ERRUSIA ETA AFRIKA DESAGERTU EGIN DIRA MAPATIK
Bitxia da, baina munduan jazotzen ari diren aldaketa nagusiak ulertu nahian bilaka hasita, hain modaz kanpo dirudien marxismora bihurtzen ari garela esango luke batek. Ramonetek berak dioen moduan, «mundializazioak dakartzan aldaketak daude lehenik. Eta hasteko, ekonomiak politikaren gainetik daukan nagusitasuna».
ARGIAko orriotarako Atlas horretan dauden mapa eta irudien artean bi oso berezi hautatu ditugu, irakurleari zirrara eragiteaz gain kolpe batez gaur Lurra nolakoa den (edo nolakoa ere baden) ulertarazten diotenak. Izenburutzat «Aberastasunak nola neurtu?» daraman ataleko grafikoetako bi dira.
Munduan batzuen eta besteen arteko desberdintasunak ez dira sekula gaur bezain sakonak izan, hala diote aberastasunak neurtzeko erabiltzen diren bi neurgailu nagusiek. Bata Nazio Produktu Gordina da. Eta bestea NPG hori bera biztanle bakoitzeko.
NPG horrek biltzen ditu estatu batek urtean produzitu dituen ondasun eta zerbitzu guztiak, gehi kanpoan ari diren bertakoek ekarri dituztenak, gehi bertan diren kanpotarrek sortutakoak. Guztia AEBetako dolarretan dago kalkulatua. Ez da pentsatu behar NPG hori erabat zehatza denik, baina konparaketak egiteko erreminta oso ona dela garbi dago. Horrela dakigu denen buru AEB zegoela 2000. urtean 9,882 bilioi dolarrekin, hau da, berak bakarrik produzitzen du mundu osoko aberastasunaren %31. (Argitu behar da liburu hau frantsesez denez «milliard» kopuruak gure mila milioi esan nahi duela).
Baina atlas honek duen ederrena horixe da: guk hemen letra eta zifra asko erabiliz luzatu beharko genukeen zerrenda xehea begirada batez ulertzeko modua ematen duela. Hori lortzen du artikulu honekin batera doan lehen grafikoak. Bertan erakusten da munduaren geografia nolakoa den herrialde bakoitzari bere aberastasunaren tamainako neurria emanez gero. «Irudi bat hobe mila hitz baino», horra egia. Izan ere, non dago Afrika? Zer da Hego Amerika? Non desagertu dira Sobiet Batasun ohia eta duela hamalau urte arte bere bazkide ziren Ekialdeko Europako herrialdeak? Dramatikoa da munduaren argazki hau.
Orriotara ekarri dugun hirugarren grafikoak ez dauka indar gutxiago gure begientzat. Herrialde bakoitzaren delako Nazio Produktu Gordina Biztanleko hori oinarritzat hartuta, mapa normal bat distortsionatu egin du «Le Monde Diplomatique»eko atlas honek. Bere orrietara ekarri du anamorfosi moduan Moskuko unibertsitateko Vladimir Tikhunov geografoak sortu duen mapa hori.
Ikustekoa da zer nola puztuta bizi garen Ipar Amerika, Mendebaldeko Europa eta Japonia-Hego Korea-Taiwaneko gizarteak. Latinoamerikak nola-halako itxura bat mantentzen du, oso «argalduta» bada ere. Ekialdeko Europa eta Asia ezin dira ezagutu ere egin. Eta Afrikako biztanleen miseria... negargarria da.
Ulertzen bai, baina barneratzen errazak ez dira mapa horiek. Eta esplikazio bila gabiltzanontzako, gai honen gakoa beste grafiko batean eskaini digu «Le Monde Diplomatiqu»ren atlasak: bigarren grafikoan pilota berdeek irudikatzen dituzte populazioak eta laranja kolorezkoek Nazio Produktu Gordinak. Hortxe dago koxka!
Bakoitzari bere ondorioak ekarriko dizkio mapa horien ikusteak. Baina ur sakonagoetan sartu gabe, bat behintzat nabarmena da: Latinoamerikan dabiltzala munduko mediatik hurbilen, eta ondorioz hortik gora batzuek daukagun soberakina dela mediaren azpikoek falta dutena
Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.
Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]
Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]
Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.