Espainiako jeneraletan jeneralenari eta bereei batere gustatu ez arren, eta gaur egungo gazte bati baino gehiagori harrigarria iruditzen bazaio ere, beti izan du sexu kontuak garrantzi aparta pertsonen arteko harremanetan. Baita Frankismo garaiko unerik ilunenetan ere. Disimuluan pasa zitekeen negu gorrian, batik bat eguraldiak ez zuelako asko laguntzen estalperik gabeko lekuetan harreman horiek izatera, baina besterik zen uda giroan orduan ere. Zerbaitengatik kaleratuko zuen ZERUKO ARGIAk "Seksu eziketa" izenburuko editoriala uztailean!
SODOMA ETA GOMORRA
Eta zer zioen hartan? Bada, gaur egun guztiz ulertzeko zaila gertatzen den mezua zabaltzen zuen. Hasteko, aurreko urteetako giroan murgiltzen zen. "Zerbait txar eta izkutuko bezala artu izan dugu seksu arazoa. Ori aipa ere ez zitekean egin kristau jatorren artean. Ondorengoak behar zirelako eta gizadia Sodoma eta Gomorraren antzeko egoera nardagarrian gal ez zedin bakarrik ematen zen ontzat ezkontza bera ere. Zeruko atea bera ere estuegia zen bi batera, uztarturik, sar zitezen".
Izugarri samarra agertzen zuen panorama, ez da hala? Baina... "Baiña aurrak eta gaztetxoak jakin-miñez josiak egon eta neska-mutillak elkarrentzat griñatuak eta bata bestearentzat egiñak. Eta zenbat eta gehiago kontu au gorde eta zenbat eta gehiago neska-mutillak elkarrengandik urrundu, orduan eta jakin-min aundiagoa eta elkarrentzat irrika biziagoa sortzen. Garbi ikusi ditugu jokaera onen ondorioak: larritasuna, ikara, lotura, kezka, gaixotasuna...".
Aldatzea komeni zela, hara! Nola, ordea? Heziera jator batekin, antza. "Badakigu eziera jator bat ematea ez dela ain erraza. Gu, geuk ere, ez dugu lehengo eziera txarra zeharo uxatu geure barrutik eta geure jokabideetatik. Bestalde nahiko moldakaitz gertatzen gera arazo au argitzerakoan. Eta zail zaigu askotan aurraren munduan sartzea eta beronen galderak ulertzea.
Baiña zailtasun guztiekin ere, bete behar dugun eginkizuna dugu. Ez dezaiokegu 'or konpon' esan. Umeek eta gaztetxoek nozituko lukete gehienbat. Eta ez dezakegu, jarri behar ez diren langa eta esiak ipiñiaz, zuzendu. Giza ezierak, sentimenduak, maitasunak, seksoak eta besterenganako errespetoak eskatzen duena gogoan eduki behar dugu".
LAGUNTZAILEEN BEHARRA
Nolanahi ere, sexu senaren heziera kontu hartan ez zituen editorialgileak bere garaiko guraso arruntak oso jantziak sumatu behar, laguntzaileengana jotzeaz haratago zihoan gomendioa luzatzen zien-eta. "Gizartelariek, sendagilleek, sikologoek, eta gai auetan jakintsu direnek dute itza. Legegizonen iritziak debekuak edo aginduak- itz ortan oiñarritu behar du. Gizonongan oiñarritu behar du giza-legeak, gizabideak. Ez, noski, tabu eta mitoetan".
Fede handia zien editorialgileak gizartelari, sendagile, psikologo eta enparauei, bistan denez! Ez du ematen, behintzat, aditu haietako bakar bat ere erruan egon zitekeenik burutik pasa zitzaionik... Alabaina, nahikoa da orduko sexu bibliografiari errepaso txiki bat ematea, Espainia mailan bederen ospetsuen zirenek mantentzen zituzten sexu teoriez guztiz beldurtzeko!
Baina itzul gaitezen harira, hau da, editorial hark zioenera. Eta hauxe zen haren ikuspuntua: "Baiña bai gurasoek, bai ezitzailleek eta bai irakasleek oso gogoan eduki beharko dituzte gizarteko tabu eta mito guztiak. Ez direla gauetatik goizera kentzen direnak jakin beharko dute, alegia. Oso zentzuz jokatu beharko dute. Ez dezake guraso edo ezitzaille batek aurrak izan behar dion itzala arinkeria batez gal. Ez dezake ekintzaille edo irakasle batek eskuartean daukan ekintza arinkeria batez arriskuan jar. Zer irabazten dugu, bada, arinkeriagatik-edo gaztetxoei biltokira joaten debekatzen badiete gurasoek, edo aurrak saillean ikastolatik ateratzen badizkigute? Onelako lau arinkeria nahikoak dituzte gure etsaiek behar beharrezko ditugunak ankaz gora botatzeko. Zer, gu uskeria batzuetan nahastea baiño oberik eta errazagorik, gu ondatzeko?".
Honen aurrean, zer esan? Bada, horixe zela orduan eta Euskal Herrian bizi zen giroa. Eta dena den, editorialgilearen ustez "benetan eldu behar diogu seksu eziketari eta askatasunari. Gizonaren osotasuna eta eldutasuna jokatzen ditugu. Barka eziñezko pekatua litzake arazo oni ihes egitea. Baiña ortarako arrazoiz eta zentzuz kendu behar ditugu guraso askoren iritzi eta uste oker asko. Gaurko gizarteak eta gaurko gurasoak dauzkaten iritzi, jokabide eta indarra ez gogoan artzea 'iñoxente' izatea edo 'gaiztoa' izatea da. Eta iñoxentekeria, maltzurren eskuetan, gure galbiderako da. Landu ditzagun eta esna eta argi gure gurasoak, eskura dauzkagun aur eta gaztetxoak seksu alderdiaren jaun eta jabe izan ditezen"
Andima Ibinagabeitia saria
Iragarkia, 1972-VII-30
Azkeneko urteetan bezala aurten ere, Euskera Lagunen Elkarteak (ELE), izenburu honekin, urteroko saria eratzen du euskal idazle eta jakintsuentzat euskeraren indarberritze, sakontze eta batasuna helburu hartuaz
2) Elkarteak sortua danez gero, bere ardurapean hartzen ditu idazlan sari honen antolatze, zabaltze, epaitze eta sari-emaitza.
3) Sari bakarra eta eman beharrekoa izango da, 1972ko azaroaren 1ean, Andima zanaren heriotza urte-mugaz, bere zenbatia USAko 1.000,00 dolarretakoa izango dalarik.
4) Gaitzat Euskal Ikastoletako Testoak hartzen dira, hamar urtetatik hamabost urtetarako ikas-mailak osatzeko bereziki.
5) Texto horretan edozer gai erabili diteke: ala Fisika, Kimika, Historia, Geografia, Matematika. Teknika-gai, Biologia, Fisiologia, Elizti, tabar, edozernahi gairi emanaz Enziklopedia Botanika, Geometria eta Antropologia ez ezik). (...)
10) Lanak Abuztuaren 30erako bidaliak edo korreoan ipiñiak beharko dira izan ELEren zuzenbidera. Apartado 51.730 Sabana Grande-Caracas- Venezuela "Andima Ibinagabeitia Saria" aurrez idatziaz (...)
Teknokrazia: Euskal klase berria
Berrogei eta hamar urte ditudalarik, ezinezko zait lana aurkitzea. Lan-eskaintza guztiek gaztetasuna eskatzen dute, esperientzia, agintzen ohitura, jendearekiko begikotasuna eta esperientzia... eta esperientzia... Planteamendu hau arras desbidezkoa dela begien bistakoa da, zeren eta adina baita eskaturiko baldintza horiek denak eskura ditzakeana. Zertarako du, bada, 45-60 urtetako gizaseme batek, esperientziaren bidez eta bere nortasunaren desarroiloaz, gaitasunean (kapazitatean) gailurra jotzea, edozein zernola dela eta momentuz bere jakintza eta lanbide alorretik at geratu behar badu, lana egiteko modurik gabe? (...) Honetan euskaldunok ez gara besteak ez bezala, nahiz eta demokrazian eta adinarekiko errespetoan haziak garalazko plantak egitea oso atsegin izan. Egia da bereizkeriazko postura hau kanpotik datorkiguna, baina badirudi gure teknokraziak bozkarioz onartu duela. Gainera, teknokrata hauetariko gehienak abertzaleak direla esango nuke (...) (1972-VII-30)