Duela bizpairu aste kaleratu zen berria: «Arcelor Taldearen zuzendaritzak enplegua erregulatzeko espedientea aurkeztu du Sestaoko ACB altzairutegian». Eta guztiok sentitu genuen berriro ere kontu zahar baten aurrean geundela. Berehala etorri zitzaizkigun burura aurtengo urtean bertan izandako gora-beherak Volkswagenen, Mercedesen eta beste zenbait enpresatan, denak multinazionalak, jakina!

ACBn, urtearen lehen sei hilabeteetan 13 milioi euroko irabaziak izan ondoren planteatu dute espedientea. Eskaeraren beherakada eta abagune honetako zenbait aldagai baldintzatzaile omen direla-eta, ekoizpena gelditzea eta langileak denboraldi baterako etxera bidaltzea izan da erabakia. Ez galerak ekiditeko, irabazi erraldoien mailari eusteko baizik. Eta, kontuan hartuta ACBn azpikontratazio gastuak langile propioen gastuak baino hiru aldiz handiagoak direla, zer gertatuko da ACBrentzat lan egiten duten azpikontratazio enpresekin eta, ondorioz, eskualdeko enpleguan izango duen eraginarekin? Ba, «alla cuidaus» , hori ez zaie inporta!

Arcelorrek zera nahi du, ekoizpena geldirik duen bitartean bere langilegoaren nominak diru publikotik ordaintzea, eta zeharka espedientearen eraginez langabezira joan daitezkeen subkontratazio enpresetako langileek ere toki beretik jasotzea dagozkien langabezi laguntza eskasak. ACBren irabaziak ikusita, honek izen bakarra du: gizarte osoari iruzurra. Zer dio honetaz Eusko Jaurlaritzak, bera izanik ACBren %10aren jabe?

Baina arazoa are okerragoa izan daiteke, oraingo espedientea onartuz gero, hurrengoan mehatxu askoz larriagoekin etor daitezkeelako. Kontua ez da berria, Volkswagen, Mercedes, Michelin eta abar luzeak, irabazi oso handiak izan arren, espedienteekin, lanpostu murrizketekin eta ekoizpena Euskal Herritik kanpora eramatearekin egiten dute mehatxu behin eta berriz, lanaren antolaketaren malgutzea, lan baldintzen desarauketa eta prekarietatea inposatzeko. Logika ultraliberalaren bidetik lan indarra koste soiltzat hartzen dute eta soldata kostuen murrizketa besterik ez dute ikusten irabaziak areagotzeko orduan.

Kontzentrazio enpresarial eta finantzieroaren bitartez talde multinazionalek monopolio eran harrapatzen dituzte merkatuak eta zuzen-zuzenean baldintzatzen dute gobernu eta erakunde publikoen papera. Hau oso garbi ikusten da Euskal Herrian, euskal instituzioek ez dute multinazionalak kontrolatzeko gaitasunik, eta, zoritxarrez, ezta borondaterik ere. Alderantziz, diru laguntzak, abantaila fiskalak, instalazio baldintza bikainak eta erraztasun guztiak eskaintzen dizkiete gure lurraldean finka daitezen, inolako betebehar eta baldintzetara behartu gabe. Horrez gain, gatazka soziolaboralak datozenean, indar polizialak enpresarien zerbitzura jartzen dituzte langileak erreprimitu eta isilarazteko. Zentzu horretan, gobernu eta erakunde publikoak globalizazio neoliberalaren eta talde multinazionalen morroi bilakatu dira eta ardura zuzena dute ondorio guztietan: gure ekonomiaren dependentzian, multinazionalen erabakiek sortzen dizkiguten ezusteko ekonomikoetan, arazo soziolaboraletan eta iruzurretan.

Eragile politiko, sozial eta ekonomikoen artean Euskal Herriaren errealitatea aztertu eta etorkizuna eraikitzeko ezinbestekoak diren baldintza eta tresnak zehazteko ordua da, eta eztabaida horretan euskal esparru sozioekonomikoaz, globalizazio neoliberalaz eta multinazionalen eraginaz hitz egin beharko da. Hor ikusi nahi nituzke euskal enpresariak beren ekarpenak mahai gainean jartzen. Ze, «por zierto», multinazionalen erabakiek gure ekonomian sortzen duten ezegonkortasunak ez dauka eraginik bere jardueran, ala?

Bizkor ibili beharko dugu, globalizazio neoliberalaren aldekoak aspalditik ari baitira herrien eskubideen deuseztatze lanean. Duela egun batzuk burutu du Munduko Merkataritza Erakundeak Cancunen gailur berri bat talde trasnazionalen eta kapital finantzieroaren diktadura mundiala areagotzeko pauso berriak finkatzeko asmoz, eta bertan hartzen diren erabakiak eragina izango dute hemen ere. Gezurra badirudi ere, pentsatzen genuen baino askoz hurbilago daude Sestao eta Cancun.