GALIPOTA ORIAN
Tolosaldeko lantoki batzuetan sortutako zimaur berezi bat zen urak zekarrena, ustel usain eraman ezin bat zeukana. Apar berriarekin angulek etortzeko ohitura zaharra galdu zuten, arrainek ez zuten berriz igo nahi pozoi hartan gora eta ixkirarik ez zuten gehiago biltzen zalabardoek. Goierriko usuriak itsasora eramateko balio zuen Oriak gu mutiko ginenean, eta bapore eta gabarraz Orioko barratik Aginagaraino hondarra ekartzeko. "Irisasi" izen bukolikoa zeukan bapore handiaren ondoan, muallatik jauzi egindakoan neska eta mutikook kaka koloreko uretan murgiltzen ginen.
Eta kantarila bihurtutako ibai zaharrari begira desesperatzen zen Pelix Uriberriko balkoian.
Urteak pasa eta hondamendi honen errudunetako bat Azpeitian aurkitu zuen Pelixek. Bereziartua medikuaren kontsultara joanak izan behar zuten senar-emazteek, eta bertan azoka eguna aprobetxatuz boto eske zebilen Fraga Iribarne. Emaztearen erreguetatik askatu eta zuzenean beregana jo zuen Pelixek, ordurako baldartu samarra baina indartsua zuen ibilera harekin:
- Aizu, gizon, zu al zara Fraga?
- Bai, adiskidea: zer behar duzu?
- Noiz garbitu behar duzue gure errioa?
Lehorreko tierretatik etorritako politikari famatua harrituta geratu zen galdera bitxia entzunda. Aurrean zuen baserritar handi hura gizon sentibera zen eta hainbeste jende eta bizkarzainen artean urduri zegoen, bastoiari eskuarekin tinko helduz. Ez zegoen txantxatarako.
- Ombre, zuk arrantzalea izan behar duzu... -esan zuen, bake nahian-edo politikariak.
- Bai, jauna, urte luzez angulak, ixkirak eta klase guztietako arrainak harrapatu ditugu guk Oria ibaian. Eta orain ez dago ezer, dena izorratu duzue!
- Lasai, gizona, laster garbituko dugu dena, laster konponduko dira gauzak...
Gauza da, urte gutxiren buruan ibaia garbitu egin zela. Ez zuen Fragak garbitu Oria, ezta demokrazia berriak ere, Tolosaldean ehunka langile kualifikatu kale gorrian utzi zituen krisi ekonomikoak baizik. Baina azken urteetan berriro etxe aurrean arrainak azaltzen ikusteko zoria izan zuen Pelixek.
"Prestige" izeneko bapore erraldoia hondoratzen ikusi zen egunean, ur bazterrean sortutako askok jakin genuen gu ohartzerako Orioko barran izango genuela haren apar beltza. Pelixek oker handirik gabe asmatuko zukeen. Dagoen lekuan, ondo damutua egon behar du Fraga zahar horri aurrean eduki zuenean bastoiarekin kalabera hezurra hautsi ez ziolako
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.
Sexu erasoak 1998an hasi ziren, biktimak 13 urte zituenean. 2003an kluba utzi bazuen ere, emakumeak iaz salatu zituen sexu erasoak, Mario Lopezek taldeko entrenatzaile gisa jarraitzen zuela. Orain 18 urteko espetxe-zigorra eskatzen du akusazioak, fiskaltzak baino lau urte... [+]
Hussam Abu Safiya medikua askatzeko eskatu du Osasunaren Mundu Erakundeak, eta bere aldeko kanpaina ere abiatu dute sareetan. Abu Safiya medikua ez da edonor; nazioartean erreferente bihurtu da, berak zuzentzen zuen ospitalearen aurka egindako erasoak kontatzen zituelako.
Garai aproposa izaten da urteburua iraganeko lorpenak goraipatzeko eta, are gehiago, etorkizuneko asmo-usteak aldarrikatzeko. Eta halatsu da Txinan ere, alafede. Bide batez, ez da harrigarria abenduko azken orduetan, aurreikusitako planari aurrea hartuz, Xinjiangeko Urumqi-Yuli... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Suhiltzaileek beste sute bat itzali behar izan zuten abenduaren 27an Zubietako erraustegian.
Badira, garun distiratsua izanik, "zehaztasun gutxiko" definizioekin, gauza bera, beste era batera esanda, aldatzen eta itxuraldatzen adituak direnak. Berea zen, eta hainbat hamarkadatan errepikatu den proiektu in eternum bat izan da. Hasiera batean hori zen hegemoniko... [+]
Bizilagunekin plataformak gogor kritikatu du Donostia 2030eko munduko futbol txapelketaren egoitzetako bat izatea, Marokok, Portugalek eta Espainiak antolatuko duten edizioan. “Hiria munduko mapan kokatzea” eta “lehen mailako kirol ikuskizuna herritarrei... [+]
Nazioarteko ordainpeko streaming plataformetan, Amazon Prime Video eta Netflix izan ziren lehenak euskarazko edukiak eskaintzen, eta orain Max gehitu zaie (2024 arte HBO edo HBO Max izan dena). Pantailak Euskaraz-ek azpidatziak moldatu ditu, eta EITBk bikoizketak eskaini, eta... [+]