EHIZTARI HEGALARIAK
Hegazti harrapariak, harraparitza ogibide duten heinean, haragizale sutsuak dira. Espezie guztiek honako ezaugarri orokorrak betetzen dituzte: gakodun moko sendoa batetik, euren harrapakinen haragia urratzeko erabiltzen dutena. Begi borobil handiak, harrapakinak zehaztasun handiz antzemateko, eta nola ez, hankatzar luzeak erpe zorrotzekin, biktima sendo heltzeko. Hegaztitzar hauek ederki diseinatuta daude beren eginbeharretarako, alegia espezializazio maila gorena lortu dute, justu harrapakina ehizatu, hil eta labanarekin arituko balira bezala zatikatzeko. Ikusmena eta entzumena ere bikainak dituzte. Ehiztari sena barru-barruraino sartua daukate, nahiz badauden espezieak sarraskijale izatera ohitu direnak, gorpuzkinak aprobetxatzen dituztenak. Alferkeria ote da arrazoia? Talde honetan sailkatzen dira saiak.
Esate baterako, eguneko harrapari askotan, dimorfismo sexuala ikusten da, hau da, emeak arrak baino dezente handiagoak dira, eta kasu askotan baita ehiztari trebeagoak ere. Saien kasuan ordea, ez da horrelakorik ikusten, kumeen zaintza eta elikadura, eme eta arrek hartzen duten erantzukizuna baita.
Espezializazio maila altuaren aipua egin dugu, eta hau, ehizatuko duten harrapakin motak baldintzatua egongo da. Erabiliko den ehiza-teknika ezberdina izango da. Adibidez, airean dabiltzan txoritxoak ehizatzen dituztenek, gabiraiek eta aztoreek esate baterako, puntako trebezia dute hegalaldi mugimenduetan. Aldiz, lur gainekoak ehizatzen dituztenen hanken diseinua izugarria da, sendotasun handikoa. Arranoa da adibide argigarria.
Eguneko harraparien taldean daude mirua, zapelatza, gabiraia eta mirotza ere, baina guztien gainetik erregea da arranoa. Sinbologiaz betetako hegaztia da antzina-antzinatik. Ehiztari trebea da, hegada zehatzek ez dute atzean harrapakinik uzteko aukerarik ematen. Arrano beltza adibidez, abiada itzelean lurreratzen da eta harrapakina ezustean harrapatzen du. Hegazti sedentarioa da berau, eta gainera, bere bikotekideari hil arterainoko fideltasuna adierazten dio. Bikotekidea hilez gero parekatuko litzateke beste batekin. Elikadurari dagokionez, hegazti zein narrastiak jaten dituzte, baita ugaztun txikiak ere. Arranoa eguneko harraparien artean errege dela esan dugu, baina gure lurraldean arrano espezieek atzerakada nabarmena jasan dute.
Ohikoena isiltasunaren lagun izatea da, ehizan arrakasta lortu ahal izateko, baina araldian oihu beldurgarriak igortzen dituzte. Hil arteraino bikotekide bera izaten omen dute espezie harrapari askok. Kumeak hogeita hamar egun inguruko txitaldiaren ostean jaiotzen dira. Txita batzuk besteak baino handiagoak izaten dira, eta hauei ematen zaie janari gehien. Nahiz gizakiari krudelkeria iruditu, oso eraginkorra izaten da espezieen biziraupenerako. Gainera, ez dute inongo erreparorik izaten beraien bizitza arriskuan jartzeko, txitak babesteko bada behintzat. Oso temati eta erasokorrak izaten dira
Sai zuria. Ezin dugu gauza bera esan sai zuriari buruz, alderantziz, sai zuri populazioek beherakada esanguratsuak jasan dituzte. Eta hauek, sai arreak ez bezala, migratzaileak dira, negua Afrika aldean igarotzen baitute. Sai zuriek badute bitxikeriarik beren ohituretan: ardi gorotzak irensten dituzte, nahiz eta osasunarentzat arriskutsua izan, infekzioak sortzeko arriskua dela-eta. Azken ikerketen arabera, ekintza hau aurpegiko kolore horiarekin erlazionatu dezakegu, gorotzetatik lortzen baititu pigmentu hau lortzeko osagaiak.
Ugatza. Zoritxarrez, bikote bakan batzuk baino ez dira geratzen gaur egun, desagertze arrisku bizian daude. Lumaje ederra du hegaztitzar honek eta bere sabelalde gorrizta oso nabarmena izaten da. Ugatza oso berezia da bere dieta espezializatua dela-eta. Sarraskijaleek gorpuzkinen hezurrak garbitzen dituzten arte itxaroten du, ondoren hezurra aukeratu eta airetik harkaiztegiko leku zehatz batera botatzen du hezurra puska dadin. Hezurra puskatu arte errepikatzen du operazioa. Ondoren, hezur muinak irensten ditu gogo handiz. Hezurrak txikiak badira, osorik barneratzen dituzte.
Ugatza lurraldekoia da eta habia puska leku hauetatik gertu izaten dute, ondo aukeratua, fermuki babesten dutelarik arrotzik gerturatzen bada
Zuzendaritzak argudiatu du "ahalegin guztiak" egin arren, bezeroen eskaria "drastikoki" murriztu dela. Nafarroako industriaren defentsan igandean egingo den mobilizazioan parte hartuko du enpresaren komiteak.
Agintean dagoen Alderdi Laboristak atxiloketen eta deportazioen irudiak erakutsi ditu, eta urtarril honetan "errekorra" egin duela esan du, harro-harro.
Amurrioko Emakume Sareak elkarretaratzera deitu du eraso matxistari erantzuteko, asteartean 19:00etarako. Bilbon, adin txikiko neska bati egindako sexu erasoa salatzeko mobilizazioa egin du Itaiak astelehenean.
Erakunde islamistak Israelek urratu dituen neurrien artean aipatu ditu Gaza bonbardatzen jarraitzea eta aske utzitako preso palestinarren egoera. Trumpek mehatxatu du, preso trukea egin ezean, Gaza "infernu" bihurtuko duela.
Arrasateko Udaltzaingoak abiatu du ikerketa, neska batzuek igande goizaldean erdialdeko taberna bateko komunean kamera txiki bat aurkitu ondoren.
Air Force One hegazkinean Super Bowl-erako bidaia aprobetxatu du Donald Trumpek, ezartzear dituen muga-zergen berri emateko. Eszenografiaren aldetik, bikain. Etxerako mezua da “lasai baino lasaiago nago ni; begira nora goazen... Estatubatuarrak ere lasai egon daitezke... [+]
Gasteizko campuseko Farmazia Fakultateko ikasleek "faxismoaren aurka antolatzearen beharra" azpimarratu dute, eta EHUri irakaslearen berehalako kaleratzea exijitu diote.
Gipuzkoako Fiskaltzak sei urteko espetxe-zigorra ezarri nahi dio Donostiako Herritarren Babeseko patruiletako buruari. Ertzainak kokainaren truke prozesu judizialean onurak eskaini zizkion droga trafikatzea egotzita atxilotutako gizon bati.
6 urtez azpiko haurrek egunean ordubetez baino ezin dute egon Debako liburutegian. Udal gobernuak argudiatu du "liburutegian erabilgarri dagoen espazioa mugatua" dela, baina ez du argitu espazio mugatu horregatik ezartzen dituzten ordu murrizketak zergatik aplikatzen... [+]
Haurrak dituzten familiei egiten diete deia, bereziki. Seme-alabentzat onena nahi dugulako, etorkizunerako aukerak zabaltzea litzateke euskara ematea. "Eleaniztasunaren aldeko hautua egiteko gonbidapena da, euskara ematea batzea delako", esan du Ana Ollo Euskara... [+]
Azken urteetan, adimen artifizialaren (AA) garapenak hizkuntza gutxituen egoeran eragin nabarmena izan du. Teknologia erraldoiek garatutako eredu nagusiak, hala nola ChatGPT, hizkuntza nagusietan trebatzen dira, eta horrek euskararen moduko hizkuntzak bazterrean uzteko arriskua... [+]
AEBetako auzi judizialen batengatik jakin denez, Metak (Facebook-eko jabeak) Libgen sareko liburutegia masiboki pirateatu du BitTorrent protokoloak erabiliz. 81.7 terabyte gutxienez lortu zituzten horrela, beren adimen artifizialeko sistemak elikatzeko. Saiakera eta zientzia... [+]