RUBEN BELANDIA: "PREBENTZIOA HOBETZEKO, HEZKUNTZAKO AGINTARIEK HASI BEHARRA DAUKATE INDARRAK HARTZEN»


2021eko uztailaren 15ean
Orain artean, estresa laneko istriputzat hartzearen gaineko sententziek irakaskuntzarekin dute zerikusia. Horregatik solastatu gara Ruben Belandiarekin, laneko osasunaren arloko arduraduna baita STEE-EILAS irakaskuntzako sindikatuan. Sektore horretan, gero eta kezkagarriagoak dira laneko absentismoaren zifrak, laneko estresak eragindako arazoei lotuak. EAEn bertan, unibertsitateaz kanpoko irakaskuntza publikoan, urtean 50.000 lanegun inguru galtzen dira gaixotasun profesional horri loturiko patologien kausaz. Burnout sindromea edo errearen sindromea esaten zaio, eta egundoko kalteak eragiten ditu irakasleen artean.

Zer da, zehatz-mehatz, burnout sindromea?
Burnout edo errearen sindromea pertsonekin lan egiten dutenen berariazko estres mota da, hala nola irakasleena, medikuena... Ezaugarri du profesionalak estreseko egoera etengabeari emandako erantzuna dela, eman dezakeena baino askozaz gehiago eskatzen zaiolako. Gainera, eskuarte eta sostengu urriak izan ohi ditu bere lana behar bezala egiteko, eta espektatiba profesionalak ez zaizkio inoiz betetzen. Azkenean, profesionalak, kontrolatu ezin duen egoera horri aurre egiteko, aldentzeko jarrera hartzen du, eta erabat galtzen du egiten duen lanarekiko interesa. Egoera horrek, ordea, nozitzen duen pertsonari hainbat arazo ekartzen dizkio epe ertainera, hala fisikoak eta psikikoak nola portaerazkoak, eta, azkenean, denbora luzeko baja hartu ohi du gehienetan.

Zein izan daitezke estresaren kausak?
Kausak hainbat eratakoak izan daitezke, laneko kontestu jakin bakoitzaren arabera, baina, eskuarki, irakaskuntzaren esparruan, desoreka handia izan ohi da lortu nahi diren helburuen eta lortzen diren emaitza frustragarri eta etsigarrien artean. Ulertu behar da, gainera, gizarteak asko eskatzen diola hezkuntzako sistemari. Izan ere, irakaskuntzako profesionalei eskatzen zaie, ikasleak hainbat arlotan hezteaz gain, zuzen ditzatela haien balio sistemak, orienta ditzatela haien portaerak, presta ditzatela, azken batean, herritar eredugarriak, baina, betiere, eskuarte gutxi jarriz jomuga horiek erdiesteko. Irakasleentzat, eskakizunak gorengo mailakoak dira; bitartekoak eta sostenguak, berriz, beherengoak. Zenbait arlo garrantzitsutan, gainera, prestakuntza oso eskasa da, hala nola pedagogian edo gatazken konponbidean. Gizarteak, bestalde, hutsaren hurrengotzat hartzen du irakaskuntzako profesionalen lana, eta horrek guztiak frustrazio handia eragiten die eta motibazioa galarazten die. Azkenean, jarrera arduragabea hartu ohi dute, edo are zinikoa ere, beren jardun profesionalean.

Zer gomendatuko zenieke irakasleei?
Kontura daitezela hezkuntza ez dela irakasleek ikasleei ezagutza linealki transmititzeko prozesu bat; prozesu horri faktore askok eragiten diotela: ikasleak zer-nolako baldintza sozial eta ekonomikoetan bizi diren, heziketaren prozesua nolako baldintza fisikoetan garatzen duen, zer eskuarte dituen bere egitekoa betetzeko eta nola antolatzen duen heziketaren egintza. Ikuspegi lineala da PPren hezkuntzako erreformak iradokitzen duena eta irakasle asko "errearazten" dituena. Eskola porrota gertatzen bada, batzuek diote ikasleen erruz dela eta, beraz, apartatu egin behar direla "balio ez dutenak"; beste batzuek, berriz, pentsatzen dute irakasleek ez dutela behar adinako mailarik eta "erre" egiten direla.

Zer proposatzen duzu ikuspegi lineal horren aurka?
Ikuspegi horren aurka, kontuan izan behar dugu ume bati, baldin behar bezala gosaldu eta bazkaldu ez badu, zail egingo zaiola errendimendu akademiko egokia lortzea; baldin ikasgelako zarata-maila 70 dezibelekoa bada, transmititutako mezuaren %50a jasotzeari utziko diola, urduriago jarriko dela eta gutxitu egingo zaiola kontzentratzeko eta irakurtzeko gaitasuna; baldin irakasleak, ikus-entzunezko kulturara ohitutako ikasleen arreta erakartzeko, klera eta arbela baditu funtsezko lanabesak, borroka aldez aurretik galdua duela; eta, azkenik, baldin klaseak bata bestearen atzean elkartzen baditu, atseden hartzeko tarterik utzi gabe, ikasleen eta irakasleen nekea areagotu egingo dela eta edukiak transmititzeko eta asimilatzeko gaitasuna gutxitu egingo dela. Gainerakoa, beraz, eskolako arrakasta edo porrota baldintzatzen ari diren faktore horietan guztietan eragitea litzateke.

Administrazioa behar dena egiten ari da arlo honetan?
Ez. Administrazioaren logika bakarra da arazoak ahal duen moduan saihetsiz joatea, betiere ahalik gutxiena gastatzen saiatuz. Eta, gastatzen duenean ere, ez ditu kontuan izaten lehenago aipatu ditudan irizpide horiek. Ondorioz, eraikin berriek nahiz erreformatuek lehen bezain ezegokiak izaten jarraitzen dute irakaskuntzarako. Pertsonala laneko gaixotasunen detekzioan eta prebentzioan prestatzeko plan orokorturik ere ez dago. Zerbitzu mediko oso prestatu eta borondatetsuekin kontatzeko zortea izan dute, baina itsasoa ezin da hustu hondartzako ontzi batekin. Hezkuntzan prebentzioa hobetu nahi badugu, hezkuntzako agintariek hasi beharra daukate indarrak hartzen. Beste gainontzean, milaka lanordu alferrik galtzen jarraituko dugu, milaka langilek jatorri laboraleko gaixotasunak jasaten jarraituko dute, eta hezkuntzaren kalitatea ahuldu egingo da.

Nondik etor litezke soluzioak?
Kasu honetan ere, laneko beste arrisku mota batzuen aurka jarduten den modu berean jardutetik etorriko lirateke konponbideak. Arazoari jatorritik bertatik heldu behar zaio. Erlaxazioa, yoga, psikoterapia eta antidepresiboak, jakina, ez dira arazo honen konponbideak. Sostengu psikologikoak lagun diezaieke gaixotasunaren sintomei, baina ez du deuseztatuko hura eragiten duen zera... Laneko baldintzak egokiak ez badira eta langileen osasunari eragiten badiote, laneko baldintza horietan eragin beharko da, irakasleen ikasgelako autonomia handituz, baliabide materialak ugalduz eta zentroetan irakasleak aholkatzeko laguntzako beste profesional batzuk ipiniz, irakasleen administrazioarekiko eta gurasoekiko komunikazioa hobetuz, prestakuntza eta erreziklajea sustatuz, irakasleen atsedenaldiak hobeto gestionatuz edota, irakaskuntzako profesionalak motibatzeko, konpentsatzeko pizgarri ekonomiko eta profesionalei buruzko politika on bat indarrean jarriz


Azkenak
Pilar Garaialde, Gogora Institututik kanpo utzi duten estatuaren biktima:
“Beti zoru etikoa ahoan, baina ez dakit hori non ote dagoen”

Iragan asteazkenean Gogora Institutuko Zuzendaritza Kontseiluko bost kide independenteak hautatu zituzten alderdiek Gasteizko Legebiltzarreko Justizia eta Giza Eskubideen Batzordean. EAJren eta PSEren abstentzioek Pilar Garaialde Salsamendi zuzendaritzatik kanpo utzi zuten. Bera... [+]


2024-09-30 | Bertsozale.eus
Eneritz Artetxe Eizagirre nagusi Hondarribian
Gipuzkoako Bertsolari Txapelketako bosgarren final-zortzirena jokatu da gaur Hondarribiko Itsas Etxean. Artetxe, saioa irabaztearekin bat, final-laurdenetara sailkatu da.

Herri indigenei egindako kalteengatik barkamena eskatu du Kanadako Elkarte Medikoak

Kanadako Elkarte Medikoak (CMA) barkamena eskatu die herri indigenei, praktika medikoentagik edo haien gabeziagatik historikoki eragin dizkieten kalte fisiko eta psikologikoengatik. Barkamen-eskea egin duen ekitaldi berean txosten bat aurkeztu du, medikuen jarduera antietikoak... [+]


2024-09-30 | Bertsozale.eus
Aitor Salegi Martijak irabazi du Andoainen
Azken aurreko final-zortzirena jokatu da gaur Bastero kulturgunean. Datorren larunbateko saioarekin osatuko da final-laurdenetako zerrenda. Sarrerak bertsosarrerak.eus atarian daude eskuragai.

2024-09-30 | Irati Diez Virto
Oreina ala orkatza da?

Naturazaleren batek galdera hori irakurri eta pentsatuko zuen seguruenik: “Galdetzea ere! Ez dute zerikusirik!” Egia da, bai, behin ezagututa erraz desberdintzen direla oreina eta orkatza. Baina batzuentzat ez da erraza mendian halako animalia ikusi eta ziurtasunez... [+]


2024-09-30 | Jakoba Errekondo
Begien egarri direnei begi egiteko

Sekreturik ez esan baratzean. Bai bai, adi baratzean. Zer agi ere ataizean ibili, begi-belarri. Ezkutatzekorik baduzu ez azaldu baratzean. Patatak (Solanum tuberosum) begiak ditu, artoak (Zea mays) belarriak, arrosondoak (Rosa spp.) antena zorrotzak, asunak (Urtica dioica)... [+]


2024-09-30 | Garazi Zabaleta
Elikaenea
Bergarako azoka plaza biziberritzeko proiektua

Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]


Urrian hobetu eta indartu zure immunitatea

"Kanpora begira" bizi izan garen udararen ondoren, udazkenak geure buruarekin berriro konektatzera, errutinara itzultzera eta bertan nola sentitzen garen entzutera gonbidatzen gaitu. Eta udazkenean zer behar dugu osasuntsu eta energiaz beteta sentitzeko? Garaiko jakiek... [+]


Sail Ofiziala. Klausurako filma
Eta igande euritsu, erromantiko eta negartia iritsi zen

Eta hori, larunbata zela atzo, eta ez igandea. Kosta zitzaion egunari argitzea, aurreko egunetan baino dezente jende gutxiago zebilen kalean, eta presa gutxi nabari zen. Batzuk laster batean bai, Kursaalera eta Victoria Eugeniara gerturatu zirela, lehen areto horretan ematen... [+]


2024-09-29 | Eneko Atxa Landa
Donostiako Zinemaldia. Azken eguna.
Ezer gutxi kontatzen duten isiluneak


Aktore onenaren saria, Patricia López Arnaizentzat

Patricia López de Arnaiz gasteiztarrak aktore onenaren sari nagusia irabazi du Donostiako 72. Zinemaldian, Pilar Palomerok zuzendu duen 'Los destellos' filmean egindako lanagatik.

Eider Rodriguezen 'Bihotz handiegia' liburuko lehen narrazioan... [+]


Zezenaren tortura babesten duen dokumentalak irabazi du Zinemaldiko Urrezko Maskorra

Andrés Roca Rey toreroaren egunerokoaren hainbat pintzelkada ematen ditu Tardes de soledad zintak, besteak beste, hotelean eta hoteletik zezen-plazarako bidean eginiko elkarrizketak edo janzte aldiko uneak, eta plazan zezena nola sufriarazten eta hiltzen duen erakusten... [+]


2024-09-28 | Eneko Atxa Landa
Donostia Zinemaldia. 8.eguna
Ez dut sekula pelikulekin negar egiten


Eguneraketa berriak daude