HERRI TXIROEN KANPO ZORRA EUROPARRON KONTUA ERE BADA


2021eko uztailaren 20an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Europa da munduan zorrik handienak dituzten herrialde pobreen hartzekodun nagusia: europarroi zor digute beren garapena teorian bultzatu eta praktikan itotzen duen dirutza alimalekoaren %58. Datu esanguratsua benetan, zifra horren arabera Amerikako Estatu Batuak, Japonia eta Kanadaren aurretik baigoaz. 2001eko irailaren 11n New Yorkek nozitu zuen erasoaren urteurrenean, hainbat literatura plazaratu da, eta argitaratu diren iritzien artean burutsuenek munduko behartsuenen artean yankien indarkeriaren kontra dagoen giroa aipatu dute behin eta berriro. Munduko zorren analisiak erakusten duena egia bada, denbora kontua izanen da gorroto horrek Europaren kontrako itxura garbiagoa hartzea. Egia esan, duela gutxi ikusi ditugu horren zantzuak Argentinan, Espainiaren kontrako protestak izan baitira karriketan.

Hori dio bere azterketan David Llistar-ek uda honetako «Hika» aldizkarian. Globalizazio barruko Zorraren Behatokiko kidea da Llistar, eta Kataluniako Unibertsitate Politeknikoan UNESCO katedraren arduraduna ere bai.

ESTATUAK DIRA ZORRAREN JABEAK.

Aipatu dugun zor hori ez dago zuzenean Europako Batasunaren esku: estatu bakoitzak hartu dituen konpromisoen fruitu dira, eta zorrarekiko politika ondorioz erabat deszentralizaturik dago Europan.
Urteen eta geopolitikaz estatu bakoitzak duen ikuspegiaren arabera metatu dira zor horiek: espainiarrek nagusiki Latinoamerikan inbertitu dute; frantziar eta ingelesek Asia, Karibe, Pazifiko eta baita Afrikan ere; eta alemanek beren sosak gehiago ipini dituzte Europako Ekialdeko herrialdeetan.
Gainerakoan, Inbertsioetarako Europako Bankua da EBri orokorrean lotutako zor sortzaile bakarra, baina proportzioan oso da txikia. Bestela, bai Europako Batzordeak eta bai Parlamentuak egiten duten gauza ia bakarra zera da: G7ko herrialde indartsuenek honetaz erabaki dutena berresten duten hitzaldi eta dokumentuak sortzea. Eta formulak ezagunak dira: pobrezia gainditzeko, Iparraldeko herrien inbertsioetara are gehiago ireki behar dute Hegoaldeko herriek, Nazioarteko Moneta Funtsaren aholku neoliberalei jarraikiz. Eta hauen eraginak larriagotzen ikusten direnean, orduan Hegoaldeko herri horietako elite ustelei egozten zaie errua.
Llistarrek dioenez, «ondorioak deprimenteak dira: herri horietako ekonomiak are irekiago, populazioak txiroagotuta eta atzerritarren kapitalen nahikerien are eta mendeago».
Eta estatuek ahalegin guztiak burutuko dituzte kreditu horiek beren esku edukitzen segitzeagatik. Zergatik? Laguntza itxuraz beztitutako nazioarteko kretidu horiek direlako herrialde bakoitzeko transnazionalak sendotzeko tresnarik onenak. Estatu bakoitzak bere transnazionalen interesak defenditzen ditu, eta gehienez ere beste estatuekin interes horiek koordinatzeraino iritsiko da.
Horregatik egin dute porrot -dio Llistarrek- orain artean Europa mailako Garapenerako Laguntza Funts bat antolatzeko saioek. Eta horregatik omen dago Europako instituzioetan gai garrantzitsu honi buruzko hain informazio gutxi.


ESPAINIA ETA ARGENTINAREN ARTEKO AMODIOA... HANDIK BEGIRATUTA.

Europako estatuen artean, kanpo zorrari dagokionez boskarren postu baten jabe da Espainia. Bere aurretik, Frantzia da Europako hartzekodunen artean txapeldun, ondoren Alemania, Erresuma Batua eta Italia datozelarik. 2000. urtean 26.000 milioi euro zeuzkan estatu honek kanpoan inbertituta, zor publiko eta pribatua elkarri erantsita.
Zorrak ondo daude hartzekodunarentzat... zordunak txintxo pagatzen duen bitartean. Interesen ordainketa berandutzen hastean, orduan datoz buruhausteak.
Hala gertatu zaio Espainiari Argentinako kasuan. Hainbat idatzi da Argentinak bizi duen krisiaz eta bere ondorioez, baina gutxitan ikusi da horren esplikazio garbi eta ulerterrez bat. Horixe da hain zuzen Laura Ramos abokatu argentinarrak egin duena Kataluniako Observatori del Deute en la Globalització erakundeak duen webgunean.

Argentinaren kanpo zorraren gorakada Videla jeneralak estatu kolpea eman ondoren ezarri zuen terrore erregimenarekin hasi zen. Aurreko urteetan ere zorrak gorakada handia ezagutua zuen, Mendebalde osoa krisian egonik, han soberan zegoen dirua Argentina bezalako herrietan inbertitzeko irrikitan zebilen eta. Baina Videlak kolpea eman 1976an eta ondorengo 7 urteetan %350 igo zen argentinarren kanpo zorra, 9.700 milioi dolarretatik 45.000 milioietaraino. Ramosek argi esplikatzen du nola behartu ziren Estatua eta bere enpresa publikoak kanpoko zorra hartzera, beharrik ez zeukatenean ere. Dirutza haiek nork zertan erabili zituen kontabilitaterik ez zen geratuko.
Baina 80ko hamarkadan mundu mailako diru likidoa urritu zenean -lehen munduko herrialdeek inbertsioak behar zituztelako- interesak %6tik %22ra pasa ziren. Estutasunarekin batera dator Argentinako trantsizioa, eta kanpo zorra lehen aldiz birnegoziatu beharra. Munduko Moneta Funtsaren formula ezaguna da: herritarrek eta bertako ekonomia osoak gerrikoa estutu beharko dute, eta estatuak zor berriak bereganatu beharko ditu, aurrekoak ordaintzen segitzeko.
Raul Alfonsin gobernuan egon zen 6 urteetan kanpo zorra %44 igo zen. Asko? Ez hainbeste, aurreko zortzi urteetan -diktadurakoetan- %364 eta ondoren Carlos Menem peronistaren 10 urteetan beste %123 igoko zela kontuan hartzen badugu.
Diktadura ondorengo urteetan gertatu zena -Ramos abokatuak kontatzen duenez- aurreko zorrak ordaintzeko Estatu argentinarrak egindako operazioen zerrenda bat da. Operazio horien ardatzetako bat Estatuaren beraren ondasunak saltzea izan da, eta informazioa azaltzen joan den neurrian joan da handitzen herritarren arteko eskandaloa, Argentinaren zenbat lurralde publiko hipotekaturik dagoen ikusi ahala.
Beste ardatza, pribatizazio politika izan da. 90eko hamarkada osoan, bere enpresa publikoak atzerriko transnazionalei saltzen joan da Argentina. Eta hala ere, kanpo zorra ez gutxitzeaz gain, nazioaren deskapitalizazioa areagotu egin da: enpresak beren balioa baino prezio merkeagoan saldu zaizkie atzerritarrei, onura fiskal izugarriekin, erosketa hauek burutzeko transnazionalek kreditu berriak hartu zituzten atzerrian Argentinako funtsak berme ipinita... Desastre izugarria.
Aerolineas Argentinasen kasua izan da adibide nabarmenetako bat. 1989an zorrik gabe eta merke erosi eta hamar urte beranduago jabe espainiar berriek -tartean Iberia, lehendakari iazko Euskaldun Unibertsala duena, Xabier Irala- itxi, kalean 10.000 langile utzita. Geroztik Argentinan inperialismoaren kontrako oihu bakarra ez da «Yankee Go Home»

http://www.argia.eus/nethurbil helbidean, gai honi buruzko lotura gehiago aurkituko duzu.


Azkenak
2025-03-26 | Aiaraldea
Eusko Jaurlaritza “prest” Guardian Laudioren erosketan parte hartzeko

Horrela adierazi du Mikel Jauregi Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburuak.


Munduko energia kontsumoaren igoera eragin dute industriaren, AAren datu baseen eta bero boladen areagotzeek 2024an

Energiaren Nazioarteko Agentziak (IEA) astelehenean argitaratutako txostenaren arabera, %2,2 igo da energia eskaria 2024an aurreko urtearekin alderatuta, besteak beste, egiturazko arrazoi hauengatik: beroari aurre egiteko argindar gehiago erabili beharra, industriaren kontsumoa... [+]


2025-03-26 | Sustatu
Prezio “dinamiko” eta puztuen susmoa etxebizitza aurkitzeko atarietan

Espainiako hedabideetan aurkitu dugu albistea, salaketa egin dutela Fotocasa eta Idealista etxebizitza-atarien kontra, prezioak manipulatzen dituztelakoan. Salaketan ez dugu manipulazioaren deskribapen zehatzik aurkitu, baina Ameriketako Estatu Batuetan agertu den salaketa... [+]


“Hezkuntza Sailak bileran guri hitzez esandakoari uko egin zion gero”

Non daude talka handienak eta zenbateraino dago gertu akordioa, EAEko hezkuntza publikoko irakasleentzat? Greba ziklo luzeari amaiera emateko sukalde lanaren eta gakoen inguruan mintzatu gara, STEILASeko bozeramaile Haizea Arbiderekin. “Grebak bertan behera utziko... [+]


Protestak piztu dira Turkian, Istanbulgo alkate eta Erdoganen aurkari nagusia atxilotu ostean

Ekrem Imamoglu Erdoganekein lehiatzekoa da hurrengo presidentetzarako bozetan, CHP Herriaren Alderdi Errepublikanoa alderdiaren hautagaitzara aurkeztu den bakarra baita. Ustelkeria eta "terroristekin kolaboratzea" egotzi diote, eta bere atxiloketaren ostean piztutako... [+]


Hezkuntza publikoko irakasleen greba egunak %75eko jarraipena izan du, sindikatuen arabera

Astelehen arratsalde-gaueko negoziaketa bilera luzearen ostean aurreakordiorik lortu gabe, EAEko hezkuntza publikoko irakasleak grebara deituak izan dira berriz ere; urtea hasi denetik bosgarren greba eguna izan da asteartekoa. Lanuzteek %75eko jarraipena izan dutela adierazi... [+]


Elkarretaratzeak egin dituzte Euskal Herriko dozenaka hezkuntza zentrotan, Israelek hildako haur palestinarrak oroitarazteko

Gure Haurrak ere Badira ekimenak deituta, Israelek azken egunetan Gazan hildako gehienak haurrak direla salatu dute. Gobernuei eta erakundeei Israelekin harreman oro etetea ere exijitu diete, "genozidio honen aurka argi eta tinko" lerratu daitezen.


Biktima gisa aitortzeko txostenak jaso dituzte Pasaiako segadan eraildakoen eta Rosa Zarraren senideek

Azken astean ezagutarazi moduan, Eusko Jaurlaritzaren Balorazio Batzordeak txosten banatan aitortu ditu estatuaren biktima gisa. Justizia sailburuak ekitaldi pribatu banatan entregatu dizkie dokumentuak.


Koordinakundea eratu dute, Bigarren Mundu Gerran deportatu zituzten euskal herritarrak ezagutarazteko

Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]


Askatu dute kolonoek jipoitu eta militarrek atxilotutako Oscar saridun palestinarra

No other land dokumentalaren zuzendari Hamdan Ballal kolono sionistek jipoitu zuten astelehenean bere herrian, beste hainbat palestinarrekin batera, eta Israelgo militarrek eraman zuten atxilo ondoren. Astarte goizean askatu dute.


ANALISIA
Brandt eta Gorvatxov, non zaudete?

Hitlerren armadak milioika sobietarren heriotza ekarri zuen Bigarren Mundu Gerran Sobiet Batasuna inbaditu zuenean. Gerra amaituta, Iosif Stalinen obsesioa zen Alemania eta Errusia artean babes herrialde-lerro bat osatzea; horra, besteak beste, Varsoviako Itunaren sorrera... [+]


Jaurlaritzaren proposamenak Lehen Mailako Arreta “are gehiago prekarizatzea” ekarriko lukeela adierazi du Espainiako Osasun Ministerioak

EAEn BAMEa (famili medikuen formazioa) lau urtetik hiru urtetara jaistea eskatu du Jaurlaritzak. Osakidetzaren "larritasunaren" erantzukizuna Ministerioari bota dio Jaurlaritzako Osasun sailburu Alberto Martinezek: "Ez digute egiten uzten, eta haiek ez dute ezer... [+]


2025-03-25 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Hego Korea: ‘impeachment’-aren kulebroia amaitzear da, baina krisi politikoa ez

Kolpismoaren lehen ikasgaiak errepasatu gabe, abenduaren 3an Hego Koreako Yoon presidenteak jo nahi izan zuen estatu-autokolpeak sututako krisi politiko erraldoia kitatzeko asko geratzen da oraindik. Baina haren porrotak abian jarritako impeachment prozedura amaitzear da.


Nafarroako Euskaraldiaren hamaikakoa, prest

Euskaraldiaren hamaikakoa aurkeztu dute Nafarroan: Julio Soto bertsolaria, Edurne Pena aktorea, Julen Goldarazena musikaria (Flakofonki), Claudia Rodriguez  Goxuan Saltsan taldeko abeslaria, Eneko Garcia (Albina Stardust), Yasmine Khris Maansri itzultzaile eta kazetaria,... [+]


Eguneraketa berriak daude