozu?
Darretxek zer erran zezakeen? Herritarrei eta gobernuari begira zer besterik erran dezake? Betiko hitzak: «Garapen Kontseilua Frantzian dagoen esperientzia bakarra da, egitura berritzailea da, biziki laudoztua. Parisen denak guri so dira». Hauek, kontseiluko ordezkariek laudorio horiekin nahiko izanen zuketela uste zuten. Baina ez. Frantxua Maitiaren haserrea eta ezin ulertua ere normala da. ELBko, unibertsitateko edota beste eremuetako ordezkariak eta eragile onenak joaten badira kontseilutik, Maitiak badaki oso zaila izanen dela esparru dinamiko horietarako ordezkari berriak aurkitzea.
Larunbat honetako manifestazioaren ondoren, prozesu berri bat ireki liteke edo egungo egoera segituko al da?
Egungo egoera edo statu quo segitzea ezinezkoa da, gure hizkuntza hiltzeko egoeran baikara. Ofizialtasunik eta babesik gabe euskarak ez du gerorik. Euskarak 15.000 hiztun galdu ditu azken hamar urteetan. Horrela jarraitzen badu, Iparraldea euskararen basamortua izanen da. Zer egin behar dugu, egonean gelditu? Gure hizkuntza «Goian Bego» erran? Ez. Neke bada neke, zaila bada zail, zerbait eginen dugu. Nik ez dut bereziki departamendua galdatzen. Departamendua euskaldunon eremuaren ezagupena litzateke, horregatik galde egiten dugu, baina, ez badugu gure instituzioen eta gure eskubideen onarpena lortzen, ez dugu deus handirik lortuko.
«Merezi ditugun hautetsiak ditugu»
Bateraren aldarrikapenak lortzeko, hautetsi handiek (diputatuak) jokatzen duten rola baitezpadakoa da. Zer iritzi duzu hautetsi handiei buruz?
François Bayrou departamenduko kontseilari nagusia zelarik, hemengo hautetsiak gizon horren menpeko edo eraginpean zirela pentsatu nuen luzez. Baina oker nengoen. Ez dut gehiago horrela denik uste. Bayrou joan zen eta hautetsi nagusien jarrerek berdin segitzen dute. Badago zerbait sakonagoa. Kulturalki, horiek denak -Michelle Alliot-Marie, Jean Grenet, Alain Lamassoure, Nicole Pery eta abar- jakobinista dira, zentralistak. Politiko hauentzat Frantziako lurraldearen batasuna eta Frantziaren iraunkortasuna eta egonkortasuna ezin hautsizkoak dira. Prest daude Frantziako menpe diren uharteei independentzia emateko, baina Frantziari fisikoki lotuak diren lurraldeei ez diete deus eman nahi. Are gehiago, Iparraldearen kasuan ez da Hegoaldeari beldurra diotelako. Frantses espiritua da nagusitzen dena. Alabaina, nik ez diet hautetsi hauei espiritu honen eragile bakarrak izatea aurpegiratzen, ez ditut hautetsiak gaitzesten hautesleak baizik. Merezi ditugun hautetsiak ditugu. Haatik, hautetsi hauek funtzionalista eta oportunistak dira, hau da, hautesleen gehiengoa aldatzen bada, honen alde izanen dira. Beraz, guri dagokigu, Batera-ri dagokio -edo edozein gizarte mugimenduri- gure eskakizunek etorkizun hobeago bat ekarriko dutela gizartea konbentzitzeaz.
Inkestek diotenez, hautesleen gehiengoa departamenduaren alde dago.
Baiki. Baina ni zalantzan nago hori horrela denentz. Jendeak hauteskundeetan nola bozkatzen duen ikusirik, kontraesan bat dago. Adibidez, Donibane Lohizuneko hautesleen gehiengoa departamenduaren alde dago eta Michelle Alliot-Marieri boza ematen dio, hau departamenduaren arras aurkakoa delarik. Orduan kontraesan hori aztertu eta gainditu behar dugu. Hori aldatzen bada aldatuko da gure egoera. Bestela nekez.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Xabier Letona Biteri
#3
#5
#6
Mikel Garcia Idiakez
Azkenak
2024-11-30
ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin
Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.
2024-11-29
Jon Torner Zabala
Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez
2024-11-29
Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Boikota Israelgo datilei (eta datil horiek saltzen dituzten supermerkatuei)
Israelek gosea erabiltzen du palestinarren aurkako gerra-arma gisa, eta nekazaritza-produktuak mundu osoan merkaturatzen ditu.<
2024-11-29
Gedar
Etxebizitzarako eskubide unibertsala aldarrikatu dute Iruñean
Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Harituk antolatuta, manifestazio bat izan zen ostegun arratsaldean Iruñeko Alde Zaharrean. "Etxebizitzaren negozioaren aurrean, eta hura sustatzen duten politikarien aurrean, etxebizitza eskubide unibertsalaren benetako defentsa... [+]
2024-11-29
Estitxu Eizagirre
EH Bizirik sarearen manifestazioa martxoaren 22an Gasteizen
“Indarrak batuta soilik lortuko dugu makroproiektuen oldarraldi hau gelditzea”
EH Bizirik sarea makroproiektuen aurkako plataformen elkargunea da eta martxoaren 22an manifestazio nazionala deitu du Gasteizen: "Lekuko borrokez gain, esparru zabalagoan lan egitea ezinbestekoa dela jakitun, manifestazio honek sare osoari eragiten dien puntuak izango ditu... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Gaindegiaren 20 urteko argazkia
Euskal Herriak biztanlerian, energian eta pobrezian gora egin du, CO2 isurketetan eta elikagaien kontsumoan behera
Hogei urte bete ditu Gaindegiak, Euskal Herriaren garapen sozial eta ekonomiko iraunkorrerako Behategiak. Horren harira, denbora horretan Euskal Herriak esparru horietan izan duen garapenaren berri ematen duen azterketa aurkeztu dute, eta datuok Europar Batasunekoekin konparatu... [+]
Eguneraketa berriak daude