GATIKA

  • Hala ere, azken urte hauetan nekazaritza eta industriatik, bi arloetatik, bizi da Butroeko bailara. Ikusiko dugunez, errotagintzak ere garrantzi handia izan zuen bailara hauetan. Gaur egun horren lekuko ederrak ditugu.Gatikan ere Erdi Arora eramango gaituen ipuinetako gaztelua dago, Butroekoa, hain zuzen ere. Bere irudia guztiz ospetsua bilakatu da, garai urrun eta ilun hura islatzeko erabili izan dutelako. Gaur egun edertasun handiko paraje batean, parke natural txikiaz inguraturik, bere barneko galeria, korridore edo dorreetan gal gaitezke, museo bihurtu baitute.Hau guztia eta askoz gehiago aurkituko dugu lasai ibiltzeko aukera eskaintzen digun lurralde ezti honetan.

2021eko uztailaren 16an
Butroe ibaiak bustitzen duen Gatikako lautadak bandoen borroka bortitzak ezagutu zituen. Billela eta Butroe leinuek hemen eraiki zituzten etxeak, baina haien artean ez zen bakerik egon, Butroekoak oinaztarrak baitziren, Billelakoen aurkakoak.

Gatika zenbait aldiz aipatua agertzen da 1053ko eta 1070eko idatzietan. Geroxeago, 1624an, Bizkaiko Batzar Nagusiek kostaldea gotortzea erabaki zuten, holandarren erasoen beldurrez. Horrela, Antonio de Mujica Gatikako kapitain gisa izendatu zuten, Gatika eta Batzarren arteko istiluak sortuz. 1637an aldiz, Gatikak sei herritar bidali zituen Frantzia eta Espainaren arteko gerran borrokatzeko. Horrela, mendetan zehar Gatikako lagun askok herritik kanpo atera behar izan zuten gerra atzerritar horietan parte hartzeko edo Bizkaiko kosta zaintze lanetan aritzeko. Ekonomia aldetik, baserriekin batera XIX. mendean burdinolak ugari ziren. 36ko Gerra Zibilean Urresti eta Berriagan Burdinazko Gerrikoaren lubakiak altxatu baziren ere, Gatikak Eusko Jaurlaritzaren barnean iraun zuen 1937ko ekainaren 13ra arte, Santa Maria eliza dinamitaz lehertu zuten egun berera arte, hain zuzen ere.

Santa Maria eliza XII. mendean eraiki ondoren, XVIII. mendean berreraiki zuten eta joan den mendean ere eraberritu zen, azkeneko gerratik egoera tamalgarrian geratu baitzen. Ama Birjinaren irudia Erdi Arokoa da, baina Errenazimentu garaian zaharberritu zutenez, estilo honen kutsua dauka orain. Erretaulari dagokionez, lehen XVII. mendekoa zegoen, baina oraingoa barrokoa da. Bestalde, Butroeko auzoan kokatzen da Santa Magdalenaren ermita, bertan, uztailaren 22an erromeria egiten delarik.

Uribe eskualdean, baserrien ekonomia eta ekoizpenari lotuta, laboreak ehotzeko uraren indarra erabiltzen zuten errota ugari dago. Erreka eta ibai asko zeharkatzen dituzten Gatikako lur aberats eta emankorretako biztanleak uraren indarraz baliatu ziren eta baserrietako nekazaritza eta abeltzaintzako eginbeharretarako lanabes osagarriak ziren errotak eraiki zituzten. Ur erroten dokumentuetako lehen aipamena X. mendekoa da. Ordutik aurrera ugariagoa da gai honi buruzko dokumentazioa. XIX. mendean izan zen errota kopururik handiena. Geroztik kopuruak behera egin zuen eta asko eta asko desagertu ziren. Baina badira oraindik gaur egun erabiltzen direnak, Lauxerreko errota adibidez. Gatikako errota honek eraikuntza hauetan ohikoak diren elementuak erakusten dizkigu: ibaiko ura pilatu eta errotarantz bideratzeko, uharka, antepara eta ubideak. Barruko osagairik garrantzitsu eta aipagarrienak, aldiz, tobera, egurrezko ontziak eta errotarriak izaten dira. Errotaren azpian turbinak, sifoiak eta burutea daude errota ibili ahal izateko.
Herria itsasotik gertu dagoenez, eguraldi leun eta hezearen laguntzaz, izozte handirik gabe, Gatika lurralde aproposa da mahatsondoak landatzeko. Mahatsari esker etorriko da gero txakolina. Igartua auzoan Etxebarria sotoak bai txakolina eta baita sagardoa ere ekoizten du.

Gatikak aisialdirako leku zabalak eta basoak ere eskaintzen ditu, bai bizikletaz ibiltzeko, (espreski prestatutako zirkuitua dago) eta baita zaldiz ibiltzeko ere (Herrementariñe zalditegiak du zerbitzu hau). Errekan arrantza egin edo piragua hartuta ur emarietan murgiltzea izan daitezke beste aukerak

Butroeko gaztelua
Gaur egun ikusten dugun eraikuntza erromantiko honek ez dauka zerikusirik Bandoen gerren garaiko oinetxearekin. XII. mendean Butroeko leinuak dorretxea eraiki zuen Ganzorri izeneko haitz-leku honetan, baina XVI. mendearen hasieran bandoen arteko borrokak amaitu zirenean, gaztelua hutsik geratu zen. XVIII. mendean Torrecillako markesak erosi zuenean, bertan jauregi-alkazar bat eraikitzea amestu zuen. Asmo horretan Francisco de Cubas arkitekto ospetsuak lagundu zion. XIX. mendean erabat zaharkitua, aurrietan eta erdi hondatuta zegoelarik, goitik behera zaharberritu zuten, dorretxo mehe ugariz eta barrualdeko egitura guztiz laberintikoa sortuz. Gaur egun, urte askotako utzikeriaren ondoren gaztelua berreskuratu da leku turistiko-kultural bezala. Prestatutako erakusketaren ibilbidea ondo eratuta eta seinalizatuta dago, argibide ugari ematen dituzten hainbat osagaiz hornituta: ikus-entzunezkoak, elementu grafikoak eta girotze-eszenak, adibidez.

Fatxada nagusiari behako zabal batean, bolumenen joko zoragarria nabarmentzen da, kuboz, dorrez eta baoz osaturik, arkutxo, ekialdeko kutsuko leiho, merloi eta almenek apaindurik. XIX. mendeko arkitektura erromantiko eta eklektikoaren erakusgarri bikainenetakoa da.

Arbelez estalitako piramide itxurako dorreari erreparatuko diogu, haize orratzak eta gailurreriak dituenari. Irudi babaro edo teutonikoa gogoraraziko digu, dudarik gabe. Dorre honen azpian eta sarrerako ate gainean, arabiar estiloko hiru arkudun leiho ikusiko ditugu.

Barruan prestatutako ibilbidean, harrizko eskailera luzeak, dorretzarrak eta talaiak bisitatuko ditugu, besteak beste. Zaindarien gelak ezagutuko ditugu eta baita girotutako irudiak ere, ziegakoa, adibidez. Putzu, pasillo, armen patio eta hainbat dorrek osatzen dute ibilbidea.

Gazteluaren inguruko basoan hirurogeita hamar espezietako bostehun zuhaitz badaude. Espezie batzuk exotikoak dira eta beste batzuk autoktonoak.

Gaztelua bisita daiteke asteko egun guztietan, 10:30etatik 20:00etara. Barruko instalakuntzak prestatuta daude enpresa batzarrak, ezkontzak edo bestelako ospakizunak egiteko. Erdi Aroko gauak, eskola jarduerak eta Erdi Aroko azoka eta jaiak ere antolatzen dira. Jatetxe zerbitzua ere badauka.

Informazio praktikoa
NON LO EGIN:
- Urondoko Aterpetxea
902 444 747

NON JAN:
- Errota-Ondo sagardotegia (Butroe)
94 615 15 55
- Artxubi (Ugarte) 94 615 12 12
- Mirabilla (Sertutxa) 94 615 15 22

- Ereka-Alde (Igartua) 94 615 63 44
- Ereka-Gatika (Igartua)
94 674 42 81

GATIKAKO UDALA:

- TEL: 94 615 12 01
- FAX: 94 615 14 90


Azkenak
2025-04-03 | El Salto
Luigi Mangionerentzat heriotz zigorra eskatuko du fiskalak, osasun aseguru-etxe bateko buruaren hilketagatik

Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.


2025-04-03 | Gedar
Israel Premier Tech talde sionista Lizarrako txirrindularitza-lasterketa batetik kanporatzea lortu dute

Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.


Espetxera bidali dute Ion Aranburu realzaleari Sorian egindako erasoaren harira atxilotuetako bat

Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.


Israelgo presondegietako torturak argira ekarri ditu The Independent komunikabideak

Lekukotasunak, autopsia txostenak eta atxiloaldian izenpeturiko adierazpenak bildu ditu The Independent komunikabide britainiarrak. 2023ko urriaren 7az geroztik 70 palestinarrek dute bizia galdu Israelgo presondegietan. Palestinar presoen alde dabilen Addameer elkartearen... [+]


Kutxa Banku Fundazioa ez da ados agertu Arriolaren adierazpenekin: “Euskara ez da oztopo”

Kutxa Banku Fundazioak adierazi du Kutxabankeko presidentearen adierazpenek ez dutela fundazioaren pentsamoldea islatzen, "Hizkuntza aniztasuna beti da aberastasun iturri, nekez izan daiteke oztopo", argudiatu dute.


Lineal A idazkunik luzeena

Lineal A duela 4.800-4.500 urte erabilitako idazkera minoikoa da. Berriki, Kretako Knossos jauregi ezagunean, bolizko objektu berezi bat aurkitu dute, ziurrenik zeremonia-zetro gisa erabiliko zutena. Objektuak bi idazkun ditu; bata, kirtenean, laburragoa da eta aurkitutako... [+]


Gizonak frontera, emakumeak zubira

Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]


Resako aztarnategia Andosillan
Ebroko muga zaharraren lorratzetan

Nafarroako Erriberako Andosilla herrian, sorpresa ugari ematen ari den indusketa arkeologikoa egiten ari dira Aranzadiko arkeologoak eta herritar boluntario taldeak. Resako aztarnategian orain arte oso ezezaguna zaigun Goi Erdi Aroko gizarteak hobeto ulertzeko aztarnak aurkitu... [+]


Pippi Kaltzaluzek 80 urte bete ditu, beti bezain iraultzaile

Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta... [+]


Trans Pertsonen Lehen Mailako Arretako Zerbitzuak jarriko ditu abian Osakidetzak

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako trans pertsonei zuzendutako protokolo asistentziala eguneratzea da helburua. Lehen Mailako Arretako Taldeak (LMAT), trans pertsonentzako Lehen Mailako Arretako Zerbitzu berriak (tLMAZ) eta Gurutzetako Unibertsitate Ospitalean dagoen Genero... [+]


Osakidetzako datuen kontraesanak: itxaron-zerrendak behera, herritarren kexak gora?

Jaurlaritzak ziurtatu du itxaron-zerrendak bi hilabetetik behera jaitsi direla azken hiruhilekoan. Manu Lezertua EAEko arartekoak, berriz, beste datu bat nabarmendu du herritarren kexei buruzko urteko txostenean: Osakidetzari dagozkion kexak %70 igo dira, eta batez ere... [+]


“Neutrotzat aurkezten dena, egiaz, ideologia nagusiaren konplizea da”

Gozamen aparta bezain deskribatzeko zaila dakar, norbaiten hitzak irakurri edo entzun ostean, zera pentsatzeak: “Horixe zen neu aurreko hartan azaltzen saiatu nintzena!”. Idazlea eta itzultzailea da María Reimóndez, eta galegoz aritzen da, hizkuntza... [+]


Unibertsitate pribatuak sortzeko baldintzak gogortu nahi ditu Espainiako Gobernuak

Ugaritu diren “txiringito pribatuei” muga jartzeko asmoz, unibertsitate berriak sortzeko baldintzak gogortu nahi ditu Espainiako Gobernuak. Euskal Herrian polemika artean jaio zen azken unibertsitate pribatuak adibidez, Gasteizko Euneizek, gaur gaurkoz ez ditu... [+]


Segurtasuna, etorkinak eta beldurra

Segurtasun falta dagoen irudipena handitu dela azaldu du Eustaten azken txostenak. Gurean, Trapagaranen, Segurtasuna orain, delinkuenteen aurka manifestaziora deitu dute herritar batzuek.

Bi izan dira sentsazio hori zabaltzeko arrazoiak. Batetik, udalak Udaltzaingoaren... [+]


Eguneraketa berriak daude