Bizkaian oso gutxi dira industri jarduerak menperatu ez dituen eskualdeak, Karrantza dugu horietako bat. Haraneko ekonomiak bizimodu tradizionala du oinarri, abeltzaintza da bertako jarduera nagusia eta berak eman dio paisajeari egun duen itxura. Karrantzako haranean, zelaiak dira nagusi. Belardiak belar formazio natural edo erdi-naturalak dira. Kontu handiz zaintzen dira elikaduraren oinarri baitira. Gainera oso goiz hasten dira segatzen. Belardiei normalean bi ebaki egiten zaizkie gutxienez, baina Karrantzan, zazpi ebaki ere egin izan dituzte. Hau guztia urteko euriaren araberakoa izaten da noski. Belardietako lurzoruak oso onak direnean, "Raygras"arekin ereiten dira. Hau Lolium generoko graminio bat da.

Baina hain isolatua egonik, nola iritsi bertara? Balmaseda, Zalla nahiz Somorrostrotik BI-630 errepidea jarraituz Kontxa auzora iritsiko gara. Aurrena Aldeacuevako bidea hartuko dugu, eta hara heldutakoan eskuinera joko dugu Calerara doan errepidean aurrera. Errepide horretatik 6 kilometro inguru egin ondoren, bidegurutze batera helduko gara. Zutabeetan, hartu beharreko norabidea agertzen zaigu, baina lehenik ibilgailua bertan utziko dugu. Guk Zalama, Peñalta eta Santipiña markatzen duen norabidea hartuko dugu. Aurrerago pista bitan banatzen da eta hor eskuineko bideari helduko diogu. Ahuntzek, behiek... etxabereek erabiltzen duten mosaikoa igaroko dugu, berau belardi, garo sail, otadi eta pinudiz dago osatua. Berehala pagadi batera iritsiko gara. Pagadi hau azidofiloa dela adierazten digun seinale dira bidean dauden ahabiak. Baita errekasto inguruko urki eta ametzak ere. Baldintza azidoak izatea ez da batere harritzekoa zeren lurzorua pistak ebakitzen duen lekuan hareharria bistaratzen zaigu.
Pista jarraitu eta bihurgune batzuen ondoren Saltipiñara iritsiko gara. Hemen sarraskijaleen jantokia dago, ondo hesiturik, jendea eta bestelako piztiak hurbildu ez daitezen. Inguruko zeruan hegalak zabal-zabal eginda sai arreak hegan dabiltza. Zorte pixka batekin sai zuria ere bertan ibil daiteke. Erraz bereiz daiteke hegal zuriekin eta moko horiarekin saiak baino txikixeagoa baita. Hori bai, ahal izanez gero prismatikoak eraman asko laguntzen baitute. Pistatik, ataka eta saiei buruzko informazio panelak ikus ditzakegu.
Aurrerago egurrezko txabola baten parean harrizko borda bat dago. Borda txiki honek ez du altuera handirik ezta zabalera ikaragarririk ere, baina ardiek gustu handiz hartzen dute babesa ekaitza datorrenean. Bizidunek ez dute bordaren barnealdea soilik kolonizatzen teilatua likenez estalia baitago. Bordaren atzean ardientzat uhaska dago, euri ura biltzen duen askatik edaten dute ardiek ura.
Pistan aurrera eginda Peñaltako bidea erakusten duen seinalea dago. Berau jarraitu eta Peñaltara iritsi gaitezke, 1.100 metrotako gailurrera. Pista jarraitu eta zohikaztegia topatuko dugu. Nahiz eta guk txangoa burutu genuenean elurrak lurzorua estali, pistaren alboetara begiratuz gero lur ilun, kasik beltza ikusten zen. Zohikaztegia, degradatu edo usteldu ezin daitezkeen landare hondakinen metaketa da. Bi faktorek oztopatzen dute ustelketa naturala: alde batetik, jada ibilbidean zehar sumatu dugun azidotasuna eta bestetik, hezetasun maila altua. Azidotasun eta hezetasun altuaren ondorioz, giro anaerobikoa sortzen da, hau da, oxigenorik gabekoa. Hori dela eta, metatutako hondar organikoak ezin dira deskonposatu. Zohikaztegi edo turbategiek, garai bateko landareen hosto, sustrai, polen ale eta abar gordetzen dituzte. Hauek aztertuz, antzinako landarediari buruzko informazioa lor daiteke.
Honelako baldintzetan bizitzeko gaitasuna duten bizidunak oso urriak dira. Bertako landare ugariena, sphagnum generoko goroldioa da. Kanpoaldean hazten diren neurrian, beheko aldea hil eta deskonposatzen ez denez, bertan metatzen da turbategia eratuz. Baina ustelketa etena dagoenez, elikagai eskasia dago. Honen aurrean, landare batzuk intsektiboro bihurtu ziren. Adibidez, Drosera rotundifolia landareak, hosto itsaskorrak garatu ditu baldintza estresante hauetan bizi ahal izateko. Hosto horiek intsektuentzako tranpa bilakatzen dira. Droserak, zomorro horietatik bizitzeko beharrezko dituen elikagaiak lortzen ditu.
Zohikaztegia bisitatu ondoren, itzulerako bidean, gorako bidean ikusi gabe utzi dugun Karrantzako paisajean jarri genezake arreta. Maldan behera goazela, prismatikoak eskura edukiz gero, xehetasunak argiago ikusiko ditugu. Atzean, Ordunteko mendiak utzi ditugu, aurrean Karrantzako harana dugu, 900 etxalde dituela, belardi eta larreetan sakabanaturik. Guztira 19.000 behi-buru daude, berau ganadu mota nagusiena izanik. Baina, artzaintzak ere badu garrantzia, zazpi mila ale zenbatu dira. Paisaje honetaz gozatuz ibilgailua utzi dugun lekura itzuliko gara.