Nafarroako Bertsozale Elkarteak eta Gor diskoetxeak plazaratu dute "Nafarroa, hitza dantzan", eta "Aekantuz" AEK-k. Eta ekimen biak elkarren artean guztiz independenteak diren arren, hainbat alderdi dituzte amankomunean. Kasualitatearen apetak hala nahi izan du: disko biek Nafarroa dute sorterri, doinu zaharrak berreskuratu eta gaurkotzea izan dute helburu, talde ezberdinek egindako bertsio eta kantuak biltzen dituzte eta euskal musikaren aniztasunaren isla dira, nahiz eta oraindik rock doinuak nagusi diren lan bietan. Are gehiago, Durangoko azokan aurkeztu zituzten. Baina goazen zatika.
«Aekantuz».
Iruñeko Irrintzi Euskaltegiko Laguntzaile Taldearen eskutik sortu zen musika bilduma bat egiteko ideia. Irakasle eta ikasle zein ikasle eta irakasle ohiek osatua, herri kanten bertsioak jasoko zituen disko bat egitea otu zitzaien. "Helburu ezberdinak jarri genizkion diskoari -dio Asier Biurrun irakasleak-. Lehenik eta behin, ikusten genuen AEKri eraso ezberdinak egin (eta egiten) dizkiotela eta, nolabait, guk salaketa bat egin nahi genuen eraso hauen aitzinean. Pentsatu genuen salaketa hori egiteko modu berriren bat asmatu beharra zegoela, eta orduan asmo hori gure diskoarekin lotu genuen. Horrez gain, Euskal Herrian, lehen, txikiteora ateratzen zen jendeak abestu egiten zuen, eta herri abestiak erabiltzen ziren. Egun, jendeak ez ditu hainbertze ezagutzen herri abestiak. Pentsatu genuen bultzadatxo bat ematea herri abestien aferari".
Asmo horiek guztiak gorpuzteko Donibane auzoko eukaltegitik talde ezberdinetako musikari anitz pasatu zirela baliatu zuten. "Musikaren inguruan halako espiritu bat zegoen", dio Asier Biurrunek.
Hasiera batean, euskaltegian ibilitako taldeekin osatu nahi zuten bilduma (Koma, Leihotikan eta Zirikatu), baina nahikoa ez zela ohartu zirenean, Euskal Herri osora zabaldu zuten eskaintza, beti ere, aniztasunari lekutxo bat eginez eta estilo ezberdinetako (metal, rock, ska eta hip-hop) taldeak ekarriz.
"Aekantuz "ek hamar abesti biltzen ditu guztira, nahiz eta denak herrikoiak ez izan, talde batzuek bestelako bertsioak egiteko aukera agertu baitzuten, hala nola Mikel Laboa eta J.A.Artzeren "Zilbor-hesteak". Euskaltegiko Laguntzaile Taldeak ongi iritzi zion ideia honi, nahiz eta hasierako asmo hori zertxobait aldatu beharrean izan ziren.
Ondoko hauek dira diskoak biltzen dituen kantu eta taldeak: Koma ("Baga, biga, higa" herrikoia), Leihotikan ("Ikusi mendizaleak" herrikoia), Zirikatu ("Eperrak" herrikoia), Pi LT ("Ezpatadantza"), Trikizio ("Itsasoan uran haundi" musika eta hitzak: Julen Lekuona), Selektah Kolektiboa ("Joan dira, joan" musika: Benito Lertxundi, hitza: herrikoia, Lertxundi, Selektah Kolektiboa), Parasma ("Kanpo" musika: Mixel Ducau eta Anje Duhalde, hitza: Dani Landart), Zea Mays ("Zilbor-hesteak"; hitza: J.A. Artze, musika: Laboa), Ken 7 ("Izarren hautsa"; hitza: Xabier Lete, musika: Laboa) eta Betagarri ("Agure Zaharra"; musika: Lluis Llach, letra: Lluis Llach eta Xabier Lete).
Esan gabe doa diskoaren salmentetatik lortutako etekinak AEKra bideratuko dituztela, "ekonomikoki AEK itotzen saiatzen ari baitira". Euskaltegi, taberna eta ohiko dendetan jarri dute diskoa salgai.
Hitza dantzan.
Gor diskoetxeak eta Nafarroako Bertsozale elkarteak argitaratutako bildumak ere tradizioa eta modernitatea elkarren ondoan jarri ditu, bata bestearen osagarri gisa. Izan ere, bertsolaritza eta rocka uztartzen duten hamazazpi kantu bildu dituzte «Nafarroa, hitza dantzan» diskora.
Iñigo Ibarra bertsolari eta elkartekideak bere asmoa gauzatzerik izan du, ideia proposatu eta batzuek zein besteek beren oniritzia eman ondotik. "Mila izan dira Euskal Herrian bertsoa betiko moldeetatik ateratzeko saiakerak, ez? Zazpi Eskale, Muguruzak Negu Gorriak-ekin "Bertso-hop" kanta horrekin egin zuen nolabaiteko saiakera, Jon Maia...", azaltzen du Ibarrak.
Hala, Joxema Leitza bertsolariarekin batera hasi zen lanean. "Besterik gabe talde ezagun samarrak deitzen hasi ginen eta zerrenda nabarmen bat osatu genuenean, hamar-hamaika bat zeuden, Gor diskoetxearekin hitz egin genuen, bertakoak zirelako talde gehientsuenak. Gero, ikusi genuen Nafarroako azkeneko Txapelketan parte hartu genuen bertsolari gehientsuenak horretan animatuko ginela eta orduan zerrenda osatzen hasi ginen taldeekin. Saiatu ginen denak estilo bertsukoak ez izatea, hau da, ez izatea denak rockeroak.... Nahasi samarra egiten ahaleginduta ere, gehientsuenak rockeroak atera zaizkigu. Halaber, talde berriei ere aukera ireki nahi genien: ez genuen nahi talde ezagunen bilgune bat izatea bakarrik. Ziorek, Ufestuek, Bersek edota Maider Ansaren kasuak dira horren adibide", dio Iñigo Ibarrak.
Talde eta kantari gazte horien ondoan Barricadaren izena ikusten ahal da, baina ezustekorik ezustekoena Tijuana in Bluek eman du, zalantzarik gabe, okasiorako bildu eta «Altzairuzko hesiak» kantua osatu baitute Jimy, Eskroto eta gainontzekoek Pello Goikoetxearen letra baliatuta. "Tijuanarekin aspaldi hitz egin genuen, baina azken mementoraino ez genuen jakin elkartuko ziren edo ez. Hasieratik Jimmy goitik behera inplikatu zen proiektuan eta bera hasi zen bazterrak nahasten. Pixkana-pixkana hasi ziren guztiak elkartzen eta grabaziorako bi aste falta zirenean animatu ziren. Azken mementoan doinua jaso eta aste pare batean egin zuten. Letra ere egun pare bat lehenago jaso zuten eta grabazioa ikusgarria izan zen", gogoratzen du Iñigo Ibarrak.
Lan astunena taldeak eta bertsolariak koordinatzea eta elkarrekin harremanetan jartzea izan zen. Ez zuten lan makala egin Ibarrak eta Leitzak. Gehiago ibili omen dira bertsolarien atzetik taldeen atzetik baino. Taldeak nahiko animoso eta prestu hasi baitziren hasieratik: "Xenpelar dokumentazio zentrora jo genuen, non biltzen diren urtean zehar grabatutako bertso saio gehientsuenak. Han hautatu genituen taldeei egokitzeko doinuak (17 baino gehiago), eta doinu zaharrak-eta aurkitzen eta berreskuratzen aritu ginen: zortziko txikikoak, zortziko handikoak, neurri bereziak, koplak... denetarik zegoen".
Ziorek taldea eta Petti abeslaria izan ezik, doinu berri bat egin baitzuten, gainontzekoak berea aukeratu eta lanean hasi ziren. Taldeen zerrenda Barricada, Berri Txarrak, Bersek, Buitraker, Dank, Dikers, Hemendik At!, Itturri, Leihotikan, Maider Ansa, Marea, Petti, Skalariak, Tijuana in blue, Tximeleta, Ufestuek eta Ziorek-ek osatzen dute. Bertsolariena berriz, Estitxu Arozena, Aritz Saragueta, Nerea Bruño, Xabier Terreros, Ekintza Landa, Joxema Leitza, Julen Zelaieta, Bittor Elizagoien, Iñigo Ibarra, Xabier Legarreta, Oskar Estanga, Iñigo Olaetxea, Joxe Juan Zubieta, Pello Goikoetxea, Ekhiñe Etxepeteleku, Mikel Altzuart eta Manolo Arozenak