«GURETZAT NAZIOA EZ DA ESPAINIAN BUKATZEN»


2021eko uztailaren 19an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Maiatzeko azken kongresuaren ondoren PSE-EEk idazkari nagusi berria izendatu zuen. Nola ikusten duzu alderdia Patxi Lopezen eskutik?
Ondo ikusten dut, PPrekiko politika ezberdin bat garatzeko moduan ikusi ere. Hori izan da alderdiaren barruko hainbat sektorek Nicolas Redondoren azken garaian egiten genuen kritika, hau da, gure mezu politikoek eta PPrenak inolako diferentziarik ez izatea. Ordezkatzen ditugun herritarren begietara behinik behin, irudi hori zabalduta zegoen gure gizartean.

Zertan ezberdintzen da Patxi Lopezen PSE Nicolas Redondoren PSEtik?
Lehenik eta behin, esan dezadan, aspektu batean ez dela ezberdintzen, hau da, gaur gaurkoz PP eta gu eremu berean gaude, mehatxu terroristaren eremuan. Halaber, une honetan balore berdinak defenditzen ditugu: Konstituzioa eta Gernikako Estatutua. Agian beraiek ez dituzte horiek horrela defenditu beti, baina orain bai. Alabaina, PP eta sozialistak oso diferenteak gara, Patxi Lopez mezu eta jarrera ezberdin bat lantzen ari da, honela barnebildu daitekeena: Gu ez gaude ezeren aurka, ez nazionalismoaren aurka, ez bestelakoren aurka ere. Gu sozialistak gara. Guretzat nazioa ez da Espainian bukatzen, gu zerbait gehiago gara. Gizarte honetan nazionalista espainolak deitzen gaituzte, baina ez gara inola ere nazionalistak. Era berean, ez gaude Espainia edota Euskal Herria munduko hoberenak direla uste dutenen aurka. Guretzat biak oker daude, besterik ez.

Patxi Lopezek gatazka gainditzeko EAJk bere esentzialismoa gainditu eta aniztasuna errespetatu behar dituela azpimarratzen ditu. Ikuspegi horrekin bat al zatoz?
Ez dakit, ez da erraza hori ebaztea. Ez dakit EAJren jarrera esentzialista ote den, ia-ia esentzialista edo oso hurbilekoa. Bere jarrera fundamentalista dela esaten ausartuko nintzateke, ordea. Alegia, politikan ezin duzu jokatu zure ideiak munduko onenak diren ustetan eta arerioarenak deus balio ez balute bezala. Herri hau ezin da eraiki alde guztien bitartez ez bada.

Azken hau ez al du EAJk esaten edo defenditzen?
Hori denok esaten dugu. Ados. Baina, hori sinetsi egin beharra dago, hau da, praktikara eraman behar da egunero. EAJk ezin du honezkero bere proiektuaren ontasunez inor konbentzitu hitz soilen bitartez, eta gu, konbentzituak ez gaudenok, kanpoan utzi eta infernura kondenatu. Gu infernuan bizitzera kondenatuak baigaude. Gazte ginela esaten zitzaigun: «Ez baduzu hau egiten infernura joango zara». Bada, EAJko batzuek gaur egun, sotana aspaldi utzi bazuten ere, horrela egiten dute. Eta ezin da inondik inora horrela izan. Hortik esentzialismoa eta aniztasun eskasarena.

Hizpide eman didazunez gero, esate baterako, bere burua euskal nazionalistatzat ez duen pertsona bat ezin da Euskal Herriaren independentziaren alde izan? Jokabide hau ez da egingarria?
Ez dakit (irriak). Gaur egun, egia da, badaude herrialde txikiak, Andorra, San Marino eta abar, independenteak...

... nik aipatua espresio demokratikoa ote den galdetzen dut.
Errespetagarria da, baina, guztiz absurdua da egoera horretan bizi nahi izatea, joko arau ekonomikoek banku handien eta multinazionalen esparrura jokatzera eramaten zaituztenean...

Nire asmoa ez da aukera ona edo txarra den argitzea, demokrazia honetan aukera hori ba ote dagoen argitzea baizik. Esaterako, Fernando Savaterrek «Derrigorrezko nazionalismoaren aurka» leloa aldarrikatzen du. Hori aldarrikatzea dagoen bezala, euskal herritar batek espainiarra edo frantsesa ez izateko eskubidea aldarrikatzea izan beharko luke. Ez duzu uste?
Tira... Nazionalismo espainiarrak ba al du eskubiderik euskaldunak Espainiatik botatzeko?

Zer esan nahi duzu horrekin?
Bada, nik egin dizudan galdera astakeria bat dela esan nahi dut. Zuk aipatu duzun aspektu horri buruz euskaldunek eskubidea ote dugun galdetzen didazu? Arraioa. Galdera hori Konstituzio batek ekarri duen Estatutu bat onartu ondoren egina dago. Konstituzio hori alda daitekeenik? Bada, bai. Ados. Baina horretarako kontsentsu zabal bat behar da, baita Gernikako Estatutua aldatzeko ere bai. Egingarria da. Baina joko arau batzuk daude. Eskubideak izan daitezke edo ez, baina berauek erabiltzea bestelakoa da. Alegia, nik nazionalisten ahotik hauxe entzuten dut sarri: «Nik autodeterminazio eskubidea izan nahi dut, baina ez dut erabili nahi».

Esan dezagun bestera: «Nik autodeterminazio eskubidea nahi dut eta erabili ere bai».
Bai noski. Baina hori esaten duten bakarrak Batasunekoak dira. EAJko kideek ez dute inola ere horrela planteatzen. Hor daude: bai baina ez, nahi dugu baina ez dugu nahi. Serioak izan gaitezen. Eskubide hori izan bada, eta jakina, erabili nahi baduzu traba guztiak jarriko dizkizute beti: ez dela ona, ez duela balio, erreferenduma ez dela egokia. Botoa emateak edo ez emateak eskubidea ukatzen du? Nik ez dut hori garbirik ikusten. Gaia oso konplexua da.

Batasuna hizpide, nola aurreikusten dituzu 2003ko maiatzaren udal hauteskundeak alderdi hau legez kanpo izaki?
Batasunak ezin izango duela hauteskundeetan parte hartu aurreiritzi bat besterik ez da. Bitxia da, herri hau zoragarria eta izugarria da halaber. Oso erraz joaten gara alde batetik bestera. Baltasar Garzoni izugarriak egiten dituela kritikatzen zaio, ezin duela Euskal Legebiltzarra behartu hau edo beste egitera. Tira, ni neu ados egon naiteke Garzoni egiten zaizkion hainbat kritikekin. Baina ezin da esan Batasuna legez kanpo dagoenik. Orain arte Auzitegi Gorenari ilegalizazio prozesua planteatu baino ez zaio egin.

Demagun ordurako Batasuna legez kanpo dagoela. Udal hauteskundeak burutzeko egoera hobeagoa izango al da?
Egoera oraingoa bezain txarra izango da. Batasunekoek ezin izango dute hauteskundeetara aurkeztu, legalki eragozten zaielako. Guk, berriz, arazoak eta eragozpenak ditugu, gu ez aurkezten beste modu batez saiatzen direlako. Hau da, ETAk gu hiltzen gaitu, edota bien bitartean, bizi garen tokitik kanporatzen saiatzen dira eraso bortitzen bitartez. Egoera gaiztoa izan da eta izango da kargu sozialista nahiz popularrentzat. Hemendik aurrera, berriz, Batasuneko jendeari bizitza konplikatzen hasiko zaio.

Demokraziarako ona izango ote den esan nahi dut.
Demokraziarako egoera txarra zen eta izango da, baina ez txarragoa. Guk gure eskubideen erabilpena garatu ezin dugun bitartean, ETAren presio terrorista dagoen bitartean askatasunik ez dago, eta ondorioz, demokraziarik ere ez

ANAKAKO AUZOKIDEA
Zaragozako Ardisan jaioa 1942an. Hamahiru urterekin etorri zen Donostiara eta hogeita seiekin Irunera. Bertako Anaka auzo elkarteko sortzaile eta presidentea izan zen. 1977ko udal hauteskundeetan zinegotzia hautatu zuten, artean alderdi sozialistako kide izan gabe. 1981ean afiliatu zen PSEn. 1983tik Irungo alkate izana da. Bost udal hauteskunde irabazi ditu jarraian. Hemeretzi urte alkatetzan aritu ondoren eta hurrengoetarako hamar hilabeteen faltan dimisioa aurkeztu du.

«Alardearen auzian EAEko Justizia Auzitegiak eman dit satisfazio baka rra»
Alkate kargua bertan behera uzteak bapatean harrapatu du bat baino gehiago, ez ustekabean ordea. Udaleko oposizio osoaren arabera PSEk zure kargua alderdi partidistetarako erabili du.
Hori, berez, ona da. Oposizioak gobernuan egiten den guztia ontzat emango balu, zerbaitek huts egin duen seinale litzateke. Alderdi politikoak ez gara berdinak, zorionez, eta gizartea hobetzeko bakoitzak dituen estrategiak ezberdinak dira. Alkatearen aldaketa honen atzetik ez da nirekiko azpijokorik izan, alderdiaren estrategia dago atzean, eta ni guztiz bat nator.

PSEk PPrekin akordioan gobernatzen du udala. Zu zeu ez omen zinen akordio horren guztiz aldekoa, EAJrengandik hurbilagoa ibili zara betidanik.
Azken udal hauteskundeetan EAJ eta EAko herri batzarrek ezintasun handiekin topo egin zuten erabaki autonomoak hartu ahal izateko. Haiek beren erabakiak udal mailan hartzen direla diote, ez dutela beren alderdien batzorde eragileei ez azalpenik ez konturik eman behar. Irungo kasuan errealitatea oso bestelakoa izan zen, eta errealitate hau bertatik bertara ezagutzen dut. Udalerriak gobernatzeko premia nagusia egonkortasuna da, azken udal hauteskundeen ondoren sozialistek egonkortasun hori lortzeko izan genuen aukera bakarra PPrekin akordio batera iristea izan zen. Egia da, ni ez nintzen akordio horren aldekoa, gainera, ni prest nengoen bakarka gobernatzen ahalegintzeko.

Ia hogei urte alkate gisa eman ostean, senatari edo Arartekoaren ondoko postua izaten saiatu zara. Batzuek zure karrera politikoan irteera moduko bat bezala ikusi dute. Ez duzu lortu. Zer duzu honetaz guztiaz esateko?
Horri erantzutea ez da samurra edo gustukoa. Alegia, esaten da, nire alderdiak udaletxetik nire irteera bilatu duela horretarako nirekin negoziatuz. Bego. Kargu horiek ez nituen lortu euskal politikaren egoera oso narrastuta dagoelako. Senatariaren kasuan, adibidez: Batasuna legez kanpo geratzen bada milaka herritarrek beren ordezkaritza galduko dutela esaten da egun. Bitxia da, to! Senatari izateko hauteskundeetan hiritar pilo bat ordezkaritzarik gabe geratu zen -beren borondatez, jakina- EHk ez zuelako parte hartu. Hiritarren boto horiek EAJ-EAk koalizioak eraman zituen eta hiru senatari bereganatu. Gipuzkoan, PSE-EEn hiru senatari izatetik bat bera ez izatera pasa ginen, ni PPko senatariarengandik 1.000 botoetara gelditu nintzelarik.

Arartekoaren ondokoa izateko izendapenaren zaputza Alardearen auziari lotua dago. Auzi honetan hartu dugun erabakia akats politikoa bezala jo du udal oposizioak, gogor kritikatuak izan gara. Bestalde, matxista bat bezala jarri naute, talibanen buruzagi bat banintz bezala. Herrian badakite ez dudala horrela jokatu. Alardearen auziak arazo asko ekarri dit, buruko mina franko, eta satisfazio gutxi. Orain gutxi EAEko Justizia Auzitegi Gorenak onetsi duen bezala, gure goiko instituzioetatik iritsi zaizkidan agindu guztiak -eta ez ziren Garzonenak, hain zuzen ere- bete ditut. Hori da gelditzen zaidan satisfazioa bakarra


Azkenak
Gurekin egiten dutena

Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]


Su ta Gar, Kaotiko, Gatibu, Maruxak eta Leihotikan ere Hatortxu Rockeko azken jaialdian

22 talde gehiago iragarri dituzte Lakuntzan uztailean izanen den HatortxuRockerako: Bad Sound, Dupla, Su Ta Gar, Chuleria Joder!, Brigade Loco, Leihotikan, Burutik, Tribade, Maskak, Les Testarudes, Non Servium, Añube, Dj Plan B, Gatibu, DJ Trapella, La Jodedera, Süne,... [+]


Jon Urzelai Urbieta, fisikaria eta soziologoa
“Zaila da ezagutzen arteko banaketa zurruna gainditzea”

Jon Urzelai Urbieta ohituta dago itzalean lana egiten, baina Su festak musika-jaialdiei buruzko saiakerak dezenteko ikusgarritasuna eman dio, iaz Euskadi Saria eman baitzioten lan horregatik. Ez da, hala ere, irabazi duen sari bakarra, hori baino lehen, 2021ean, CAF-Elhuyar... [+]


Betharramgo indarkerien berri “komunikabideen bidez” hartu izana zehaztu du Baionako apezpikuak

Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]


2025-03-14 | Gedar
Vox Nafarroako Parlamentutik kanpo geratu da ia, barne-desadostasunak direla eta

 Maite Nosti diputatuak kargua utzi du alderdiarekin izandako desadostasunengatik, eta horrek kide bakar batekin utzi du alderdi faxista, talde mistoan sartzera behartuz.


2025-03-14 | Euskal Irratiak
Bidarteko bahitzailea militar-ohia zen, eta prokuradorearen arabera “hil egin nahi zuen”

Bidarteko gasnategian bahiketa burutu duen gizona, militar ohia zen. Asteazken arratseko 7.30tan Erretegia izeneko gasnategian bertako kudeatzailea bahitu eta poliziaren kontra tiro egin duen gizonak 54 urte zituen.


2025-03-13 | ARGIA
EAJk eta PSE-EEk zerga erreforma adostu dute Ahal Dugurekin

PPrekin eta EH Bildurekin negoziazioetan porrot egin ondoren etorri da Ahal Dugurekin adostutako akordioa. Indar politiko honek aitortu duenez, maximalismoak atzean utzi eta errealitateari heldu diote, errenta baxueneko herritarren aldeko akordioa lortuta.


2025-03-13 | Uriola.eus
Correoseko langileen eskubideak eta zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko eskatu dute

“Posta publikoa eta kalitatezkoa. Eskubideen aldeko Hitzarmen eta Akordio baten alde” aldarrikapenarekin, LAB, ESK eta ELA sindikatuek lan-baldintzak eta posta-zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko mobilizazioa egin zuten atzo, hilak 12, Bilboko Eliptika Plazan.


Amasamendin eolikoak ezartzeko proiektu bat dagoela jakinarazi du Villabonako Udalak

Herriko EH Bilduko zinegotzi eta legebiltzarkide den Ander Goikoetxeak egindako galdera parlamentario bati Jaurlaritzak emandako erantzunaren bidez jaso informazioa hau. Bi haize sorgailu ezartzeko asmoa dago eta Cluster Hernani izeneko proiektu zabalago baten barruan kokatzen... [+]


Milaka ikaslek Hego Euskal Herriko hiriburuetako kaleak hartu dituzte, IAk deitutako greban

Hezkuntza bi arazo handik zeharkatzen dutela adierazi dute IAk: "ideia erreakzionarioen" gorakadak eta "ikasleen egoeraren okertzeak". Mobilizazioaren deialdia hedatzeko, goizean errepide mozketak egin dituzte Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Bilbon, Euskal... [+]


Hau Pink da, Europako gure lehengusu txikia, eta 1,4 milioi urte ditu

Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.


Beste epai euskarafobo bat: Bitarteko Idazkari izateko lan poltsa eskaeraren aurka

Gasteizko 1 zenbakiko Auzitegi Kontentzioso-Administratiboak emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Lan poltsan parte hartzeko euskara maila altuenaren baliokide diren 3. eta 4. eskakizunak indargabetu zituen Gasteizko Auzitegiak. 


2025-03-13 | Ahotsa.info
“Ez da soilik memoria ariketa bat, baizik eta NATOren kontrako borroka deialdia”

Hainbat eragilek deituta, NATOren aurkako elkarretaratzea egin da Iruñeko Udaletxearen aurrean. Izan ere, gaur, martxoak 12, 39 urte bete dira Hego Euskal Herriak, Espainiar Estatua NATOn sartzeko erreferendumari ezezkoa eman ziola. Askapenako kide batek adierazi du, gaurko... [+]


Bi minututan galdutako elkarrizketak

Azkar! Azkar! Adi egon, ez daukat astirik eta! Ohartarazi behar zaitut, denborak agian ez baitit uzt… Pipipipi-pipipipi! Pipipipi-pipipipi!

Goiz jaiki, eguneratuta egoteko irratia piztu, dutxa hartu, ilea lehortu, orraztu, bizarra kendu edota makillatu, kafea egiten den... [+]


Nola eragingo die AEBen eta Europaren arteko norgehiagokak Euskal Herriko produktuei?

Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]


Eguneraketa berriak daude