AHANTZITAKO IRAULTZAK KOMUNETAKO ATEETAN


2021eko uztailaren 20an
Ametsak etengabe eraikitzen eta itotzen ditugu bizitzaren karruselean. Batzutan, errealitate bilakatuta, euren kabuz iraultzen dira. Besteetan, ordea, guk botatzen ditugu zakarrontzira, jada ezertarako balio ez dutela konbentzituta. Iraultza horietaz mintzo da Antzerkiola Imaginarioaren azken muntaia: egunerokoan edonork dituen barne gatazkez, alegia.

Mundo, jatorri poloniarreko pailazoa, borroka galduetatik dator, etsipenak jotako trotskista da. Garai batean mundua aldatzeko kementsu sentitzen zena kontsigna antzuen predikatzaile bilakatu da orain, "utopia baino muga gehiago dagoela" argudiatuta. "Pailazo bat da zentzu guztietan. Patetikoa izan daiteke batzutan, eta zozokeria handienak egiten dituena besteetan. Oso panfletarioa eta demagogikoa bada ere xarma handiko galtzailea da", pertsonaia gorpuzten duen Na Gomes-en aburuz. Poloniako komun galdu batean barrenak husten ari den bitartean Mika ezagutuko du, bortizki alaia den neska euskaldun iraultzailea. Miren Gaztañagak bere pertsonaia su baten parekoa dela dio: "Eszenatokian jaiotzen den indar handiko pertsonaia da. Alaitasunaren iraultza egin nahi du eta horretarako Mundo idolo gisa hartuko du". Mikak ozen abesten du zoriontsuen erreboltak izango duen leloa: "Eusko pailazoak gara Euskadi alaitzeko...". Estropada honetan, baina, arraunerako sasoi betea duen neskatxak ziabogarako garaia heldu zaion pailazoarekin egingo du topo. Mundo eta Mikaren arteko talkek pertsonaien garapena eragingo dute irudikatutako munduan.
Era berean, antzezlan honek ikuslearen eta obra beraren arteko hirugarren espazio bat proposatzen du, Tragedia Grekoetan egiten zen moduan. Eszenatokiaren atzealdean dauden manikiek koro greko bat iradokitzen dute eta honetatik bereizten den Korifea hitzontziak publikoari taula gainean jazotzera doana iragartzen dio, bere erratzarekin gertaerek uzten duten zikinkeria garbitzen duen bitartean. "Pertsonaia betierekoa da", dio Miriam Martxantek bere pertsonaiaz, "alde batetik Mundo bezalakoen porrota desilusioz bizi du eta badaki sortzen diren indar berriak ere, guztiak garapen bat duelako, beherantz egingo dutela. Dena den, indar berri horien jaiotzeak ilusionatzen du".
"Mundopolski" istoriorik gabeko antzezlana da. Taldearen estiloari jarraiki pertsonaiek naturalismotik ihes egiten dute, irudimenezko mundu bateko izaki teatral bilakatuta. Ikusleak, berriz, eszenatoki gainean mementoan gertatzen ari denarekin gozatzen du, irribarrez batzuetan, pentsakor bestetan.

TESTUA ABIABURUA.

Antzerkiola Imaginarioarentzat sormen prozesuak berebiziko garrantzia izan du 1998an sortu zenetik, eta beraz, kasu honetan ere muntaia prestatzeko erabili dituzten lau hilabeteetan arlo guztiak tentu handiz landu dituzte. Orain arte pilatutako esperientziak -aurretik sei muntaia egin ditu taldeak: "8 olivetti poetiko", "Kutxa XXI" eta "La niña que sueña lunas también se mea en la cama" horien artean- bide ezberdinen bilaketan aurrera pausoak emateko beta eman die.
Taldearen aurreko lanak aktoreen inprobisazioan oinarritutakoak izan badira, "Mundopolski"k Jon Gerediaga eta Unai Garatek idatzitako testua izan du abiaburutzat. "Kasu honetan prozesu guztia neurtuagoa izan da. "8 olivetti poetiko", esaterako, esperimentu gisa sortu zen, ikuskizun bilakatzeko asmorik gabe. Azken lan honetan, aldiz, hasieratik bagenekien italiar erako eszenategi batean egingo genuela ikuskizuna, diru laguntzak eskatu genituen...".
Antzerkiola Imaginarioaren premisetako bat jatorrizko obrak sortzea denez, goitik behera taldeko kideek gauzatutako ikuskizuna da "Mundopolski". Hala, Arkaitz Lasaren eta Aritz Merinoren eszenografiak, Aida Ulibarri eta Asegiñe Urigoitiaren jantziek, Aitor Agirianoren musikak zein Oier Bengoetxea eta PCes de Colores-en argiztapenak antzezlanari etxeko marka ezartzen diote. "Lan egiteko modu hau oso ederra da, ekintza eszenikoko arlo guztiak luparekin zainduta daudelako. Gauza guztiek dute euren izateko arrazoia" , dio Na Gomes-ek.
Taula gainean dauden elementu guztiek funtzio bat baino gehiago betetzen dute gehienetan, eszenografia zerbait bizia bezala erabiltzen baita. Dekorazioak ez du tarterik. Ikuskizunaren hasierako komuna, esaterako, obran zehar hilkutxa, pulpitu edo itsasontzi bilakatzen da. Jolas honek ikuslea irudimenean barrena bidaiatzera gonbidatzen du. Batzuetan testua nahiko korapilotsua bada ere, ez du ikusleak jolasean jarrai dezan eragozten.

PROPOSAMEN IREKIA.

Otsailean Barakaldon gazteleraz eta martxoan Durangon euskaraz estreinatu zen "Mundopolski". Hizkuntza bakoitzarekin muntaia bat egitearena taldeak hartu beharreko erabaki garrantzitsuenetako bat izan zen, jatorrizko testuak ez baitzituen bi bertsio aurreikusten. Taldeko idazleek sortutako testuan pertsonaia bakoitzak hizkuntza batean hitz egiten zuen- Mikak euskaraz, Mundok gazteleraz eta Korifeak bi hizkuntzetan-. Alde komertzialari begira, ordea, nahiko hautu desegokitzat jo zuen taldeak eta, azkenean, bertsio bitan eszenaratzea erabaki zuten.
Tristeziaren tiraniaren kontrako borroka adierazten duen antzezlanak ez du ideia konkretu bat azpimarratu nahi, taldekideen hitzetan, "Cortázarrek dion bezala ‘discurso’ bat baino ‘decurso’ bat litzateke. Denboran zehar doazen ideiak dira, poesien moduan noizbait zulo beltz batera jausiko direnak". Na Gomesek garbi du Antzerkiolaren azken lana proposamen ireki bat dela: "Horrela jendeak ikusitakoa interpretatu egiten du, taula gainekoa bere begiradarekin aberastuz".
Proposamen berri hauek ezagutu nahi dituenak datorren udazkenean izango du aukera, orduan eskainiko baititu talde bizkaitarrak zenbait emanaldi Euskal Herrian zehar

«Antzerki sorkuntza da benetan krisian dagoena»
Antzerki eskola ezberdinak ezagutu ostean Antzerkiola Imaginarioaren proiektuarekin topo egin zuen Alex Gerediagak, baita buru-belarri murgildu ere. "8 olivetti poetiko"n aktore aritu bazen ere "Mundopolski"n zuzendari lanak burutu ditu. Bilbotar honek antzerkian dena asmatuta dagoela dio, eta gakoa ikasitakoarekin alkimia egitea dela.

Zein da gaur egun Euskal Herrian ikerketa-antzerkiaren egoera?
Ia ez dago aukerarik ikerketara eta esperimentaziora dedikatzeko. Ez dago inolako beka edo dirulaguntzarik. Antzerkiari buruz ikertu nahi duenak ikuskizun salgarriak egin behar ditu aurrera jotzeko. Prestakuntza falta ere handia da. Gainera, ez dakit halako lanak bultzatzeko interesik badagoen.

Egun antzerki mota hau gutxiengo batek egiten du. Hala izan behar du?
Hautsi nahi duen guztia minoritarioa izango da, gehiengoarekin apurtzeko beharraz sortzen delako. Hala ere, hausten edo ikertzen duen antzerkia ez da "bitxikeriak" egiten dituen antzerkiarekin nahastu behar. Publikoarengana iristea ezinbestekotzat jotzen dut, baldin eta nire antzerkia esperimentala kontsideratuko bada. Adibidez, lan performatibo asko daude oso modu kontzeptualean landuak daudenez jendeak ulertzen ez dituenak. Lehenik jendeak antzerkia gustuko izatea lortu behar da.

Zer iruditzen zaizu euskal konpainia nagusiak azken urtetan hartu duten dinamika?
Duela hiru bat urtetik hasi dira funtzionamendu horrekin: Tanttakako aktore bat Maskaradan ikusten duzu, Tanttakako bat eta Txaloko beste bat Tentazioan eta abar. Niretzat fenomeno hau euren produktua saltzeko duten beharragatik sortu da, izan ere, aurpegi ezagunak behar dituzte, telebistako jendea... Niretzat akats larriena sortzen diren konpainia berriak aipatu ditudanen antzera funtzionatzen hastea litzateke.

Egiten diren antzezlanak zer iruditzen zaizkizu?
Nire ustez antzerkia bera baino antzerki sorkuntza da krisian dagoena: nork idazten du antzerkia gaur egun? Azkenaldian egiten diren ikuskizun gehienak ez dira berez antzerkirako sortuak. Komikietako pertsonaiak, nobelen adaptazioak eta halakoak dira nagusi. Taldeak produktore bilakatu dira eta beraz produktuak nahi dituzte, ez antzerkia. Ez dago sormenerako pazientziarik

Etengabeko bilaketa
Funtsean aktore teknikari buruzko ikerketak eta lan metodo berrien bilaketa gauzatzea du xede Ander Lipus eta Aitor Agirianoren ekimenez sortutako Antzerkiola Imaginarioak. Horretarako erreferente teorikotzat Grotowski, Barba, Artaud, Meyerhold eta, batez ere, Tadeusz Kantor dituzte. Etengabeko bilaketa horretan ikerketa prozesu berri bati ekingo dio datozen hilabeteetan hemezortzi bat lagunek osatutako taldeak. Danimarkako Odin Teatret antzerki laborategiak gauzatutako esperientzien ildoari jarraiki, eta antzerki-antropologia landu asmoz, herrietako plaza eta kaleetan murgilduko dira, kultur elkartrukatze baten bila. Aktoreak pertsonaiak eraikitzetik abiatuko badira ere ez dute ikuskizun bat eskaintzea helburu izango, antzezpen bide berriak ezagutu eta ikertzea baizik


Azkenak
PAIren biktima guztiak

PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]


Erriberarako kalitatezko trenbide zerbitzu publikoaren alde

Azken asteotan Castejón-Soria trenbidea berreskuratzeko eta Tuterako tren-geltokia gaur egun dagoen tokian mantentzeko edo, Nafarroako Erriberako hiriburuan Abiadura Handiko Trenaren ustezko geralekuak aitzakiatzat hartuta, hirigunetik kanpo beste bat egiteko... [+]


Ez goaz gerrara. Gerrarik ez, ez gure izenean!

Gerra Urte, Gezur Urte!

Horrela dio esaldiak eta horrela berresten du errealitateak.

Munduan eta Europan dagoen gerra-egoera, horren gorakada etengabea eta horrek Euskal Herrian izan dituen eta izango dituen balizko ondorioak aurreikusita, joan den abenduan hainbat... [+]


Laga hondartza leheneratzea

Laga hondartzaren ezaugarri naturalen leheneratzea duela hiru hamarkada abiatu zen, eta aurrera darrai etenik gabe, erlojuz kontrako lehengoratze mailakatuan.

Laga (Bizkaia) gune aparta da, natura eta gizarte ikuspegitik oso esanguratsua. Kostaldeko legeak eta Urdaibaiko... [+]


135 preso politiko daude eta 66 ateratzen dira kalera baimenen batekin

Larunbat honetan egingo da Bilbon euskal preso politikoen aldeko urteroko manifestazioa. Gero eta preso gutxiago dago, baina 2011n ETAk bere jarduera armatua eten zuenean inork gutxik irudikatuko zuen handik hamabost urtera oraindik gatazka haren ondorioz espetxeratutako... [+]


Lortu da. Lortu duzue! Lortu dugu. Zorionak eta eskerrik asko

Hainbeste urte borrokan horren atzetik ibili ondoren, 34 urte, hain zuzen, oso pozik gaude orain egun batzuk, abenduaren 28an Inuzente egunean, Iruñean, Nazioarteko Euskal Pilota Federazioak antolatu zuen batzarrean hartu zen erabakiagatik. Zeren ondo bidean,... [+]


Estatu aparatuetatik Juan Mari Jauregi eta bera hil nahi izan zituztela esan du Maixabel Lasak

Donostiako La Cumbre Jauregian bizi ziren orduan Juan Mari Jauregi senarra eta bera, lehena Gipuzkoako Gobernadore Zibila zen garaian, 1990eko hamarkadaren erdialdean. Jauregi 2000. urtean hil zuen ETAk Tolosan.


Noizko berrikusi ANren prozesuak eta epaiak

Jar gaitezen 2025erako proposamen politiko gisa, Espainiako Auzitegi Kolonialaren (AN) epai guztiak berrikusten hasteko eta makila bakoitzak bere belari eusteko.

Unionismoarekin lerrokatutako alderdi, sindikatu eta gizarte-erakunde gehienek, eta ez bakarrik horrela... [+]


Espainiako monarkiak Nafarroako Vianako Printzearen sarietan parte hartzeari ezetz esan dio Parlamentuak

PSNk, EH Bilduk, Geroa Baik eta Zurekin Nafarroak bat egin dute  Borboiak Nafarroako kultura sari nagusitik at gera daitezen. Espainiako erregeak 2015etik, Uxue Barkos lehendakari zenetik, ez daude ekitaldi handi honetara gonbidaturik.


2025-01-10 | Gedar
Ate birakariak: Gasteizko klinika pribatu bateko zuzendari izango da Gotzone Sagardui

Vithas San José klinikak fitxatu du Jaurlaritzako Osasun sailburu ohia, kargu publikoa utzi eta urte eta erdira.


Hodeiak murrizten ari dira, klima-aldaketaren kalterako

Hodeiak murrizten ari dira eta horrek eragin nabarmena du klima-aldaketan, NASAko ikertzaile-talde batek ondorioztatu duenez. Terra satelitearen datuak aztertuta, ikusi dute azken 20 urteetan, pixkanaka, baina etengabe, murriztu dela hodeien estaldura. Amerikako Batasun... [+]


Arartekoaren ustez, Martuteneko Agustindarren eraikineko operazioa barruan zeudenak identifikatzeko egin zuten

Iazko martxoaren 14an, polizia operazio handi bat izan zen Martuteneko Agustindarren eraikin okupatuan, Udaltzaingoaren, Ertzaintzaren eta Espainiako Poliziaren eskutik: 56 lagun atera zituzten eraikinetik eta 29 Espainiako Poliziaren komisariara eraman zituzten,... [+]


2025-01-10 | Sustatu
Applek albiste-laburpenak asmatzen ditu inolako axolarik gabe

Adimen Artifizialarekin egindako disparateen biltegia handitzen ari da. Erabiltzaile arruntok sortutakoak txorakeriak izan daitezke neurri handi batean, baina Interneteko erraldoiak berak ari dira halakoak errepikatzen eta horrek larriagoa dirudi, eragin globala izan... [+]


Erizain indigenek herri zapalduentzat ekitatezko osasun zerbitzua aldarrikatu dute

Garbiñe Elizegi baztandarra erizaina da. Abenduan, Zeelanda Berrian egin duten Osasun Ekitaterako Erizaintza Indigenari buruzko Ikerketa izenburuko bilkuran hartu du parte. Bere tesia aurkeztu du: Euskal emakumeek eta genero ez-normatiboek Euskal Herrian osasungintzan... [+]


Eguneraketa berriak daude