IKUSKIZUNA


2021eko uztailaren 20an
Valentziako idazle batekin gosaltzen dut igande goizetan. Liluraturik edukitzen nau bere prosa aberatsaren euripean. Izarren mugimenduak gidatzen dituzten indarrez mintzatzen zait gizona, urrutiko itsaso argi eta bare batez, baratzean ondu berria den pikuaz eta gizakiaren pasioez.

Joan den igande batez, destinuaz ari zitzaidan. Izan ere, nor da gure etorkizunaren artzain? Greziar klasikoen aburuz, gure patua dadotan jolasean ari diren jainko mozkortu batzuek erabakitzen omen dute. Baina jainko handien itzalpean bizi garen xinaurrion begietatik ikusita, gure arteko xomorro neurotiko batzuen jardunak ere astindu omen dezake jainkoen loaldia.
Euskal Herrikoa aipatu zuen zutabegileak. "Espainian euskal arazoa ia bi mendez luzatu bada eta koruko ahotsek eszenarioan bueltaka segitzen badute beren erritmoan konponbiderik aurkitu gabe, pentsa daiteke pasio horrek ez duela bueltaka jarraitzea beste irtenbiderik, Eskiloren arabera, jainkoak baitira trajedia gobernatzen duten bakarrak. Baina ez da gauza ziurra Euskal Herriaren patua ez dela egongo gehiago arazo horren inguruan mugitzen diren xinaurri batzuen buru gogorkeriaren, odol txarraren, harrokeriaren, egoskorkeriaren baitan".
BAINA greziarren jarraitzaile ez naiz eta mundu laburrekoa bai. Eta konparazioa Peloponesoko antzoki marmolezkotik Zuberoako zelaietaraino mugatzen zitzaidan bera eruditoari entzutearekin batera. Horra gure aktualitatea urteko egun guztietako pastoral bihurturik.
Dibo gutxi batzuk baditu gure antzerkiak. Gehiago dira protagonista erdipurdikoak. Eta batik bat arizale diskreto asko mugitzen da oholtza gainean. Irudi luke gehienetan gidoirik gabe ari direla aktoreak inprobisatzen. Hala ere, tarteka gidoi zati zoragarriren bat antzeman daiteke eszena, gertakizun eta elkarrizketetan. Hala pentsatu genuen Lizarra-Garaziko itunaren ondorengo lehen hilabeteetan. Bizpahiru errejent baleude bezala denen joan-etorriak orekatu eta ordenatzen. Baina laburra izan zen poza. Ez zen komeniko.
Gure funtzio gehienetan, jokalari bakoitzak itxuratzen du bere pertsonaia. Honek solo efektistak, horrek xelebrekeria txokanteak, ahapaldi didaktikoak beste hark. Edozein unetan zalaparta bipertsua eta lantzean behin borroka eder bat. Polit egiten du borroka batek edozein ikuskizunetan, izan dadin amodiozko, jenero beltzeko edo epiko. Urrutiko publikoak ere istimatzen omen du euskaldunon pasioa. Oso plastikoak dira giristino eta türken arteko batailak.
borrokak askotan aktore inportanteren bat harrapatuko du, eta hasierako kalkuluetan sartzen ez zen aktore edo extra bat baino gehiago ere bai. Ikusle, kronikari eta kritikoetaraino ere iritsi izan dira suak, eta egun horietan espektakulua are totalagoa gertatu da. Baina gudari profesional eta gerlari boluntarioei dagokie normalean bataila. Eta mundu guztian sortzen du espektazioa batailaren ondoren, hilak zurezko eszenarioko tranpailutik behera amiltzen dituzten uneak.
Gaua heldu denean, argiak itzali eta zelaian ez da arimarik geratuko. Guduetan erori direnen gorpuak salbu. Gau osoan beilatuko dituzte senideek nork bere hilak, oholtza azpitik aterata. Greziako trajedietan ez bezala, hemengo guduketan benetako bolbora erabiltzen baita. Gurean, zauri hilgarriei egiazko odola darie. Eta askotan malkoak familia gutxi batzuetan pilatzen dira, zaharrak joan eta gazteak etorri


Azkenak
2024-10-15 | Leire Ibar
Hiru pertsona atxilotu ditu Ertzaintzak sexu-esplotaziorako gizakien salerosketa egotzita

Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]


2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | Jon Torner Zabala
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


2024-10-15 | Sustatu
Jabetze Eskola Gasteizen, feminismoaren adibideen ildotik, euskalgintzarako

Gasteizko Izaskun Arrue Kulturguneak (IAK) eta UEUk elkarlanean Euskaldunentzako Jabetze Eskola martxan jarriko dute, euskaldunok ahaldundu, eta ondorioz, jendartea eraldatzeko asmoz. Aurkezpen hitzaldia urriaren 30ean egingo du Garikoitz Goikoetxeak. "Hizkuntzaren... [+]


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Eguneraketa berriak daude