EZOHIKO HAUTESKUNDEEK KOORDENADA POLITIKOAK ALDA DITZAKETE


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

2003ko maiatzaren udal eta foru hauteskundeen kanpaina gertakari andana baten eraginpean burutzen ari da. Lehena eta nagusiena, AuBren eta 225 zerrendaren ukapena izan da.

Bigarren gertakaria ezker abertzalearen Udalbiltzaren debekua eta honen ostean Bilbon burututako manifestazioa izan da. Eusko Jaurlaritzaren Herrizaingo Sailak debekatu bai, baina desegin ez zuena. Jokamoldeak kanpainaren hasierari eman zion «ukitua» berezia izaki.

Gertakari sorta dugu hirugarrena: Batasuna AEBetako «erakunde terroristen» zerrendan sartu izana -Aznarrek kanpainaren atarian lorpen modura aurkeztua-, ETAren agiria, eta EAEko Joseba Azkarraga Justizia sailburuak Auzitegi Gorenak AuBren baliogabetzea kritikatzeko «putxerazo» hitza erabiltzeagatik Espainiako Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiak Eusko Jaurlaritza kritikatu izana.

Kanpaina hasierak gauza bat argitu du: Udal eta Foru Aldundiak herriarengandik hurbilen dauden erakundeak izanda ere, beraietan deliberatu beharreko arazoak makropolitikak lausotuak gelditzen direla.

Politikaren norabidea aldaraz lezaketen bozak
Hauteskunde hauek mila foroetan jokatzen dira. Ordea, aipatutako gertakariak direla-eta, kanpainan ozenkien entzundako mezuak «mezu politikoak» dira. Alderdien mezuek hautagaienek baino oihartzun gehiago dute, finean, alderdien emaitzak Foru Aldundietan eta hiri nagusietan erabakitzen baitira. Alderdi konstituzionalisten eta ez-konstituzionalisten mezuak udal arazoak bideratzeko hautagaiek aurkeztutako programen gainetik agertzen dira, alegia..

Alabaina, hauteskundeen ostean egoera politikoa deus gutxi aldatuko ote den pentsa badaiteke ere, Euskal Herriko hegoaldeko lau lurraldeetako hauteskunde hauek egundo ezagutu ez diren parametro berri eta ezezagunen arabera burutzen ari direla, ohartu behar dugu. Parametro hauek Batasuna eta ezker abertzalearen hautagaitza nagusia (AuB) legez kanpo uztea ekarri dutelarik.


Konstituzionalisten arteko lehia eta beharra

Hauteskunde emaitzek, edozein izanik ere, ez lukete PP eta PSE-EEren arteko aliantza kolokan jarri behar. Estatu Itunak konstituzionalismoaren egonkortasuna bermatuta dauka, antza. Kanpainak erakutsitakoaren arabera, Nafarroan ustekabeko galanta litzateke egonkortasun hori haustea. PSNk ez du oposizio-alternatibarik. Gainontzeko alderdiak, berriz, gutxiengo dira eta inoiz baino sakabanatuagoak. Araban, PSE-EEk PPrengatik aldendu nahi badu ere, konstituzionalistek elkarren beharra daukate.

Bizkaiatik eta Gipuzkoatik bereziki, etor liteke, euskal sozialisten aldetik, PPrengandiko urruntze moduko bat. Zenbait herritako hautagai sozialistek ez dute -hauteskundeen ostean eta emaitzen arabera- ezker abertzalearen herri hautagaiekin elkarrizketa baztertzen. Halaber, bi lurralde hauetan, nazionalismo moderatuarengana hurbiltzearen aldeko sektoreen eragina inoiz baino indartsuagoa ageri da kanpaina honetan. Gipuzkoan, adibidez, Miguel Buen Lacambra Errenteriako alkateak eta Foru Aldundietarako hautagai nagusiak ezustekoa eman lezake. Berak irabaziko balu EAJ-EA koalizioa bere aliantza-estrategia aztertzera behartu lezake. Ez dezagun ahaztu, egungo foru erakundeen ordezkaritza Lizarra-Garaziko Akordioaren garaian gauzatu zela. Ordea, egungo egoera ezberdina da eta aliantzen aro berri baten atarian egon gintezke.

AuBren botoaren erabilpena erabakitzeke

AuBren botoen erabilgarritasunaren arabera dezente alda daitezke hauteskundeen ondorioak. Auzitegi Konstituzionalak AuBren boto paperak suntsitzea agindu du. Auzitegi Nazionalak, berriz, Arnaldo Otegiren aurkako salaketa jarri du AuBren boto papera publikoki erakusteagatik. Ikustear dago AuBren aldeko boto baliogabetuen portzentajea zenbatekoa izanen den, baita beste alderdiek beren botoez eginen duten erabilpena.

Bestalde, «normaltasuna»ren barruan aurkeztuko diren ezker abertzalearen inguruko hautagaitzen emaitzek ezker abertzalearen norabidea argi lezakete. 16 dira Auzitegi Gorenak onartutako herri hautagaitzak. Irun Herria eta Tafalla Berria hautagaitzek, herrien beren handitasunarengatik, AuBren aldeko sostenguaren zenbatekoa adieraz lezakete. Halaber, neurri batean, Aralarren emaitzen zenbatekoak ezker abertzalearen norabide eta bilakaera politikoan eragin lezake.

Laburbilduz, udal eta foru mailako hauteskundeak izan arren, lehia nagusia ez-konstituzionalisten (EAJ-EA) eta konstituzionalisten artean (PP eta PSOE) jokatzen da berriz ere. Alabaina, udal eta foru mailako hauteskunde izanagatik ere, PSE-EEren ustegabeko emaitza onek eta ezker abertzalearen egoera berriak Euskal Herriko koordenadak politikoak alda litzakete.

Inkognita
Kanpaina hasteaz batera agertu zen ETA eszenategi politikoan. Ez atentatu baten bitartez -batzuek uste eta beste batzuek, beharbada, nahi zuketeen modura-, agiri baten bidez baizik. Agertzeko moduak berrinkuntza bat ekarri du: ETAren jarduera militarra parte-hartze politikoa izatera pasatu da kanpaina honetan.
Agirian hiru puntu gailendu dira: «Euskal herritar guztiei galdeketa egin beharra», «Espainiak baliogabetutako botoen balioa» eta «asanblada prozesu baten berria». Agiriak zeresana eman du alderdien artean, eta «kontraesan» eta «inkognitaren» bat utzi ere.
PPk ETAren eta EAJren ezkutuko akordioa dagoela esan du, baita Lizarra II datorrela esan ere. EAJk, berriz, Ibarretxe lehendakariaren hitzetan, PPren adierazpen hori alderdi honen inguruko GAL mediatikoak asmatutako gezurra dela eta PPk ETAren su-etenari dion beldurra azpimarratu du. PSE-EEk ETAren estrategia aldaketaren bat ikusi du agirian: Ibarretxeren Planak agertzen duen galdeketa eta ETAren galdeketa egin beharra lotu ditu. Ez du PPk egin bezala «akordio» hitza aipatu, hauteskunde garaian izaki, nonbait.
AuBk baikorki jaso du ETAk herritarren hitza errespetatuko duela esan izana eta bere agiria orobat. Edonola ere, Ibarretxeren plana lehen bezain desegokitzat jotzen duela berretsi du ezker abertzalearen AuB hautagaitzak.
ETAren «kontraesana» ezker abertzalearen Aralar alderdiak azaldu du. Bere ustez, ETA boto baliogabeen alde azaltzea hauteskundeetan parte-hartzera deitzea da. ETAk, zuzen edo zeharka, Espainiaren marko juridiko-politikoan parte-hartzea ontzat jo omen du. ETAtik etorrita, kontraesankorra, antza.
Azkenik, «inkognita» puntua dago. ETAren agiriak jakingura eragin du herritarren artean. Hots, bere barne asanblada prozesuak emanen duena inkognita da. Batasunaren legez kanporatzeak eta AuBren debekuak hauteskunde kanpaina ezezagun baten aurrean ezarri dute euskal gizartea. Logikoki, ETAk burutu omen duen asanbladaren prozesuaren emaitza ez da ezagutuko hauteskundeak iragan arte, eta logikoki ere, hauteskundeen bilakaerak eta emaitzek eragina izanen dute iragarritako agiri berrian. Baina hori «inkognita» bat da. ETA bera «inkognita» den bezalaxe.


Azkenak
2024-11-20 | Nicolas Goñi
Betirako urpetutako lurrez ordaintzen dute klima aldaketa Hego Sudanen

Hegosudandar gehienak txirotasun larrian bizi izan dira azken bi mendeotan gutienez, eta zoritxarrez, estatu independente bihurtzeak ez die egoera hobetu, munduko herrialde txiroena baita, hainbat gerra tarteko. Testuinguru oso hauskor horretan klima aldaketak zailtasun berri... [+]


2024-11-20 | El Salto-Hordago
Etxebizitza eskubidearen gatazka Euskal Herrian

 Lanaren Ekonomiaren 8. denboraldia etxebizitzaren gatazkari helduz hasi da, Karla Pisano, Roser Espelt, Miguel Virizuela eta Argiako Jon Tornerrekin. Bi barikutan behin 11:00tan izango da irratsaioa.


Amets Ladislao, EHNE Bizkaia: “Bertokoak diren elikadura-sistemak behar ditugu”

Nekazarien eta abeltzainen erreferentziazko sindikatua da Euskal Herriko Nekazarien Elkartasuna. 1976tik lanean daraman elkarte horrek 3.000 afiliatu baino gehiago ditu, eta lehen sektoreak dituen erronkak ez dira nolanahikoak. Egoera horretaz eta etorkizunari buruz sindikatuak... [+]


2024-11-20 | LAB sindikatua
Garraiolariok ere komunera joan beharra dugu

Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.

Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]


2024-11-20 | ARGIA
Esako urtegiaren handitzea “erloju bonba bat” dela ohartarazi dute, tanta hotzaren gisakoak bertan egokituz gero

Esako urtegia handitzeko proiektua berraztertu dezala eskatu dio Chunta Aragonesista alderdiak Espainiako Gobernuari, tanta hotzak berriki utzitako hondamendia ikusita. Halako euriteak jasanez gero, Esak ur hori guztia askatzeko gaitasun nahikorik ez lukeela izango eta... [+]


Iruñeko Erorien Monumentua Maravillas Lamberto interpretazio zentroa izatea adostu dute

Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko dizkiote, kupula handia barne,... [+]


2024-11-20 | Gorka Menendez
Euskal baserria, esplotazio sistema?

Sanmartinak gure baserrietan oso ezagunak dira, txerria hiltzeko garaia baita. Jende askok, ordea, ez du jakingo antzina San Martin egunak nekazaritza urtearen amaiera ezartzen zuela. Eta hori ez zen ahuntzaren gauerdiko eztula. Izan ere, urte amaierarekin etxeko ugazabari... [+]


2024-11-20 | Leire Artola Arin
Laura Orozco, giza eskubideen aldeko ekintzaile kolonbiarra
“Petrok lau urtetan ez du konponduko Kolonbiako problematika, baina hobetzeko esperantza daukagu”

Zure komunitatean harrapatuta, gainerako herritarrengandik isolatuta. Talde armatuen tiro eta indarkeriaren erdian, lurra eta elikagaiak lantzeko ere etxetik atera ezinik. Halaxe deskribatu du Kolonbiako Chocó departamenduko bizimodua bertako ekintzaile Laura Orozcok... [+]


Tresnak eta formakuntza

“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]


Euskalgintza apolitikoari deia

Euskararen biziraupena ez da euskaldunok politikaren partidan jokatzen dugun arazo bakarra, baina bai, euskalduntasunaren elementu bereizgarriena den neurrian, gure egoera gehien islatzen duena. Beste esparru batzuetan hainbeste ageri ez dena oso ongi erakusten du. Hasteko,... [+]


Injustizia epistemikoa eskoletan?

Hezkuntzaren Soziologian bada galdera klasiko bat: zertarako existitzen da hezkuntza sistema gizarte batean? Galderari emandako erantzunak ugariak dira, eta aldatuz doaz garaiaren arabera. Baina horien artean nabarmentzekoak ondoko hauek izan ohi dira: eskolak nagusiki... [+]


Non zegoen nire herria duela 750 milioi urte?

Ancient Earth mapa birtualak gure herrialdea, eskualdea, hiria... duela milioika urte non zegoen ikusteko aukera ematen du Dinosaurpictures.org/ancient-earth helbidean.

Toponimoa idatzi eta 750 milioi urte atzera egiten duen kronologian garai bat aukeratuta, emaitza puntu... [+]


Eguneraketa berriak daude