UDA GIROAN, SEXU SENA KONTUAN


2021eko uztailaren 16an
Espainiako jeneraletan jeneralenari eta bereei batere gustatu ez arren, eta gaur egungo gazte bati baino gehiagori harrigarria iruditzen bazaio ere, beti izan du sexu kontuak garrantzi aparta pertsonen arteko harremanetan. Baita Frankismo garaiko unerik ilunenetan ere. Disimuluan pasa zitekeen negu gorrian, batik bat eguraldiak ez zuelako asko laguntzen estalperik gabeko lekuetan harreman horiek izatera, baina besterik zen uda giroan orduan ere. Zerbaitengatik kaleratuko zuen ZERUKO ARGIAk "Seksu eziketa" izenburuko editoriala uztailean!


SODOMA ETA GOMORRA

Eta zer zioen hartan? Bada, gaur egun guztiz ulertzeko zaila gertatzen den mezua zabaltzen zuen. Hasteko, aurreko urteetako giroan murgiltzen zen. "Zerbait txar eta izkutuko bezala artu izan dugu seksu arazoa. Ori aipa ere ez zitekean egin kristau jatorren artean. Ondorengoak behar zirelako eta gizadia Sodoma eta Gomorraren antzeko egoera nardagarrian gal ez zedin bakarrik ematen zen ontzat ezkontza bera ere. Zeruko atea bera ere estuegia zen bi batera, uztarturik, sar zitezen".
Izugarri samarra agertzen zuen panorama, ez da hala? Baina... "Baiña aurrak eta gaztetxoak jakin-miñez josiak egon eta neska-mutillak elkarrentzat griñatuak eta bata bestearentzat egiñak. Eta zenbat eta gehiago kontu au gorde eta zenbat eta gehiago neska-mutillak elkarrengandik urrundu, orduan eta jakin-min aundiagoa eta elkarrentzat irrika biziagoa sortzen. Garbi ikusi ditugu jokaera onen ondorioak: larritasuna, ikara, lotura, kezka, gaixotasuna...".
Aldatzea komeni zela, hara! Nola, ordea? Heziera jator batekin, antza. "Badakigu eziera jator bat ematea ez dela ain erraza. Gu, geuk ere, ez dugu lehengo eziera txarra zeharo uxatu geure barrutik eta geure jokabideetatik. Bestalde nahiko moldakaitz gertatzen gera arazo au argitzerakoan. Eta zail zaigu askotan aurraren munduan sartzea eta beronen galderak ulertzea.
Baiña zailtasun guztiekin ere, bete behar dugun eginkizuna dugu. Ez dezaiokegu 'or konpon' esan. Umeek eta gaztetxoek nozituko lukete gehienbat. Eta ez dezakegu, jarri behar ez diren langa eta esiak ipiñiaz, zuzendu. Giza ezierak, sentimenduak, maitasunak, seksoak eta besterenganako errespetoak eskatzen duena gogoan eduki behar dugu".


LAGUNTZAILEEN BEHARRA

Nolanahi ere, sexu senaren heziera kontu hartan ez zituen editorialgileak bere garaiko guraso arruntak oso jantziak sumatu behar, laguntzaileengana jotzeaz haratago zihoan gomendioa luzatzen zien-eta. "Gizartelariek, sendagilleek, sikologoek, eta gai auetan jakintsu direnek dute itza. Legegizonen iritziak debekuak edo aginduak- itz ortan oiñarritu behar du. Gizonongan oiñarritu behar du giza-legeak, gizabideak. Ez, noski, tabu eta mitoetan".
Fede handia zien editorialgileak gizartelari, sendagile, psikologo eta enparauei, bistan denez! Ez du ematen, behintzat, aditu haietako bakar bat ere erruan egon zitekeenik burutik pasa zitzaionik... Alabaina, nahikoa da orduko sexu bibliografiari errepaso txiki bat ematea, Espainia mailan bederen ospetsuen zirenek mantentzen zituzten sexu teoriez guztiz beldurtzeko!
Baina itzul gaitezen harira, hau da, editorial hark zioenera. Eta hauxe zen haren ikuspuntua: "Baiña bai gurasoek, bai ezitzailleek eta bai irakasleek oso gogoan eduki beharko dituzte gizarteko tabu eta mito guztiak. Ez direla gauetatik goizera kentzen direnak jakin beharko dute, alegia. Oso zentzuz jokatu beharko dute. Ez dezake guraso edo ezitzaille batek aurrak izan behar dion itzala arinkeria batez gal. Ez dezake ekintzaille edo irakasle batek eskuartean daukan ekintza arinkeria batez arriskuan jar. Zer irabazten dugu, bada, arinkeriagatik-edo gaztetxoei biltokira joaten debekatzen badiete gurasoek, edo aurrak saillean ikastolatik ateratzen badizkigute? Onelako lau arinkeria nahikoak dituzte gure etsaiek behar beharrezko ditugunak ankaz gora botatzeko. Zer, gu uskeria batzuetan nahastea baiño oberik eta errazagorik, gu ondatzeko?".
Honen aurrean, zer esan? Bada, horixe zela orduan eta Euskal Herrian bizi zen giroa. Eta dena den, editorialgilearen ustez "benetan eldu behar diogu seksu eziketari eta askatasunari. Gizonaren osotasuna eta eldutasuna jokatzen ditugu. Barka eziñezko pekatua litzake arazo oni ihes egitea. Baiña ortarako arrazoiz eta zentzuz kendu behar ditugu guraso askoren iritzi eta uste oker asko. Gaurko gizarteak eta gaurko gurasoak dauzkaten iritzi, jokabide eta indarra ez gogoan artzea 'iñoxente' izatea edo 'gaiztoa' izatea da. Eta iñoxentekeria, maltzurren eskuetan, gure galbiderako da. Landu ditzagun eta esna eta argi gure gurasoak, eskura dauzkagun aur eta gaztetxoak seksu alderdiaren jaun eta jabe izan ditezen"

Andima Ibinagabeitia saria
Iragarkia, 1972-VII-30
Azkeneko urteetan bezala aurten ere, Euskera Lagunen Elkarteak (ELE), izenburu honekin, urteroko saria eratzen du euskal idazle eta jakintsuentzat euskeraren indarberritze, sakontze eta batasuna helburu hartuaz

2) Elkarteak sortua danez gero, bere ardurapean hartzen ditu idazlan sari honen antolatze, zabaltze, epaitze eta sari-emaitza.
3) Sari bakarra eta eman beharrekoa izango da, 1972ko azaroaren 1ean, Andima zanaren heriotza urte-mugaz, bere zenbatia USAko 1.000,00 dolarretakoa izango dalarik.
4) Gaitzat Euskal Ikastoletako Testoak hartzen dira, hamar urtetatik hamabost urtetarako ikas-mailak osatzeko bereziki.
5) Texto horretan edozer gai erabili diteke: ala Fisika, Kimika, Historia, Geografia, Matematika. Teknika-gai, Biologia, Fisiologia, Elizti, tabar, edozernahi gairi emanaz Enziklopedia Botanika, Geometria eta Antropologia ez ezik). (...)
10) Lanak Abuztuaren 30erako bidaliak edo korreoan ipiñiak beharko dira izan ELEren zuzenbidera. Apartado 51.730 Sabana Grande-Caracas- Venezuela "Andima Ibinagabeitia Saria" aurrez idatziaz (...)

Teknokrazia: Euskal klase berria
Berrogei eta hamar urte ditudalarik, ezinezko zait lana aurkitzea. Lan-eskaintza guztiek gaztetasuna eskatzen dute, esperientzia, agintzen ohitura, jendearekiko begikotasuna eta esperientzia... eta esperientzia... Planteamendu hau arras desbidezkoa dela begien bistakoa da, zeren eta adina baita eskaturiko baldintza horiek denak eskura ditzakeana. Zertarako du, bada, 45-60 urtetako gizaseme batek, esperientziaren bidez eta bere nortasunaren desarroiloaz, gaitasunean (kapazitatean) gailurra jotzea, edozein zernola dela eta momentuz bere jakintza eta lanbide alorretik at geratu behar badu, lana egiteko modurik gabe? (...) Honetan euskaldunok ez gara besteak ez bezala, nahiz eta demokrazian eta adinarekiko errespetoan haziak garalazko plantak egitea oso atsegin izan. Egia da bereizkeriazko postura hau kanpotik datorkiguna, baina badirudi gure teknokraziak bozkarioz onartu duela. Gainera, teknokrata hauetariko gehienak abertzaleak direla esango nuke (...) (1972-VII-30)

Eliza Euskal Herrian
Berri berria ez bada ere, berriki etorria da gure belarrietara: ehun ta berrogei ta hamarrenbat (150) apaizek, Araban, beren gotzaiaren dimisioa eskatu dutela. Aspaldiko urtetan ahotik ahora zebilena kontuan hartuaz gero, ez da harritzeko gauza. Harrigarriena, orain arte, bere horretan iraun izan litzake. Guztiz harrigarria, halabaina, eskabide hori haintzat hartua izatea izango litzake. (1972-VII-30)


Azkenak
Harrera premia aurreikusiz Zumeta margolaria

Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]


Trump-ek distentsio nuklearra eskaini die Errusia eta Txinari

Bi herrialdeekin arma nuklearrei buruz hitz egin nahi du AEBko lehendakari Donald Trumpek, ostegun honetan bere bulegoan kazetariei jakinarazi dienez.


Sexu jazarpena leporatu dioten EHUko irakaslea eskoletatik kanpo utzi du errektoretzak

EHUko Errektoretza Taldeak hedabideetara igorritako ohar baten bidez jakinarazi du neurria: "Unibertsitateak baieztatzen du salatu duten irakaslea jada klaseetatik at dagoela eta ez dela fakultatera joango kasua argitu arte".


AHT Hego Euskal Herrian: 15.000 milioi euroko inbertsioa Irunera abiadura handian iristeko?

Abiadura handiko trenaren aurkako manifestazioa egingo dute Iruñean larunbat honetan AHT Gelditu plataformak deituta, 12:00etan Diputaziotik abiatuta. Castejon eta Iruñea arteko trenbidearen eraikuntza lanek aurrera jarraitzen dute eta Espainiako Garraio... [+]


Emeadedei + Mahl Kobat
Gutaz ari dira

EMEADEDEI + MAHL KOBAT
NOIZ: otsailaren 2an.
NON: Zuiako gaztetxean, Murgian.

----------------------------------------------------

Iazko irailaren 20an izan genuen lehen aldiz musika kolektiboaren berri, sortu berri zuten sare sozialeko profilean: “Hemen da Hil da... [+]


2025-02-14 | ARGIA
Adin txikiko beisbol jokalari bati musu emateagatik entrenatzaile bat kondenatu dute

Adin txikiko neskak 2023an salatu zuen entrenatzaileak hiru aldiz musukatu zuela bere baimenik gabe. Nafarroako Probintzia Auzitegiak Iruñeko epaitegiak ezarritako zigorra baieztatu du. Entrenatzaileak ezingo du harreman zuzenik izan adin txikikoekin inongo lanbidetan eta... [+]


2025-02-14 | dantzan.eus
Inauteriak 2025 oinarrizko egutegia

Kaskarotak eta maskaradak urtarriletik dabiltza martxan, Malerrekakoak etorri dira segidan eta pixkanaka han eta hemen ospatu dira inauteri festak. Aurten, ordea, data nagusiak berandu datoz oso; Kandelaria egunean Hartza esnatu zen, baina ilargiari begiratu eta beste pixka... [+]


2025-02-14 | Euskal Irratiak
David Gramond
“Gizartea beldurrarazteko baliatu zuten tortura, militantziari uko egiteko”

Otsailaren 13a Torturaren Kontrako eguna izanki, Euskal Herriko Torturaren Sareak gutun publiko bat igorri du. Poliziek torturatu euskal jendeen lekukotasunak bildu, eta aitortza egiteko xedea du sare berri horrek Euskal Herri osoan. Torturatuak izan diren 5.000 pertsonei... [+]


2025-02-14 | Sustatu
Itzulinguru ikerketa: itzulpen automatiko aurreratuak nola eragiten dio euskarari?

Sozioluinguistika Klusterrak, zenbait erakunderen laguntzarekin eta Asier Amezaga, Eduardo Apodaka eta Asier Basurtok landutako lanean, Itzulinguru izeneko proiektuaren emaitzak argitaratu ditu. Itzultzaile neuronalek (azken belaunaldiko itzultzaile automatikoak, zeinak euskaraz... [+]


2025-02-14 | Gedar
Munichen, manifestazio sindikal bat harrapatu eta gutxienez 21 pertsona zauritu ditu gizon batek

 Ibilgailu baten bidez, Ver.diren protesta batean zeuden manifestariak aurretik eraman ditu. Duela egun gutxi, supremazista zuri batek 11 pertsona erail zituen Suedian.


Gizon bat atxilotu du Guardia Zibilak Amurrion, hildako bi agenteren kontura sare sozialetan barre egitea egotzita

"Polizia hila, baratzerako ongarririk onena" idatzi zuen atxilotuak sare sozialetan, eta lau milioi jarraitzaile baino gehiago ditu bere profilak, Guardia Zibilak azaldu duenez.


Iruñeko Laba, agur labur bat, irailean indarberrituta itzultzeko

Larunbat honetan itxiko dute Laba ostatua Iruñeko Gazteluko plazan eta, bitxia bada ere, egun osoko festarekin ospatuko dute itxiera, agurra ez baita behin-betikoa: Labak ondoko Windsor tabernarekin bat egingo du, obrak hastera doaz, eta beranduenez irailean berriz... [+]


Osasunbideak erizain lanpostu bat kendu du Erronkariko bailaran

Amparo Viñualesek, Erronkariko alkateak, salatu du Erronkariko, Burgiko, Gardeko eta Bidankozeko kontsultategiek arreta txikitu beharko dutenez prebentzioan eragingo duela.


Ernaik Berriozarren egingo du Gazte Topagunea, apirilaren 17tik 20ra

Berriozarren (Nafarroa) egingo da Gazteon eskutik lelopean, antolakundearen ustez gero eta gazte gehiagok egiten dutelako bat independentziaren aldeko borrokarekin. Topagunea "ekimen soil bat" baino gehiago dela aldarrikatu dute: "Euskal Herriko txoko... [+]


Eguneraketa berriak daude