MOBBINGA EZ DA DELITUA ORAINDIK
Hegoaldean, Hirigoyen elkarteak 2001az geroztik dihardu arazo berri honi aurre egiteko ahaleginean. Erakundeko arduradunek diotenez, litekeena da eremu geografiko horretan 160.000 lagun inguru izatea laneko eraso morala pairatzen dutenak. Europa osora itzulita, han ere badira afera horren gaineko azterlanak, eta, txostenetako batean, honako datu hau ageri da: laneko eraso morala omen da Suediako suizidioen %10 edo %15aren kausa nagusia. Nolanahi ere, lehenbizi eta aurrera egin baino lehen, argi dezagun zer den laneko eraso morala eta zer ondorio ezagun dituzten mobbinga pairatzen duten pertsonek.
Gorabehera honetan espezialistak direnek diotenez, bi eratakoa izan daiteke eraso morala. Gradu hierarkikoan gorago daudenak badira jazarle, erasoa bertikala da; ordea, gradu bereko lankideak badira, erasoa horizontala da. Moralki erasotzeko modu honetan ere enpresaburuak eta zuzendariak dira erantzule, zeren haiei baitagokie lankideek beren arteko bat mendean har ez dezaten ziurtatzea.
Eta, zer-nolako langileei erasotzen zaie errazen? Adituek diotenez, 30 urtez azpiko langileak, 50 urtetik gorakoak, etorkinak, administrazioko langileak eta zerbitzu enpresetakoak dira aise eraso dakiekeenak. Bestalde, ez dirudi prestakuntzak edo graduak inor babesten duenik, hau da, berdin erasotzen zaie eskulangileei eta lizentziatuei.
Laneko eraso moralak, jakina, biktimari erasaten dio lehenik eta behin, baina, horrez gainera, enpresen produktibitatean eta gizartean ere badu eragina. Hirigoyen elkarteko arduradunen iritziz, lermatu egiten dira produktibitatea eta efikazia. Bestalde, giro liskartsua eta tentsioa direla kausa, ugaldu egiten dira bajak eta nabarmen hazten dira enpresetan haien ondoriozko gastuak. Gizartean nola igartzen den ikusteko, hona hemen datu esanguratsu bat: langile erasoen %10ari behin betiko baliaezintasuna aitortzen omen diote azkenean. Laneko ezintasunen arloan, Hirigoyen elkarteak duela urte batzuk argitara eman zen Suediako txosten bat aipatzen du. Lan horretan datorrenez, urteko eta fabrikako 4.500 milioi eurotik gora igotzen dira arazo horren ondoriozko epaien gastuak.
Lehen aipatu "Barómetro de Cisneros" azterlanean baieztatzen denez, laneko eraso moralaren pairatzaileetan, hiru pertsonatatik bat bakarra ohartzen da jazarpenaz. Bestalde, langileen %45ak ikusi izan omen ditu erasoak, hirutik bitan nagusiek mendekoei eginak izaten omen dira eta erasoen lekuko gehienek ez omen dute ezer egiten biktimei laguntzeko.
Geuk dakigula, Hegoaldean badira dagoeneko arlo honetan diharduten bi elkarte: Hirigoyen EAEn eta Laneko Eraso Psikologikoaren Aurkako Elkarte Nafarra. Hirigoyen 2001eko azaroaz geroztik ari da lanean: Bizkaian jaio zen, lurralde hartan gertatzen baitzen laneko eraso moral gehien. Helburuei gagozkiela, informatzea eta salatzea eta pairatzaileei laguntza pertsonala, psikologikoa eta aholkularitza juridikoa ematea lehenesten ditu erakunde horrek. Horrez gainera, sindikatuekin, alderdi politikoekin eta erakunde sozialekin ere lan egin nahi du, zeren, azken buruan, legeak ematea lortu nahi baitu, pertsona erasotzaileari, hala badagokio bederen, espetxeratzeko zigorra eman diezaioten, jada Europako zenbait herrialdetan egiten den gisan. Nafarroako elkartea, berriz, iazko maiatzean jarri zen abian, eta lanpostuan eraso morala nozitu izan duten lagunak izan dira sortzaile
Prestatu egin behar dira administratzaileak eta zuzendariak, giza baliabideen arduradunak, langileen ordezkaritzako organoetakoak eta enplegatuenak, harreman sozialetan protagonistak izateko.
Eraso morala izan daitezkeen joerez sentsibilizatzea, halako eran non pairatzaileek ikasi egin behar baitute horrelako bortxarik jasaten duten bereizten.
Bortxa psikologikoaren pairatzaileei dagozkien eskubideen eta bermeen gaineko informazioa zabaltzea.
Enpresetako lana eta harreman sozialak behar bezala antolatzea eta planifikatzea.
Kontrol periodikoak ezartzea, ustezko erasoak detektatzeko.
Enpresako medikuen funtzioak indartzea, liskarrak prebenitzen eta konpontzen aktiboki jardun dezaten.
Dela bakoitzari egindako erasoen kasuan, dela lankideek jasandakoetan, gertaerak iragartzeko eta salatzeko jarrera sustatzea.
Bitartekoen edo arbitrajeen sistemak ezartzea, gatazkak konpontzeko mekanismo izan daitezen.
Hitzarmen laboraletan erasotzaileak zuzentzeko sistemak bideratzea, eta, horretarako, eraso morala diziplinazko zigorra merezi duen jokamolde gisa izendatzea.
Beste erakunde batzuek, Hirigoyen elkarteak esaterako, denuntzia judizialaren baliabidea eskatzen dute. Gorago aipatu dugun bulegoko abokatuek, aldiz, bidezkoago ikusten dute honelako arazoak enpresen barruan konpontzea. Beste aditu batzuen ustez, ordea, axolakoa da laneko ikuskaritzak eta are ministerio fiskalak esku hartzea, zeren, diotenez, nahiz eta eraso morala berez laneko segurtasunaren eta osasunaren arloko delitua izan, gerta daiteke bortxa psikologikoarekin, mehatxuekin eta koakzioarekin zerikusia duten beste delitu batzuekin gurutzatzea. Argudiatzen segituz, Langileen Estatutuko printzipio hauetan ere aurki daiteke heldulekua, hots, okupazio efektiboaren eskubidea, eta intimitatearen eta dignitatearen errespetua. Azkenik, sindikatu batzuen aburuz, laneko istripua edo eritasun profesionala da mobbinga.
Iturri bereko iritziekin jarraituz, horrelako kasuetan langileak laneko kontratuaren amaiera eta hari dagokion kalte ordaina eskatu behar ditu, zeren, oso jokamolde iraingarria baita: langilearen dignitatea omen dago jokoan, eta enpresaburuak bere obligazioetan egindako hutsegite larriaren erakusle omen da. Horretara iritsiz gero, legez 45 eguneko kalte ordaina dago izendatua langileentzat, lan urte bakoitzeko. Hau da, kaleratze bidegabeetan ezarria dagoen kantitate bera
Eraso faxistak, xenofoboak edo homofoboak gero eta ugariagoak dira Euskal Herrian ere, eta kezka barreiatu da han-hemenka. Behe Bidasoa da eraso horiek pairatzen dituen eremuetakoa, eta hor, zehazki, eraso edota ekintza gehienak Devenir Europeo (Europaren bilakaera) izeneko... [+]
Lauzpabost pertsonak osatutako talde batek jo egin zituzten baita irain homofoboak egin ere.
Aktibisten ezinegonak bildu, eta horiek kolektiboki lantzeko gida bat sortu dute zenbait aktibistek. Besteak beste, estresa, beldurra, frustrazioa eta nekea landu dituzte.
Le Tampographe Sardon enpresak salgai ezarria du 24 laidoko zigilu-kutxa. Sarean eskuragarri da. Ximun Fuchs aktoreak du hautaketa lana egin, irainak "lan tresna" baitira beretzat.
Donostiako eta Gipuzkoako beste udalerrietako irudiak ikus daitezke unibertsitatearen webgunean.
Iruñerriko IAk azaldu duenez, irakasle horrek ikasleak sexualizatu eta bortxaketak justifikatu zituen. Aurreko ostiralean eserialdi bat egin zuten eta sinadura bilketa bat izan dute martxan, irakaslea botatzeko.
PSN, EH Bildu eta Geroa Bai talde parlamentarien sinadurarekin aurkeztu da gaur eta onartua izateko babesa izango du.
Komunikabideko hainbat langile eta bazkide bertaratu ziren duela astebete Amurrioko Udaleko plenora, dirulaguntza bigarren urtez ezabatu dela salatzeko. Txerra Molinuevo alkateak ez zuen inolako erantzunik eman.
Atzo eguerdian labanaz eraso zion bere amari Irunen eta Donostiako Ospitalean hil da. Erasotzailea epailearen aurrean deklaratzeko esperoan dago.
Otsailaren 6 honetan zenbatu dituzte departamenduko laborantza ganberarako bozak. Biarnoa eta Ipar Euskal Herria biltzen dituen departamenduan lehen indarra izaten segitzen du agroindustriaren sustatzailea den FDSEAk baina indarra galdu du: %54tik %46ra pasa da.
Aurtengo urtarrila 1850. urteaz geroztik beroena izan dugu. Gainera, aurreko hilabeteen joera mantentzen du, azken hemeretzi hilabeteen artean, hemezortzigarrena da bero erregistroak apurtzen.
Nazio Batuen Erakundeak adierazi duenez, Goma hiria hartu ondoren hango espetxe batean zeuden ehunka emakume bizirik erre zituzten M23ko matxinoek, eta denak hil. Herrialdearen ipar ekialdean borrokan diharduten talde armatuek sexu indarkeria "arma gisa" erabili dutela... [+]
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Manifestazioa goizeko 11:30ean izango da, Justizia Jauregian. Mugimenduak euskaldunon eskubideen alde eta auziperatuekiko elkartasunean luzatu du deialdia. Auziperatuek iazko Euskararen Egunean Baionako Justizia Auzitegian "Justizia Euskararentzat" pintaketa egin zuten... [+]
AEBetako presidentearen Gazako palestinarrak kanporatzeko asmoak aurkako erreakzio ugari eragin ditu nazioarteko nahiz herrialdeko politikan, baita Alderdi Errepublikanoan ere. Gehienek "garbiketa etnikoa" sustatzea egotzi diote, baina Trumpek bere asmoa berresten... [+]