Argitalpenak


2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Zestoarren
erretolika
Agurtzane Azpeitia Eizagirre
Zestoako Udala
275 orrialde



Zestoarren hizkera hitzez hitz


Agurtzane Azpeitia Eizagirrek osatutako lanaren izenburu zehatza "Zestoarren erretolika. Hitzen, esamoldeen eta atsotitzen bilduma" da. Zestoan euskaldun sortu eta euskaraz bizi diren herritarrek -batik bat bertako amon-aitonek- hitzetik hortzera erabiltzen eta transmititzen dituzten 3.873 hitz, esamolde eta esapide daude jasota bertan. Izan ere, euskaldun horiek ez dute erdararen laguntzaren beharrik izan elkarrekin jolastu, haserretu, lan egin, elkarri adarra jo edo maitasun sentimenduak hitzez adierazteko, beren bizitzaren eginbehar guztiak euskara hutsean egin dituztelako. Liburuak, gainera, eranskin bat ere badarama: "Zestoako hizkera. Irainak 1. Ardi txikia beti bildots" izenburu esanguratsua duena.


Jean Pierre Goytino eta Californiako Eskual Herria
Xipri Arbelbide Mendiburu
Euskaltzaindia, bbk fundazioa
211 orrialde
10 euro



2002. urteko Mikel Zarate saria eskuratu duen saiakera


Xipri Arbelbide Mendibururen "Jean Pierre Goytino eta Californiako Eskual Herria" saiakerak eskuratu zuen iazkoan Euskaltzaindiak eta BBK Fundazioak eman ohi duten Mikel Zarate saria. Aurretik 1848an Agozti Xahok "Uscal Herriko Gazeta"ren bi zenbaki atera bazituen ere, eta geroxeago Bizkailuz zorigaiztokoak "Escualdun Gazeta"ren hiru ale Los Angelsen, osorik euskaraz kaleratu diren kazeten aitzindaritzat jo daiteke Xipri Arbelbide Mendiburuk saiakera honetan aztertzen duen "Californiako Eskual Herria". Bost bat urte iraun zuen bizirik kazeta horrek (1893tik 1898ra), eta Ameriketan bizi ziren euskaldunen munduaren berri ugari ematen zuen bere orrialdeetan.


Diario de Navarra (1903-1908).
Ramón Lapesquera
Pamiela
246 orrialde
15,60 euro



"Diario de Navarra"ren hasiera


Inork jakin nahi badu nolakoa izan zen "Diario de Navarra"ren hasiera, orain du aukera, Ramón Lapesquera idazle eta ikerlari nafarrak Pamiela argitaletxean kaleratutako "Diario de Navarra (1903-1908). El despertar del camaleón" lana irakurriz. Kereila bat jaso zuen Ramón Lapesquerak "Gora el Diario" kaleratu zuenean (Pamiela, 1985) eta, hala ere, egunkari horri dagozkion ikerketekin aurrera jarraitzea erabaki du, batik bat inongo maitasunik ez diolako bere iritzian Nafarroari eta nafarrei XX. mendean kalte handiena egin dien enpresa ideologikoa denari. Ehun urte daramatza jadanik bizirik aipatutako egunkariak, eta kaleratu orduko hasi omen zen nafarren arteko giza harremanak usteltzen saitzen. Horren berri ematen digu Ramón Lapesquerak bere lanean.


Bertso askeak. Kateatuko nauenak
Xabier Galarreta
Hiria
141 orrialde
14,50 euro



Xabier Galarretaren poemak


Literatur mugimendu guztietatik at, bide bakarti eta pertsonala egin du Xabier Galarretak idazle gisa, eta "Bertso askeak. Kateatuko nautenak" poesia liburuan ildo berari jarraitu dio. Egileak ez omen daki zer den poesia, bere zentzua zertan datzan; eta gutxi axola zaio gainera. Hauxe bakarrik daki: zoriontsu dela emozio bat azaltzen duenean, irudi bati forma ematen dionean, hitz eskutada bat bildu eta norabait jaurtitzen duenean. Eta horixe egiten ahalegindu da hainbat atalez osatutako liburu honetan. "Hilko zaitut" deritza lehena. "Alferrikako igarotzeak", "Axuriol", eta"Poemario ergela" dira ondorengoak. "Musikak iradoki zizkidan poemak" atala da ugariena, non Santana, Jimi Hendrix edota Eric Clapton bezalakoek iradokitakoak agertzen dituen.


Igela ote da?
Guido van Genechten
Ibaizabal
11 orrialde
2,90 euro



Etxeko txikienei eskainitako bilduma


Ezusteko polita dute ezkutaturik Ibaizabal argitaletxeak etxeko txikienei zuzentzen dien Ikusi Makusi bildumako irudiek. Jolasteko aproposak diren liburu hauen azalean beti agertzen da animaliaren bat -adibidez "Igela ote da?"n, igela-. Baina gero, kartoi mehea zabaldu ahala, azaleko animalia horrexen itxura aldatuz doa, eta oso bestelako lau animaliaren antza hartzen hasten da. Beraz, "Igela ote da?" liburuarekin jolasten duten neska-mutikoek, kasu, igela bera ezagutzeaz batera, dortoka bat ere ezagutu ahal dute, eta baita basoetan zein edozein lur eremutan hain arruntak diren zizare familiako kide bat duela asko desagertu zen dragoia, eta krokodiloa ere.


Hik hasi
Batzuen artean
Xangorini
159 orrialde / 5 euro



Euskal Herriko Baliabide Pedagogikoen Gida


"Hik hasi"koek kaleratu berri dute "Euskal Herriko Baliabide Pedagogikoen Gida"ren laugarren zenbakia. Badira zazpi urte irakaskuntza lanerako baliagarri den gidaren egitasmoa martxan jarri zutenetik, eta ordutik hona hiru gida zituen "Hik hasi"k kaleratuak. Aurreko horiexek izan dituzte oinarri azken gida hau egiterakoan ere, nahiz eta oraingoa osatu eta gaurkotu duten.Euskal Herriko historia eta artea, zientzia eta ingurumena, natur kirolak, irakaskuntzako erakundeak eta abarren berri aurki daitezke bertan.


Arnasa galduaren ondarea
Pello Otxoteko
Elkar
111 orrialde
11 euro



Filosofia bidea aurkitu duen poetaren lana


Oraindik galdua izan gabe, arima erresumindua duten guztiei eskaintzen die Pello Otxotekok Elkar argitaletxearekin plazaratutako bere hirugarren poesia bilduma, "Arnasa galduaren ondarea" izenburutzat duen hauxe. Filosofia bidea aurkitu duen poeta dugu Pello Otxoteko, Felipe Juaristik poema liburu honen hitzaurrean dioenaren arabera. Eta poeta den oro legez, denborarekin eta heriotzarekin dago kezkatua, aspaldiko filosofo hark esan zuen moduan iragana jada ez delako, oraina desagertzear dagoelako, geroa oraindik ez delako, eta iristen denean ere ez delako izango. Bat egiten du ikuspegi horrekin Juan Ramon Mankusok ere liburuari amaiera ematen dion lanean. Bertan Pello Otxoteko "ustekabeko filosofoa" dela dio, jakinduria maite duen poesia delako berea; ezjakintasuna abiapuntu duelarik, galderak, zalantzak azaltzen dituena. "Arnasa galduaren ondarea" liburuan Pello Otxotekok bildu dituen poesietan gizakia agertzen da, erabat biluzik, munduko osotasunaren aurrean. Eta inongo aurreiritzirik gabe egiten ditu poetak bere hausnarketak, jakinduria jainkosa bizitzarekin uztartuz.


Azkenak
2024-11-14 | Julene Flamarique
32 eragilek babestu dute Ernai eta Jaurlaritzari eskatu diote “jazarpen estrategia” amai dezala

Apirilean Jaurlaritzako Segurtasun Sailak gazte antolakundeko 133 kideri jarritako isunen harira manifestua aurkeztu du Ernaik. Euskal Herriko 32 eragile sozial, sindikatu eta alderdi politikok egin dute bat idatziarekin. Isunek antolakundea “itoarazi eta politikoki... [+]


Nafarroako Parlamentuak Lantxotegi elkarteari konfiantza berretsi dio etorkinak gizarteratzeko prozesuan

Entitate sozial honen langileek Etxebizitza, Gazteria eta Migrazio Politiken batzordean agerraldia egin dute haien lana azaltzeko. Hizlariek etxebizitza duinak, bizileku zein lan baimena erraztea eta osasun mentaleko baliabide publiko gehiago eskatu dizkiote Foru Gobernuari... [+]


Hamza Abuhamdia (palestinar ekintzaile 'queer'-a)
“Gorputza da botere kolonialak okupaturiko lehen territorioa”

Larunbatean Makean izanen da Hamza Abuhamdia, Parisen bizi den palestinar queer-a, Palestinaren aldeko topaketaren kari. Israelek bideraturiko pinkwashing-ari buruzko tailerra eskainiko du –bat-bateko euskarazko itzulpenarekin– arratsaldeko 15:30ean. LGBT pertsonen... [+]


Pisu turistikoentzako baimenak urtebetez eten ditu Bilbok

Bilboko Udalak ez du lizentzia berririk emango, hirigintza planean etxebizitza turistikoen figura arautu bitartean. "Kautelaz" jokatzea erabaki du Juan Mari Aburtoren udal gobernuak, baina gehienez ere urtebeteko epea eman dio debekuari.


Felix Likinianoren pinturak erakutsiko dituzte Donostiako CNTren egoitzan

Libertimenduzko Jardunaldiak antolatu ditu Gipuzkoako CNT sindikatu anarkistak bere egoitzan (Amara Berriko Olaeta plazan), martxora bitarte. Lehenengo jarduera abenduaren 14an izango da, eta Felix Likiniano anarkista historikoa izango dute hizpide.


56 urteko garraiolari lesakarra hil da lan istripuz

56 urteko garraiolari lesakarra hil zen lanean Irunen, kamioia kargatzen ari zela. Transportes Etxetrans enpresako langilea zen. Aurten 11 garraiolari hil dira lanean, horietariko asko, azken hau bezala, bihotzekoak jota LAB sindikatuak ohar batean jakinarazi duen bezala... [+]


Erabakitzeko eskubidearen alde egin dute EH Bilduk eta EAJk Araban ere

Bizkaian eta Gipuzkoan egin bezala, EAEko estatus politiko berriak Euskal Herria nazio gisa aitortzea eta erabakitzeko eskubidea jasotzea eskatu dute Arabako Batzar Nagusietan alderdi abertzaleek.


Eta indarkeria matxistaren biktimak zer nahi dute?

Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]


2024-11-14 | Josu Iraeta
Borondate kolektiboaren bidetik

Badira hauteskundeek erabaki politikoei legezko izaera emateko baino ez dutela balio diotenak. Eta ez dira gutxi horrela pentsatzen dutenak. Bale, baina horrekin gauza asko esaten dira, besteak beste, benetako agintea, boterea, joko horretatik kanpo dagoela.

Baina –nire... [+]


2024-11-14 | Leire Ibar
10.000 bat ikaslek eskatu dute unibertsitateko matrikulak merkatzea eta bekak hobetzea

Doako unibertsitatea aldarrikatu eta EHUren erantzukizuna seinalatu dute 10.549 ikaslek, Unibertsitateko Indar Batasunak abiatutako sinadura bilketaren bidez.


2024-11-14 | Gedar
Hamabi urte bete dira Amaia Egañak bere buruaz beste egin zuenetik

2012ko azaroaren 9an egin zuen bere buruaz beste Barakaldon, etxegabetua izan behar zuenean. Ordutik, Barakaldoko beste 2.400 familia bota dituzte euren etxeetatik. Asteartean bertan, familia bat etxegabetu zuten Astrabuduan.


Elon Musk Gobernu Efizientziarako Departamentuko buru izendatu du Trumpek

Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]


Silikosi epidemia: kasuak biderkatu egin dira sukalderako harri-artifizialaren ondorioz

Silizearen hautsak sorturiko gaitz eta biriketako minbizi kasuek ez dute etenik azken urteetan. Australian, Ingalaterran edo Espainiako Estatuan alarmak piztu dira, eta kristal-silizea duten kuartzozko sukalderako mahaiak egitea debekatzeko urratsak ematen hasi dira.


2024-11-13 | Julene Flamarique
Iranen heriotza-zigorra jaso duen Pakhshan Azizi feminista kurduaren espetxekideek justizia eskatu dute

2023ko abuztuaren 4an atxilotu zuten etxean Teherango Inteligentzia Ministerioko agenteek. Desagerrarazi eta gero, fisikoki nahiz psikologikoki torturatu zuten Evingo espetxean. Orain heriotza-zigorra ezarri diote, eta espetxekideek haren aldeko defentsa eskutitza argitaratu... [+]


Mamutak ehizatzeko teknika

Berkeleyko unibertsitateko (Kalifornia, AEB) arkeologo talde baten arabera, ezkerreko irudian ageri den eszena ez litzateke zuzena. Hau da, gizakiek ez zituzten lantzak jaurtitzen mamutak eta beste ugaztun handi batzuk ehizatzeko. Horixe zen orain arte zabalduen zegoen... [+]


Eguneraketa berriak daude