Hambi urtez Prudentzio Deuna Sariketa antolatu eta gero, Arabako Bertsolari Txapelketa antolatzeko erabakia hartu zuen iaz Arabako Bertsozale Elkarteak. Apustua handia izan arren, ilusio eta lanarekin, ezarritako helburuak arrakastaz betetzea lortu zuten. Elkarteko idazkaria den Oihane Perearen ustetan, iazko Txapelketan enbido bat bota zuen Elkarteak, «zein karta egokituko zitzaigun jakin gabe botatakoa izan zen, baina pareak eta jokoa tokatu zitzaizkigun». Aurtengoa ordea, errazagoa izan da Oihaneren ustez, pareak eta jokoa aurretik ziurtatuta zituztelako.
Antolakuntza
Antolamenduari dagokionez, iaz baino eskarmertu handiagoa somatu da txapelketa hasi zenetik finaleko saiora arte. Talde lana oinarri, ia akatsik gabe aurrera eraman baitituzte egin beharreko lanak. Gai jartzaile taldea adibidez, aurten sortu dute eskualde desberdinetako jendea elkartuz. Bakoitzak bere inguruko saioetan lan egin du eta ekarpena aberasgarria izan da. Aurrera begira, epaile taldearekin ere asmo beretsua daukate. Hedabideen eta gizartearen aldetik oihartzuna aurreko urtetan baino handiagoa izan dela ere azpimarratu behar da.
Bertsolarien maila goraka doala ukaezina da. Aurtengoan ezusteko bat baino gehiago izan da, txapelduna, besteak beste, berria baita. Zigor Enbeitak, zazpi urtetan nagusitasuna erakutsi ondoren, Asier Otamendiri kendu egin dio txapela. Bertsotarako dituzten dohaiak erakutsita finaletik oso gertu geratu dira Irati Anda eta Iñaki Viñaspre gazteak, eta finalean ohiko zen Rikardo Gonzalez de Durana ere, Printzipaleko saiorako aukerarik gabe geratu zen. Beste urte batzutan ez bezala, Txapelketa hasi berritan, inor gutxik esan zezakeen nortzuk izango ziren finalean jardungo ziren bertsolariak. Argi ikusten da mailarekin batera, bertsolari kopurua ere gorantz doala Araban.
Txapelketako arrakasta dena den, urtetan zehar egunak joan egunak etorri Elkartean egindako lanaren isla dela esan daiteke. Jende asko dago buru belarri eguneroko eginkizunetan murgilduta: Elkartean, antolakuntza lanetan, bertso eskoletan irakasten eta abar.
«Bertsozale Elkartearen proiektuarenganako konfidantza eta konpromiso handia somatzen dut jende honengan», erantzun zigun Oihane Pereak Araban bertsolaritza sustatzen dabiltzan pertsonengatik galdetzean.
Bertso eskolak
Bertso Eskolek eta hauen arteko hartueman eta koordinazioak ezinbesteko papera jokatzen dute Elkartearentzat, bere lanen artikulazioan. Urtean zehar aktibitate ugari antolatzen dira. Eskoletako haurren eta Gazteen topaketak urtero, astebukaera oso bateko gozamen bihurtzen dira, Eskolarteko Txapelketarekin batera.
Materialgintzan eta herrialde mailako ikastaroetan ere aurrerapausoak eman dira. Azken urtean adibidez, gai jartzaile taldea eta bertsolarien teknika trebatzeko ikastaroak egin dituzte kanpotik adituak ekarriz.
Honetaz gain, zenbait herrietako eskoletan, Hezkuntza Arautuan hasi dira gaztetxoak bertsolaritza ezagutzen. Elkartean diharduten bertsolari eta bertsozaleak joaten dira eskoletara, bertako irakasleen laguntzaz, haurrei, ikasteaz gainera, une ederrak igarotzen laguntzera.
Elkarteak bestalde, edozein herritako bertso saio, lehiaketa eta ekimen egin eta egiten laguntzen du. Oihaneren hitzetan, «akuilu lana egin nahirik» esku bat luzatzea da helburua. Esaterako, Mendialdeko Errebantxa Saria, Bertsolari Gazteen Bagare Saria, Gasteizko jaietako Aihotz plazako bertso saioak...
Honen guztiaren borobilketa gisa definitu digu Oihane Pereak Arabako Bertsolari Txapelketa, eskualde eta herrialdeko bertsozale eta bertsolarien topagune eta festa bihurtu baita.
Denbora aurrera doan heinean, Araban bertsoa ere aurrera doa gogoak bultzatuta. 21 urte igaro dira bertan lehen bertso eskola sortu zenetik; astiro-astiro, baina gelditu gabe aritzeak bere fruituak eman ditu.
Gasteiztik herrietara
Herrietako bertso eskolak poliki-poliki, pisu eta indar handiagoa hartzen ari dira. Bertsolaritza eta bertsozaletasunari dagokienez, Gasteiztik herrietarako zabalpena errealitate bihurtzen ari da, Amurrio, Laudio, Legutio, Agurain, Araia, Kanpezu eta Errioxa inguruan, esaterako, mugimendu handia baitago egun. Txapelketan adibidez, Aiara, Gorbeialde eta Gasteizko bertsolarien presentzia egon da, duela urte batzuetako egoera ikusita ezinezko irudituko zitzaiguna.
Zigor Enbeita, Arabako txapelduna: «Orain arteko finalik onena izan da»
Zigor Enbeita Izarran bizi da egun. 32 urte dauzka eta Prudentzio Deuna Sariketako partaide izan da urtero, txapela bi urtetan jantzi duelarik. Arabako Bertsozale Elkarteko lehendakaria da eta aurten, bi urtez finaletik kanpo gelditu ondoren, berriro txapela eskuratu du.
Zer sentitu zenuen txapeldun zinela jakitean?
Poza. Batez ere lan asko egin ondorengo saria delako. Ikusi dut, lan gogor eginda helburuak lortu egiten direla.
Txapela jantzi zizun pertsona aita izatea ere polita izango da?
Berezia izan zen aitak txapela ematea. Bera izan nuen bertsolaritzan maixu.
Lehenago Prudentzio Deuna Sariketako txapelduna birritan izana zara. Oraingoa hobea izan al da?
Bai. Iaz izena aldatu genion eta orain Arabako txapelduna naiz, ez Prudentzio Deuna Sariketakoa. Gainera azken urteetan, ez dut asmatu eta deskolgatuta geratuta nengoelako sentsazioa neukan. Otamendiri kentzeak ere poza ematen du.
Nola ikusi zenuen finala?
Orain arteko finalik onena izan dela esango nuke. Bertsolari gehienak beren mailan jardun ziren. Manex ikusi nuen oso gorabeheratsu. Oso bertso onak bota eta akats nabarmenak egin zituen aldi berean, eta hori baino gehiago eman behar luke. Otamendi ere ongi aritu zen, beste urte batzuetan bezala ez asmatu arren.
Lanak bukatuta pentsatzen al zenuen txapelduna izango zinela?
Ez nekien ziur. Ariketa batzuetan asmatu nuela uste dut, baina kartzelako lanarekin ez nintzen gustura gelditu. Oihane Pereak ariketa batzuetan oso maila ona erakutsi zuen. Zalantzak izan nituen, txapela norentzat zen jakin arte.
Zein asmo duzu aurrera begira?
Orain arte bezala lanean jarraitzea. Datorren urteko Txapelketan ongi aritu eta Euskal Herriko Txapelketarako sailkatze saioetarako ere ongi prestatzea dut helburu.