Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
astelehena 2024ko abenduaren 02an
20 URTE IPARRALDEKO ESKOLA ELEBIDUNETAN (Añamari Kurutxeti elkarrizketa)
Eskola publikoetako lehen gela elebiduna 1983an ireki zen, Sara herrian. 1982an, François Mitterrand lehendakaria hautatua izan ondoren, Frantziako Gobernuaren Pierre Mauroy lehen ministroak eskola publikoetan euskaraz irakasteko baimena ahalbidetu zuen. Garai hura gogoan, Sarako eskolako lehen gela elebidunaren Añamari Kurutxet andereñoa izan zenarekin mintzatu gara. Irakasle hau makearra da sortzez, Parisen bizi zen orduan, eta hamabi urte zeramatzan irakaskuntzan. 32 urte zituela itzuli zen Ipar Euskal Herrira eskola elebidunean aritzeko. Egun Luhuson bizi da eta Heletako eskola publikoan jarraitzen du lanean.
Nola gogoratzen duzu hastapen hura?
1982an, Hezkunde Nazionaleko Alain Savary ministroak Frantziako eskola publikoetan hizkuntza gutxituen zabaltzea erabaki zuen, eta hurrengo urtean, euskara -euskaraz irakasteko gisan- erabiltzea baimendu zuen. Ondorioz, bospasei herrietan gela elebidun bat muntatzeko proiektuak hasi ziren. Sara izan zen proiektua edo gela zabaldu zuen herri bakarra. Hasteko, eskolako irakasle taldearen adostasuna eta haur multzo gutxieneko bat behar ziren. Halaber, Herriko Etxearen adostasuna behar zen, eta azkenik, irakasle boluntario bat, hautazkoa. Euskal Herrian ez zuten inor hatzematen, ordea. Ni orduan Parisen nengoen, irakasle lanetan ari nintzen. Euskal Etxean euskara erakusten nuen bestalde. Alta, Euskal Herrira jautsi nintzen postu hori hartzeko.
Irakaskuntza garatzeko zein bitarteko aurkitu zenituen orduan?
Ordurako irakaskuntzan esperientzia banuen. Haurrak ttipiak ziren, bost urtetakoak, beraz, ez zen hain zaila izan. 1983ko apirilean hasi ginen, Ama Eskolan, 18 haurrekin: 3 ordu euskaraz eta 3 frantsesez. Hurrengo ikasturtean, irailean, ikasle horietatik 6k lehen mailan (CP) segitu zuten. Matematika, zientziak eta euskara ematen nituen. Lehen Mailako irakaskuntza lehenagotik ezagutzen nuen eta franko erraz aritu ginen. Hezkunde Akademiako Lichau inspektore anderearekin aritzen ginen, haurren ikaspenen segimendu zehatza egiten genuen berarekin. Konparazione, matematika landu zuen inspektore horren metodoa euskaratua izan zen beranduago, Ikas-Bi elkarteak argitaratua.
Nola bizi izan duzu irakaskuntza elebidunaren garapena?
Saran hogei urte eman nituen, eta anartean gauza frango egin genuen. Bizitoki egokia da, euskal kontzientzia dago, gurasoek gogoz atxikitzen dute euskara, baita Herriko Etxeak ere. Eskolan, berriz, ohiko ikasgaiez gain, bost antzerki sortu eta taularatu genituen. Kantu eta bertsu jaialdiak eta ateraldi franko egin genituen, Nafarroako Bakaiku eta Arantza herrietara, kasu. Sarako Jean Battitte Elizanbururi egindako omenaldia eta berari eskainitako liburuxka ditut gogoan. Bestalde, irakaskuntzako hiru sareetako irakasleekin osatu genuen talde batek euskarari buruzko egindako liburua ere estimu handiko lana daukat. Elkarlanean egindako lan hori izugarria iruditzen zait. Halaber, orain dela hamar urte Mari Karmen Garmendia EAEko Kultura Sailburuak egin zigun bisita ere oroitzen dut. Gure liburutegia hornitzen eta antolatzen biziki lagundu zigun, baikortasun izugarria transmititu zigun, eta hori beti eragingarria izan da Hegoaldeko eskolekin harremanetan segitzeko.
Gela elebidunak sortu zirelarik Seaskako irakaskuntza geldiarazteko gisan abiatu ote ziren zurrumurrua zabaldu zen. Nola gogoratzen duzu hura?
Baiki, zurrumurru hori han-hemenka ibili zen. Irakaskuntza elebiduna ikastolen aurka sortu zela? Nik ez dut horrelakorik sekula pentsatu. Arrunt sistema ezberdinean ari gara, eta gainera, denentzako tokia dago. Euskaraz zerbait egiten dugularik tokia badago denentzat. Gure sareetan ari diren haurrak ez dira ikastolara joanen, eta beraz, irakaskuntza elebiduna eskaintzen bazaie, hobe nik uste. Adibidez, Sarako eskolak Hegoaldeko beste eskola publikoetako gurasoekin batera parte hartzen du tokian tokiko festetan, eta guretako askok Herri Urrats festan ere parte hartzen dugu.
Eskola publikoen inguruan Ikas-Bi eta Ikas-Bi Gurasoak elkarteak ari dira. Egun, irudiz, tirabirak dituzte.
Ni ez naiz afera horietan sartzen, Sarako gurasoak, kasu, ez daude Ikas-Bi elkartean. Ikas-Bi eskola publikoetan ari diren guraso batzuen elkarteak dira, 1986an sortuak. Ordurako gela elebidunak abiatuak ziren. Konparazione, gela elebidunak Ikas-Bi elkartearen gelak deituak izan dira, baina funtsean eskola publikoko gela elebidunak dira, batzutan nahasketa izan da jendearen artean. Elkarte hauetan ez dago gurasoen gehiengoa gainera. Haien artean eman diren eztabaidak penagarriak dira. Gutxi gara eta elkarren aurka jartzen bagara indarrak alferrik xahutzen ditugu. Zernahi gisaz, egoera honek ez du apaltzen beren lanaren garrantzia. Elkarte honetan ikusmolde ezberdinak dituzten gurasoak daude, gure lana biziki bultzatu dutenak. Material didaktikoa prestatzen lan izugarri egin dute. Eta hori egiteko diru parte handia Hegoaldean erdietsi dute, handik heldu diren diru laguntzak ere eskertu behar dira, nik uste.
Nola ikusten dituzu eskola elebidunak gaur egun?
Asko aitzinatu da, dudarik gabe. Orain hogei urte 18 haurrekin abiatu ginen, eta egun 3.000 haur baino gehiago eta 100 irakasle inguru ari gara gela elebidunetan. Sarako kasua, adibidez, biziki onuragarria da. CP mailan ari ziren 14 ikasleetatik 6 elebidunetan hasi ziren. Egun, berriz, Ama Eskola guztia elebiduna da, baita Lehen Mailako CP, CE eta CE2 gelak ere. Haur hauetatik batzuek euskal fakultatean segitu dituzte beren ikasketak eta hori biziki inportantea da. Zerbait erein genuen eta orain fruituak biltzen ari gara, hori zinez baikorra da. Saran parada ezin hobea izan genuen irakaskuntza garatzeko, herrian euskara erabiltzen zelako. Egun, euskararen transmisioa gero eta ahulagoa den arren, haurrak eta gazteak euskaraz aritzen dira. Eskola pribatua nahiz Ikastola ere badaude, bakoitzak badu bere tokia eta euskarak ere bai. Saran giro goxoa dago, familian eta etxeetan euskaraz egiten da. Herriko Etxeak ere euskara atxiki izan du eta niretzat plazer handia izan da han aritzea.
Egun zertan ari zara?
Iaz Heletara etorri nintzen. Heletan gela elebidun berri bat ireki da, indar guztiz bultzatzen duguna, nik nire esperientziaz laguntzen dut. Halaber, Iparraldean, eskolaz eskola ibili izan diren irakasle ibiltarien eredua berreskuratu dugu. Gurasoek hemengo herri txikietako eskoletan sistema hori atxikitzea galdetu dute eta euskarazko klaseak ematen dizkiet ikasle handiei
Sarako eskola publiko elebidunaren omenez
Eskola publiko elebidunek maiatzaren 4an, igandez, Donibane Lohizuneko Ducontenia parkean ospatuko dute beren urteko festa, goizeko 11 orenetan hasita. Iparraldeko eskolek hala nola Hegoaldeko eskola publikoek parte hartzen dute: Baikara, Bige, Denon Erantzuna, Sortzen, EHIGE gurasoen Elkartea eta herri txikietako Eskola Txikiak, Sabino Arana, kasu. Aurten, ikastetxe publikoetako elkarteen gurasoek parte hartuko dute Donibane Lohizuneko Ikas-Bi elkarteak Sarako eskola publikoko irakasleekin batean antolatutako festa honetan.
Urtean zehar eskolek tokian tokiko beren festak antolatu ohi dituzte, eta bakoitzak bere laguntza eta partehartzea ekartzen du. Aurten, Bizkaiko eta Gipuzkoako ikasleek prestaturiko agerraldi berezia izanen da goiz partean. Bazkariaren ondoren, Ipar eta Hegoaldeko ikastetxeetako ikasleek kantu, dantza, bertso agerraldiak eta ikuskariak burutuko dituzte elkarrekin. Egunean zehar, haurren tailerrak, jolas txokoak, euskaraokeak, hala nola Mutxikoak -plazako dantzak- burutzeko aukera izanen da, baita pailazoen animazio ekitaldiez gozatzeko aukera ere
Hil honen hondarrean ebatziko da Ikas-Bi elkartearen afera
Iaz gorabeherak izan ziren eskola publikoetako irakaskuntza elebiduna sustatzen duten Ikas-Bi elkarteetan. Ikas-Bi elkarte bi zirela jakin genuen orduan: Ikas-Bi, Azkarate herriko aisialdirako zentroa eta material didaktikoen arduraduna. Eta Ikas-Bi Gurasoak elkartea. Thierry Delobel da lehen elkartearen lehendakaria eta Josiane Libier bigarren elkartearena.
Iazko uztailean, halaber, Baionako Epaitegi Zibilak, otsailaren 6an burutu zen 2002ko Batzar Nagusia baliogabetu zuen. Lehen Ikas-Bik hautatutako zuzendaritza eta Ikas-Bi Gurasoak elkarteko Mixel Esteban lehendakaria hautatu berriaren izendapena deuseztatu zituen epaiak. Batzar Nagusian irregulartasunak izan zirela adierazi zuen eta berregiteko agindua eman ere. Epaitegi honek behin-behineko administratzaile judizial bat izendatu zuen Batzar Nagusia antolatzeko. 2002ko Batzar Nagusia, alabaina, ez da burutu izan orainokoan. Fabienne Lassere Ikas-Bi Gurasoak elkarteko lehendakariordea honela mintzatu zaigu auziaren egoeraz:«Guk zailtasun handiak eta trabak atzeman ditugu Batzar Nagusia antolatzeko. Ez dugu batzarrerako agiriak eskuratzerik izan, beste Ikas-Bi taldeak dena kontrolatzen duelako. Thierry Delobelek ez dizkigu oraino eskaini administratzaileak eskatzen dituen agiriak. Urte bateko atzerapena dugu, Ikas-Biko azken kontuak urrikoak dira».
Fabienne Lasserre andereak dioenez, Gurasoak deitu taldeko kideak eskoletako kontseiluetan daude. Eskoletako gurasoek hautatuak omen dira eta beren eremuan segitu nahi dute:«Beste taldekoek eremu guztiak kontrolatu nahi dituzte. Gu eskoletako ordezkariak hautatuak izan gara demokratikoki, baina ez dugu kontuak ezagutzeko aukerarik. Kontuak itxiak baitaude».
Thierry Delobelek bestera ikusten du auzia:«Ikas-Bi Gurasoak talde minoritario bat da. Ikas-Bi elkartea antolatzeko moldearen aurka ari da, eta beti molde mingarrian. Hasteko, ez ziren iazko lehen Batzar Nagusira aurkeztu. Egun, Batzar Nagusia prestatzeko behin-behineko administratzaile batekin ari gara. Epaile hau Batzarrerako protokoloa antolatzen ari den heinean Ikas-Bi Gurasoak taldeak ez duela proiekturik ohartu da, gure elkartea deuseztatzen baino ez direla saiatzen». Gurasoak taldeak diruaren erabilpen txarra egotzi dio besteari. Beste taldeak gurasoek Biltzar Nagusian bozkatzeko aukera izanen dutela dio, elkartean kontu bakarra izan dadin:«Gurasoak taldekoek bi kontu ezberdinen bidez funtzionatu nahi dute, independenteki. Alta, ez dituzte Batzarrerako zerrenda bereiziak egin nahi. Proiektu ezberdinak bagara, guk gure proiektua aurkeztu nahi dugu, ez dugu haiekin nahasi nahi».
Behin-behineko administratzaileak ez omen du azkar joan nahi izan, antza. Hilabete honen hondarrean afera trenkatzea espero dute bi aldeek
Fabienne Lasserre andereak dioenez, Gurasoak deitu taldeko kideak eskoletako kontseiluetan daude. Eskoletako gurasoek hautatuak omen dira eta beren eremuan segitu nahi dute:«Beste taldekoek eremu guztiak kontrolatu nahi dituzte. Gu eskoletako ordezkariak hautatuak izan gara demokratikoki, baina ez dugu kontuak ezagutzeko aukerarik. Kontuak itxiak baitaude».
Thierry Delobelek bestera ikusten du auzia:«Ikas-Bi Gurasoak talde minoritario bat da. Ikas-Bi elkartea antolatzeko moldearen aurka ari da, eta beti molde mingarrian. Hasteko, ez ziren iazko lehen Batzar Nagusira aurkeztu. Egun, Batzar Nagusia prestatzeko behin-behineko administratzaile batekin ari gara. Epaile hau Batzarrerako protokoloa antolatzen ari den heinean Ikas-Bi Gurasoak taldeak ez duela proiekturik ohartu da, gure elkartea deuseztatzen baino ez direla saiatzen». Gurasoak taldeak diruaren erabilpen txarra egotzi dio besteari. Beste taldeak gurasoek Biltzar Nagusian bozkatzeko aukera izanen dutela dio, elkartean kontu bakarra izan dadin:«Gurasoak taldekoek bi kontu ezberdinen bidez funtzionatu nahi dute, independenteki. Alta, ez dituzte Batzarrerako zerrenda bereiziak egin nahi. Proiektu ezberdinak bagara, guk gure proiektua aurkeztu nahi dugu, ez dugu haiekin nahasi nahi».
Behin-behineko administratzaileak ez omen du azkar joan nahi izan, antza. Hilabete honen hondarrean afera trenkatzea espero dute bi aldeek
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#2
#3
#4
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#5
Danele Sarriugarte Mochales
#6
Uxue Apaolaza Larrea
Azkenak
2024-12-02
Marta Barba Gassó
Tomate hazien bildumagileak eta bioaniztasunaren zaintza logikak
Bukatu da (bukatzen ari da) tomatearen sasoia eta unea aprobetxatu nahi nuke uda honetan izandako kezka eta amorruak orriotara ekartzeko.
2024-12-02
Iñaki Mezquita Aranburu
Armarri-zimitz jaspeztatua
Gonbidatu gabeko turista
2016an ikusi omen zuten lehen aldiz Herrialde Katalanetan. Bi urte geroago, 2018an alegia, Xanti Pagola eta Imanol Zabalegui entomologoek Gipuzkoan azaldu zela jakitera eman zuten. Eta euskaraz izendatu ere bai! Urte batzuk pasa dira eta ez dut esango gure artean ikusteaz ohitu... [+]
2024-12-02
Jakoba Errekondo
Gintonikaren ezkontza
Bart arratsean izan da. Etxekoak gintonikari zurrupaka. Ni aspaldi dibortziatu nintzen gintonikarekin. Ginak oso gogoko ditut, hortz-haginak ur, baina tonikak ezin edan ditut, gozoegi eta burbuila zakar gehiegi.
2024-12-01
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Aurkezle eta umoregile bat salatu dute, hainbat emakumeri eraso egiteagatik
"Oñatiarra da, karisma handia du, baita babes soziala ere", seinalatu dute idatzi batean, sare sozialetako kontu berri baten bidez hedatu dena. Leku ugaritako neska gazteak elkartu dira salaketa egiteko. EITBk bertan behera utzi du, kautelaz, pertsona hori ageri... [+]
2024-11-30
ARGIA
2025ean “larrialdi linguistikotik indarraldirako bideari ekiteko beharra” aldarrikatu du Kontseiluak
Euskalgintzaren Kontseiluak Larrialditik indarraldira adierazpena plazaratu du Euskararen Egunaren atarian. 2025a euskararen normalizazio eta biziberritze prozesua “noranzko egokian jartzeko urtea” izango dela adierazi du. Bide horretan, lehen eginkizuntzat jo dute... [+]
Zergatik Durangora joan abenduaren 7an?
Euskalgintzaren Kontseilua hizkuntza larrialdia bizi dugula ohartarazten ari da azken astetan. Urte dezente pasa dira euskararen biziberritze-prozesuaren egoera bidegurutzean, errotondan, inpasse egoeran eta antzeko hitzekin deskribatzen hasi zenetik, hizkuntza politikek... [+]
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Iruñerriko hondakinak bilduko dituen Imarkoaineko gunea %33 garestitu da
Iruñerriko Mankomunitateak Imarkoaineko Hondakin Zentroaren proiektuaren aldaketa onartu zuen ostegun honetan eta, horren arabera, azpiegitura 2026ko urtarrilaren 21ean hasiko da lanean.
2024-11-29
Xabier Letona Biteri
Tuterako alkateak aurrekontuak aurkeztu ditu talde neonazi baten abestiarekin
Estirpe Imperial da talde neonazia, besteak beste ezagun egin dena erabiltzen dituen letra faxista eta arrazistengatik.
2024-11-29
Jon Torner Zabala
Zorroztasun historikoaren izenean: dragoiak bai, bikingo beltzaranak ez
2024-11-29
Axier Lopez
EAJ, PSE eta PPk mendietako gurutze katolikoak babestu nahi dituzte “euskal kultura eta ohituren parte” direlako
Gipuzkoako Batzar Nagusietako Kultura Batzordeak, EAJ, PSE eta PPren aldeko botoekin, azaroaren 22ko bilkuran erabaki du Eusko Jaurlaritzari eskatzea azter ditzala “euskal kulturan hain esanguratsuak diren” gurutzeak eta haien inguruko “ohiturak”... [+]
Eguneraketa berriak daude