ADMINISTRAZIOAN ERDARAZ... OHITURAGATIK


2021eko uztailaren 19an
Goiko galdera horiek berak egin zizkion bere buruari Legazpiko Udaleko Euskara Batzordeak, eta erantzunak jaso nahian, hitzaldi-hausnarketa antolatu zuen, bertaratu nahi zuten udal langileekin, artikulua sinatzen duen honen laguntzaz. Inma Urzelai euskara teknikariaren ustez, "langilea motibatuta dagoenean gusturago ematen ditu eman beharreko aurrerapausoak, motibaziorik ez dagoenean langileak zama bat bezala hartzen du betidanik gaztelaniaz egin duena orain euskaraz egin beharra. Horregatik erabaki genuen ‘Euskara erabiltzeko arrazoiak’ izeneko hitzaldi-solasaldia eskaintzea langileei". Emaitzak interesgarriak izan ziren eta galdekizun bati anonimoki emandako erantzunekin osatu ziren.

Hitzaldiaren beste helburuen artean, udal langileen euskararekiko motibazioa testatzea eta indartzea zen: Euskara Planarekiko adostasun maila neurtu, beren jarrera ezagutu, informazio maila eta beharrak, kezkak eta proposamenak... "Guk oso positiboki baloratu dugu saio hori -esan digu Inma Urzelaik-, bertan parte hartu duten langileetatik askok orain beste modu batera ikusten dute Euskara Plana. Badakigu motibazioa lantzearena ezin dugula horretan bukatutzat eman, beroaldiaren ondoren beti baitator giroa epeltzea, baina motibazioa landu berri dugun honetan erabilera ere lantzeko ordua iritsi delakoan gaude".


AHALEGINAK MEREZI DU

Legazpiko udal langileek garbi daukate, euskalduntze prozesuari dagokionez, beren egoera "pribilegiatua" dela eta herriko beste sektoreen aurrean erantzukizun berezia dutela. Alegia, udal administrazioa euskalduntzeko egin diren ahaleginak egin eta gero, esparru horretan ez bada "irabazten", eta eredu arrakastatsu bat sortzen, zaila izango dela beste inon horrelakorik lortzea.

Herritarrek eta herriko beste talde, erakunde eta enpresek ikusten badute Udalak euskara darabilela, hizkuntzak eta hizkuntza normalizazio prozesuak prestigioa eta sinesgarritasuna irabazten dute. Eta egoera kontrakoa bada, desprestigioa eta sinesgarritasun falta. Horregatik guztiagatik, Legazpiko ia udal langile guztiek aitortzen dute, euskarari dagokionez, Udalak eredu izan behar duela herritarren aurrean, eta bereziki, datozen belaunaldi berrien aurrean. Legazpiko udal langile guztiak gainera bat datoz: Udalean euskararen kontrako langilerik ez dago, baina lanean eta lankideekin denboraren erdia baino gehiago euskaraz egiten dutenak gutxiengoa dira (6tik 1 inguru). Ia denak, euskara gehiago erabiltzearen alde daude. Oso gutxi dira euskararen gaiarekin "presionatuegiak" edo gaia azaltzen denean deseroso sentitzen direnak (garrantzitsua da hala ere, multzo honen kezkak zeintzuk diren ezagutu eta erantzun egokiak lantzea). Baina asko dira euskara erabil dezaketen egoeratan, erdaraz egiten dutenak, nahiz eta denek aitortu beraiengatik balitz, euskara gehiago egingo luketela.

Lehen begiratuan, badirudi baieztapen horiek kontraesanean daudela, baina beste udal askotako egoerak ezagututa, esan genezake egoera hau dela ohikoa. Eta ez udaletan bakarrik; baita beste esparruetan ere.


OHITURA

Eta orduan zergatik egiten dute erdaraz beraien artean? Joera horren atzean zer dagoen galdetuz gero, lehen erantzuna "ohitura" izan ohi da. Baina zer dago "ohitura" hitzaren azpian? Legazpiko udal langileen ustez erdaraz egiteko ohituraren atzean faktore nagusi hauek daude: gaitasun falta, inertzia, giro erdaltzalea eta kontzientzia falta. Euskaraz egitera bultzatzen duten faktore motibatzaileak berriz: giroa, langile edo herritar euskaldunekiko harremana, norberaren gaitasuna, Euskara Zerbitzuaren lana, agintari batzuen bultzada, jendeari zerbitzu ona emateko borondatea eta erakundearen erreferentzialtasuna.

Hizkuntza ohituretan aldaketa gertatzeko ezinbestekoa da euskara ongi menperatzea eta inguruan euskaldun dentsitate altua izatea. Baina hori ez da nahikoa. Alderdi psikolinguistikoak ere landu behar dira, hausnarketa hauetan azaldu denez: beldurrak gainditu, ahozko harremanetan inertzia puskatu eta dauden oztopoak identifikatu. Badira lotsa sentitzen dutenak, badira harremanak beti erdaraz izan eta euskararako jauzia emateko arazoa dutenak, badira... era askotako mugak.

Nolabait esateko hizkuntza "dibortzioa" planteatu behar da. Pertsona batekin beti erdaraz egin badugu, hizkuntza aldaketa "dibortzio" moduko bat da. Pertsona "erdaldun" horrekiko harremana eten behar dugu eta euskarazko harremanen gaineko itun berri bat eraiki.


ONDORIO BATZUK

Legazpiko udal langileen artean euskararen aldeko motibazio maila altua somatu da, baina oztopo zehatzak ere hor daude. Urrats berriak eman ditzaten mekanismoak asmatzea da erronka, eta horretarako ezinbestekoa da gai honetaz beraiekin hausnartzea, banaka eta taldeka. Legazpin jada hasiak dira lanean Inmak adierazi digunez: "Laster ‘Mintza-saioak’ martxan jarriko ditugu. Jauzi hori egiteko prest dauden langileak astero ordu betez elkartzea eta elkarrekin euskaraz hitz egitea da helburua. Saio horiekin hainbat lankideren arteko harremanetako hizkuntza aldatzea espero dugu".

Euskara maila lortzea eta erabilera planak taxutzea ezinbestekoa da, baina horiekin batera langileen arteko harremanetan (ahoz nahiz idatziz) egon daitezkeen oztopo psikosoziolinguistikoak azaleratu behar dira. Horretarako, harreman zuzena behar da langileekin, oztopoak zehatz-mehatz ager ditzaten eta oztopo horiek gainditzeko soluziobide pertsonalizatuak aurki eta ados daitezen


Azkenak
Orkatz Gallastegi preso politikoak EPPK utzi du

Berangoko euskal preso politikoa Zaballako espetxean dago gaur egun eta bertatik helarazitako idazkian Euskal Preso Politikoen Kolektiboa utzi duela iragarri du.


2024-12-24 | Julene Flamarique
Airearen kutsadurak 1.270 heriotza eragin zituen 2022an EAEn, Europako Ingurumen Agentziaren arabera

NO2 eta PM2.5 partikulak bezalako kutsatzaileei aurre egiteko hobekuntza planik ez dagoela salatu du Ekologistak Martxan elkarteak. Trafikoa murriztea eta airearen kalitatea hobetzeko alternatiba jasangarriak lehenestea galdegin du.


Turkiak 120 argitalpen kurdu debekatu ditu azken hiru asteetan

Editore Kurduen Elkarteak abenduaren 22an egin zuen salaketa: azken hiru asteetan Turkiako agintariek kurduei buruzko 120 liburu, aldizkari, egunkari edo bestelako argitalpen debekatu dituzte, Duvar hedabide kurduak jakinarazi duenez.


Garraio publikoa doan izango da 12 urtez azpikoentzat, duela bi urte bideragarria ez bazen ere

Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.


Amaya Zabarte zauritu zuten ertzainen arduradunak identifikatu nahi ditu epaileak

Realaren eta PSGren arteko futbol partidu batean larri zauritu zuten zalearen kasuan, epaileak onartu du familiaren abokatuek egun hartako bideo irudi guztietara sarbidea izatea. Oldarraldian parte hartu zuten ertzain taldeetako arduradunak identifikatzeko ikerketa ere eskatu du.


Santa Klausen ejertzito antikapitalista

Kopenhage, 1974ko abenduaren 18a. Eguerdiko hamabietan ferry bat iritsi zen portura eta bertatik 100 Santa Klaus inguruz osatutako taldea lehorreratu zen. Antzara erraldoi bat zeramaten haiekin. Asmoa “Troiako antzara” moduko bat egitea zen, eta, hirira iristean,... [+]


Eski estazioetako festibaletan kutsadurak goia jotzen du

Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]


2024-12-23 | Estitxu Eizagirre
Jaurlaritzak onartu duen planaren aurka mobilizatu da EH Bizirik
“Egungo eredu kapitalista gainditzea ezinbestekoa da larrialdi ekologiko eta energetikoari aterabide bat aurkitzeko”

Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]


2024-12-23 | ARGIA
Hiru lagunek osatutako lehendakaritza izango du Seaskak

Erik Etxartek, Sophie Layusek eta Antton Etxeberrik osatutako lehendakaritzak ordezkatuko du Peio Jorajuria, 2019tik Seaskako lehendakari dena.


2024-12-23 | Julene Flamarique
Vidalina Morales, nekazaria eta ekintzailea
“Kaleetan gerra tankeak ikustea normalizatu dugu, gerran egon gabe ere”

Santa Marta komunitateko (El Salvador) ADES Garapen Ekonomiko eta Sozialerako Elkarteko presidentea da Vidalina Morales. “Rol horretatik harago, ingurumen ekintzailea ere banaiz, giza eskubideen defendatzailea eta emakume baserritarra; hainbat urtez borrokan egon diren... [+]


2024-12-23 | Julene Flamarique
Emakumeak nola bortxatu aholkuak partekatzeko 70.000 partaideko Telegram kanal bat atzeman dute Alemanian

Mundu osoko 70.000 gizonek baino gehiagok hartzen dute parte emakumeak nola drogatu eta bortxatu hitz egiteko txat-talde batean. Alemaniako ARD irrati publikoko bi kazetarik egin dute ikerketa urtebetez eta erakutsi dute kasu batzuetan biktimak bikotekideak, arrebak eta amak... [+]


2024-12-23 | Ahotsa.info
“HTX-k bukatzen du bere zikloa, baina oraindik daude borrokatzeko eta aldarrikatzeko motiboak”

HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.


Hegoaldean 222 milioi euro gastatu dira Espainiako Loterian, sarietan jasotakoa baino bost bider gehiago

Gabonetako Loteriaren datuak eman berri ditu Espainiako Gobernuaren menpeko Estatuko Loteriak eta Apustuak elkarteak. Horien arabera, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan batez beste 84,33 euro gastatu ditu herritar bakoitzak, eta nafarrek, berriz, 53,38 euro, EiTBn irakur daitekeenez... [+]


Eguneraketa berriak daude