GLOBALIZAZIO KAPITALISTAREN ALTERNATIBAREN BILA


2021eko uztailaren 20an
Bi foro oso ezberdin eta kontrajarri, Munduko Foro Soziala (MFS), pobreak eta herri zapalduak eta hirugarren mundukoak ordezkatzen dituena, eta Munduko Foro Ekonomikoa (MFE), kapitala eta aberatsen gizartea ordezkatzen dituena, oraindik orain bildu dira, egun beretan, Porto Alegren (Brasil) eta New Yorken, hurrenez hurren. Orain arte, azken horri Davosko Foroa deitzen zitzaion, baina, irailaren 11ko atentatuak gertatu eta gero, egoitza New Yorkera aldatu dute. MFSn organizazio antikapitalistetako ordezkariak bildu ziren, beren patriketatik ahalegin handia eginda planetako bazter guztietatik Brasileraino iritsiak; MFEn, berriz, ordezkari korporatiboak, politikoak, erlijiosoak eta sozialak bildu ziren, bakoitzak 25.000 dolar (ia 30.000 euro) pagatu behar izan eta gero hara joateko. Lehen multzokoak, MFSkoak, Seattle, Washington, Praga, Genoa eta hainbat hiritako mobilizazio popular eta dagoeneko historikoetan parte hartu izan dutenak dira. Bigarren multzokoak, MFEkoak, Davosko eta beste hiri batzuetako hotel handietan eseri izan direnak, Munduko Fondo Ekonomikoko, Munduko Bankuko, Merkataritzako Munduko Organizazioko eta enpresa handi eta multinazionaletako ordezkariak dira.

Bi kolektiboek globalizazioaren gainean eztabaidatu dute, baina alderdi bakoitzak oso konklusio ezberdinak atera ditu. Batzuentzat, gaur nagusi dugun globalizazio kapitalista kapitalaren, multinazionalen eta herrialde aberatsen zerbitzura dago; besteentzat, berriz, globalizazioaren aldeko apustua egin behar da atzeraldiari, pobreziari, segurtasunari eta gizabanakoaren askatasunei irtenbideak bilatzeko -irtenbide kapitalistak, gutxi batzuen interesen zerbitzura eta beste askoren pobreziaren lepotik-. Porto Alegren, euskaldunen ordezkaritza oso oparoa eta askotarikoa izan da (Hirugarren Mundua Ta Bakea, ELA STV, LAB, Batasuna, EA, Udalbiltza, Elkarri eta abar).

SOZIALDEMOKRAZIA AZPITIK SARTU DA PORTO ALEGREN.

Bi kolektibo horiek, ordea, ez dute bereiz jardun. Izan ere, Davosko kolektiboaren interesak gehiago defendatzen dituen sozialdemokraziak Porto Alegren azpitik sartu nahi izan du. Hala, sozialdemokrazia horretakoak diren hainbat politikarik, ministrok, alkatek eta parlamentarik kamerak berentzakotu nahi izan dituzte; errealitatean, ordea, beren erakundeetan, ez dituzte defendatzen mugimendu sozialen politikak, planetako pobreen eta herri zapalduen zerbitzura egongo den globalizazio alternatiboa bilatzen dutenak. Han izan ziren Garzón, Borrell, Bartzelonako alkatea, Erromako alkatea eta beste hainbat politikari eta intelektual, globalizazioaren eredu kapitalistaren defendatzaileak eta gerraren aldekoak, beren posizioen lekurik hurbilena Davosen dutenak, edo, aurtengo kasuan, New Yorkeko Walford Astoria luxuzko hotelean, han egin baita Munduko Foro Ekonomikoa. Globalizazio kapitalistaren kontrako hurrengo batzarrek edo gailurrek oso kontuan izan beharko dituzte "kamera zurrupatzaile" horiek inolako protagonismorik ez izateko moduko formulak.
Porto Alegren bildutako mugimendu sozialek gauza asko eztabaidatu dituzte, eta oraindik goizegi da ondorioak ateratzeko. Konklusio nagusiek zerikusia dute atzerriko zorrarekin, erabat deuseztatzea bilatzen baitute, eta espekulazio finantzarioarekin. Garabidean dauden herrialdeek jasaten duten zama finantzarioaren zenbateko guztizkoa apenas da munduko zor osoaren %5, eta Ameriketako Estatu Batuetako zorra baino 30 aldiz txikiagoa. Beraz, Porto Alegren esan zutenez, sistema finantzarioak porrot egiteko inolako arriskurik gabe barka liteke. Espekulazio finantzarioa iruzurtzat jotzen dute, kontrol orori itzurtzen zaizkion kapital fluxuetatik etekina ateratzen duen fraudetzat. Horregatik, berriz ere zerga global baten alde mintzatu dira, kapitalen mugimendu hori kontrolatzeko. Hori da "Tobin tasa" esaten zaiona. James Tobin ekonomiako Nobel saridunak egindako proposamena da, eta transakzio espekulatiboei %0,1eko zerga ezartzea gomendatzen du, eta horrek planetako beharrak asetzeko balioko luke. Beste batzuek, berriz, enpresa multinazionalen mozkinak zergen bidez zigortzea proposatzen dute. Testuinguru horretan Nazioarteko Diru Funtsaren (NDF) eta Garapeneko Bankuaren jokabide hertsagarria eta sektarioa, Munduko Merkataritza Erakundearen (MME) hipoteka globalizatzaileak eta abar salatu dituzte.
Eztabaidakizun izan diren beste gai batzuk honakoak dira: nazioarteko merkataritzan aldaketak egin beharra, bidezkoagoa izan dadin; elikadurako subiranotasuna, gosearen alternatiba moduan; elikagai transgenikoak; laneko eskubideak eta emakumeen berdintasuna; ura eta lurra lortzeko bidea; atzerriko zorra kitatzetik haratago joan beharra; oinarrizko errenta globalizatzeko moduko onura sozial gisa berrikustea; demokrazia parte-hartzaileaz gozatzeko aukera; globalizazioa arrazionalizatuko duen munduko gobernu baten beharra; eta komunikabideen kontzentratze eta uniformatze suntsitzailea konpentsatuko duen askatasun kultural eta informatiboa.
Porto Alegre orobat hainbat kultura eta herri zapalduren topagunea izan da eta haien eztabaidetan, euskaldunek parte-hartze garrantzitsua izan dute. Bakerako proposamenen foroaren eta globalizazioaren kontrako autodeterminazioaren foroaren barruan, euskaldunek, beste herri batzuen proposamenak entzuteaz gain, beraienak azaltzeko aukera izan zuten. Horrela, euskaldunek Palestinako intifadako, Quebec-eko herriko, Chiapasko (Mexiko), Venezuelako eta beste lurralde batzuetako indigenen ordezkariekin batera egoteko aukera izan zuten. Herri askoren biziraupena, han esan zutenez, globalizazio kapitalistak edo, orain esaten zaion bezala, neoliberalak porrot egitearen baitan dago.

DAVOSKO FOROA POBREZIAGATIK "KEZKATUA".

Davosko Foro ezaguna ere, New Yorken bildua, "kezkatua" dago pobreziagatik, baina horrek sorrarazten duen errebolta sozialaren beldurrez eta, areago, pobrezia horrek nahiz "gatazka erregionalek" munduan "terrorismoa" elikatuko ote duten beldurrez... Eta, egoera hori "leuntzeko" neurriak bilatzen badituzte ere, ez da pobreziaren sustraietara joateko eta errotik kentzeko, baizik eta mundua eta haren aberastasuna lasaitasun eta sosegu handiagoz menderatzen jarraitu ahal izateko. Aburu horiek islatu dira Davosko Foroan, oraindik ere txunditurik eta harriturik irailaren 11n New Yorken muin ekonomiko, politiko eta militarraren kontra izandako atentatuengatik.
Foro horretan egungo krisi ekonomikoa ulertzeko modu ezberdinak hauteman badira ere, krisia gainditzeko errezeta kapitalistak ez dira aldatu. Hala, Wall Streeteko guru famatuenek, Ameriketako Estatu Batuak errepresentatzen dituztenek, aurtengo urte bukaerarako espero dute hazkunde ekonomikoaren susperraldia (%4an jarri dute); Europan eta mundu industrializatuko beste zona batzuetan, berriz, susperraldia motelagoa izango dela uste dute.
Krisia gainditzeko errezetak, ordea, betiko errezeta kapitalistak dira: ekonomiaren hazkundea produktibitatearen hazkundearen bitartez etorriko da. "Langile gutxiago eta produktiboagoak". Horrela definitu zuen foro horren aurrean Sammuel Dipiazza kapitalistak, PricewaterhouseCoopers kontsultore enpresako presidenteak. Tradizioz eta irizpide kapitalistekin kalkulatu izan denez, hazkundeak %3koa edo handiagoa izan behar du langabezia handituko ez bada: zenbat eta produktibitate handiagoa, orduan eta handiagoa izan behar du hazkundeak, langileak bereganatzeko. Oraingo tasekin (%0 eta %1 bitartekoa Ameriketako Estatu Batuetan), langabeziaren gehitzea ziurtatua dago. Eta, ondorio moduan, esan zuten ezin dela espero izan gauzak oso bestelakoak izatea Europan edo beste eskualde ekonomiko batzuetan

Horrela sortu zen Munduko Foro Soziala
Porto Alegrek bigarren eta azken aldiz hartu du globalizazio neoliberalaren kontrako Munduko Foro Soziala (MFS). Han definitu zen zer bertsio berri izango duen MFS honek 2003. urterako eta zein herrialdetan egingo den planeta osoko hamarka mila lagun mugitzen dituen mundu mailako biltzar erraldoi hau. Baina nola izan zen Foro honen sorrera eta nola joan da garatuz?
1998. urtearen hasieran eman zen argitara Inbertsioen Akordio Multilateral (IAM) baten proposamena, Ekonomi Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen (OCDE) esparruan sekretuan eztabaidatzen ari zirena, "Kapitalaren Munduko Konstituzio" moduko bat eratzeko asmoarekin. Luze gabe agertu ziren salaketak, hasi Ameriketako Estatu Batuetatik, non sortu baitzen Public Citizens mugimendua, eta Frantziako Estatuan sortutako ATTAC elkarteraino (gaur egun Herritarrei Laguntzeko Transakzio Finantzarioak Zergapetzearen aldeko Elkartea deitzen zaiona).
Jende mintegi hori izan zen mugimendu zabal eta heterogeneo baten jatorria, elementu komun bakar bat duena: kapitalaren interesek guztiz kontrolaturiko mundu baten aukerari aurre egitea. Guztiok ditugu gogoan haren ekintza gogoangarrienak, Seattle, Washington, Praga, Genoa eta beste hainbat hiritan egindako protestaldi jendetsuengatik.
Mugimendua, ordu arte, protestako mugimendua zen beste ezer baino gehiago. Orduz geroztik, ordea, posibletzat jo zuten etapa ideologikoago batera pasatzea, jokabide ausartago batera. Kontua gehiago zen erantzun zehatzak bilatzea bestelako mundu bat eraikitzearen erronkei, halako mundu bat non ekonomia gizakien zerbitzura legokeen eta ez alderantziz. Kontestu horretan gertatu zen Munduko Foro Ekonomikoa Davosen, non bildu baitziren kapitalaren buruzagi handiak beren estrategiak planteatzeko. Davosek, ordea, han izan zuen bere Anti-Davos ere, Europako ekonomista eta unibertsitario batzuek antolaturiko kontragailur baten bitartez.
Davosko kontragailur horretan, mundu mailako beste biltzar bat antolatzea erabaki zuten, Davosko biltzarraren egun beretan egingo zena, 2002. urte honetan. Frantziako ATTAC erakundeko ordezkariek proposatu zuten bilkura hori hirugarren munduan egitea; zehazkiago, Porto Alegren, esperientzia demokratikoengatik eta neoliberalismoaren kontrako borrokagatik munduan gero eta ezagunagoa den estatu bateko hiriburua den aldetik. Bai estatuko gobernadoreak, bai Porto Alegreko alkateak, biek gogoz onartu zuten biltzar hori egitea. Eta horrela jaio zen Munduko Foro Soziala. Munduko Foro Ekonomikoa Davostik New Yorkera aldatzearekin batera egokitu da eta urtarrilaren 31tik otsailaren 3ra bitartean egin da, gobernu, erakunde finantzario eta multinazionaletako ordezkarien parte-hartzearekin


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Nazioartea
Trumpen eta fiskal demokraten arteko borrokak migratzaileen deportazioa oztopa dezake

AEBko John C. Coughenoiur epaileak onartu du Washington, Arizona, Illinois eta Oregon estatuek elkarrekin aurkeztutako helegitea, eta horren arabera atzera bota du Donal Trumpek AEBn jaiotako migratzaile ez legezkoen seme-alabak kanporatzeko dekretua.


“Nazionalismo feminista da aukera bakarra”

Màtria o barbàrie (Angle Editorial) liburua aurkeztera etorri da Júlia Ojeda irakasle eta literatur kritikaria, Donostiako Emakumeen Etxera. Liburuan parte hartu duten 30 emakume katalanek matria eraikitzea proposatzen dute feminismo nazionalista ardatz... [+]


2025-01-24 | Sustatu
TeknoTrump albisteak: Oligarkekin bat, Stargate AA ekimena, eta TikTok luzapena

Donald Trumpen agintaldia hasi da politika atzerakoiak ezartzen woke edo DEI izan daitekeen guztiaren kontra, eta baita neurri teknologikoak iragarriz. Lehen unetik, karguaren zina egin zuenetik, teknologiako erraldoien buruak lehen lerroan egotea deigarria izan zen: bereziki... [+]


2025-01-24 | Gedar
Europako gastu militarra, eztabaidaren erdigunean Davosen

 Mark Rutte NATOko idazkari nagusiak arrazoia eman dio Trumpi eta esan du "Europak inbertsio militarra handitu" behar duela.


Jaurlaritzaren Parisko egoitzaren historia: Gestaporen atzaparretatik berriz EAJren eskuetara

Hamarkada askotako eskaeraren ostean, Parisko Marceau etorbidearen 11. zenbakian dagoen jauregi historikoa EAJren esku geratu da azkenean. Jeltzaleentzat, balio monetariotik harago, balio sinboliko itzela du eraikin horrek, erbestearekin eta faxismoaren kontrako borrokarekin... [+]


2025-01-23 | Leire Ibar
Gazan su-etena indarrean sartu den honetan, Israelgo armadak Zisjordaniari egin dio eraso

Gutxienez hamar palestinar hil eta 35 zauritu ditu Israelek Zisjordaniako Jenin hiriaren aurkako operazio militar batean, Palestinako Osasun Ministerioak jakinarazi dutenez. Hildakoen eta zaurituen kopurua etengabe handitzen ari dela eta, kopuru zehatzak jakiteko zailtasunak... [+]


EBren eta Mercosurren arteko akordioa ezarri ez dezan eskatu dio Nafarroako Parlamentuak Espainiako Gobernuari

Contigo-Zurekinek proposatutako idatzian azaltzen da Europako eta Hego Amerikako merkatari erakunde nagusien arteko hitzarmen berriak muga-zergen deuseztatzea ekarriko lukeela, bertako ekoizleak, txikiak bereziki, kaltetuz. UPNk, EH Bilduk, PPk eta Voxek mozioaren alde bozkatu... [+]


EAJk eta Juntsek energia enpresa handiei ezarritako zerga ezabatu dute

Euskal Herriko eta Kataluniako indar eskuindarrek bat egin dute PPrekin eta Voxekin, zerga ez luzatzeko.


2025-01-23 | Euskal Irratiak
Erizainen erdiak genero eta sexu indarkeria jasaten du lanean

Bi erizainetatik batek lanean eraso sexistak jasaten dituela azalerazi du Erizainen Ordenak joan den urte bukaeran egin ikerketak. 21.000 erizainek ihardetsi dute, sektore pribatu, publiko eta liberaletik. Hauetan 2.500 gizonak dira.


2025-01-23 | Julene Flamarique
2024an 361 kazetari atxilotu zituzten munduan

Asiak jarraitzen du izaten kazetari gehien atxilo dituen kontinentea: 2024an atxilotutako kazetarien %30 baino gehiagorekin. Txina, Israel eta Myanmar izan ziren berriemaile gehien espetxeratu zituzten estatuak iaz. Osotara, 200 kazetari baino gehiago hil eta ehunka zauritu eta... [+]


Esa-ko urtegiaren handitzea
Apurketaren mamua beti hor

Valentziako tanta hotzaren ondoren hondamendiaren itzala beste leku batzuetara ere hedatu da: zer gertatuko litzateke horrelako denborale erraldoi batek Esako urtegi handitua kolpatuko balu? Eutsiko ote lioke presak? Urak gainezka egingo ote luke? Galderak hor daude eta... [+]


2025-01-22 | Leire Ibar
Brasilgo suteek 2024an suntsitutako eremua Italiaren azalera baino handiagoa izan da

Brasilen suteek 30,86 milioi hektarea baso eta eremu natural suntsitu zituzten iaz, Italia osoaren azalera baino gehiago. Suteek %79ko igoera izan zuten 2023arekin alderatuta, Fire Monitorren ikerketa batek agerian utzi duenez.


Groenlandia erosi nahi dute

Groenlandia, X. mendearen amaiera. Lehen esploratzaile eta kolono eskandinaviarrak uhartera iritsi ziren. Baina XV. menderako kokaleku horiek abandonatuta zituzten eta jatorrizko inuitak geratu ziren. Baina 1721an, Hans Egede misiolariak espedizio bat antolatu zuen eta kolonoak... [+]


Ez ezazula memoria gal, zure auzoa ere Gamonal

Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]


Adimen Artifiziala bultzatzeko historiako inbertsio handiena iragarri du Trumpek

Stargate izeneko proiektuarentzat 500.000 milioi dolarreko inbertsioa iragarri du AEBetako presidente izendatu berriak. OpenAI, SoftBank eta Oracle konpainiek hartuko dute parte.


Eguneraketa berriak daude