BIRTUOSISMOAREN AJEAK

  • Birtuosismoaren ajeak

2007ko otsailaren 21ean
Txapelketa honek sentsazio arraroak sortu dizkit, eta hasiera-hasieratik gainera. Seguruena Txapelketak dohain hori ere badu: gauzak muturrera eramanez gero, argiago ikusten dira eta Txapelketak gauza dezente muturrera eramaten ditu.

Joan deneko aspaldian bertsolaritzaren etxeari oinarriak jartzen ari gara. Oinarriak jarri eta etxea egiten ere bai. Nire irudipena da etorkizuneko bertsogintzaren oinarriak ez ote garen erabat ondo jartzen ari. Bertsoa ulertu eta aztertzeko bidea eta, azken batean, bertso onaren paradigma birtuosismoak jota ote dabilen irudipena daukat. Batez ere Txapelketan. Aurtengoa horren adibideetako bat ere izan da eta seguruena adibide txarrena ez; batez ere bide horrek zer eman lezakeen eta zer ez ikusteko.
Uztapideren bertso on batzuen balioa bilatzen hasi eta azkenean bertsoa ulertzeko eta aztertzeko proposamen teoriko berri bat kaleratu du Joserra Gartziak. Bertsolaritza ez da poesia eta ez da literatura klabean ulertu eta aztertu behar. Komunikazio estrategia bezala ulertu behar da eta oinarri teoriko propioa behar du, erretorika oinarri duena. Eta guzti horretan kontestuak du testua ulertzeko garrantzi berezia (barkatu sinplifikazioa). Erabat ados. Baina hala ere, lehengo lepotik burua eta hori kezkatzekoa da.
Azterbideak azterbide eta ulerpideak ulerpide inpresioa daukat gauza batzuk nahasten ari garela eta beste elemental batzuk ahazten. Eta neure burua ere ez dut inpresio horretatik kanpora ikusten. Bertsolaritza barruan gaudenontzat orain dena estrategia da, dena artifizioa da, dena erretorika da, hemen hau egin eta hor beste hori, orain metafora bat sartu du, gero konparazio batekin osatu, anafora erabili du biak lotzeko... Orain hori jarri da modan eta ia ez dago beste begirik, kritiko denak ere horrekintxe itsutu dira. Baina, arazorik handiena ez da hori. Handiena da gerori itsutzea eta iruditzen zait hori gertatzen ari dela.
Pintzelada asko, eta, koadrorik ez. Eta ezer ez esatea dela dirudi, baina, bertsoa bera bere osotasunean da bertsoaren muina, ene uste apalean. Birtuosismora jo bai, eta ahaztu egin dugu bertsolariak, bertsoak, ezer egitekotan esan egin behar duela (esan, sujeritu, sujeritu arazi... nahi dena) eta mamia eta azalaren arteko dikotomian mamiak agindu behar duela. Azalak ere berea egin behar du eta hori da mamiari presentzia ona ematea, sinple esanda. Azala mami bihurtzen dugu askotan eta txoratu ere mami-azalak txoratzen gaitu. Oso ondo, baina horrek bide motza du. Bide motza du, eta neure burutik hasita. Nik Txapelketa honetan ez dut prestatzeko nahi adina denbora izan, eta zer landu erabaki egin behar eta erabaki nuen: Amurizaren hiztegi errimatua hartu eta errimak, joskerak eta abar matxakatu. Eta, ez jauna! Euskal Herriko finalean errima eta joskeren lilura baino zerbait gehiago eman behar da. Edo bestela Atxagak berriz ere esango du ortodoxoak garela.
Ez dakit Txapelketa historikoa izan den edo ez. Iruditu zaidana da, baietz, Txapelketa jokoa dela, eta seguruena ez bertsolarientzat bakarrik


Azkenak
2025-02-17 | ARGIA
Ikasle feministek elkarretaratzea egin dute Gasteizko EHUko campuseko irakaslearen sexu erasoak salatzeko

Gertatutakoak ez direla kasualitatea azpimarratu dute. Unibertsitateko eremuetan indarkeria matxista gertatzen dela azaldu dute, eta arazoa sistematikoa dela. Protokolo bat eskatu dute erasotuak babesteko. Erasotzaileak inpunitate osoarekin jokatu duela salatu dute.


Bi futbol taldek planto egin dute irain arrazisten aurrean Bizkaian eta partiduak bertan behera geratu dira

Gaztelueta C -Berango C gazteen futbol partidua bertan behera geratu zen Larunbatean. Jokatzen ari zirela Gaztelueta C taldeko gazte batek aurkariari "beltz zikin madarikatua" deitu zion. Gorengo erregional mailako Otxarkoaga-Iturrigorri partiduan ere... [+]


Bederatzi pertsonari lau eta hamar hilabete arteko kartzela-zigorrak ezarri dizkie Voxen kontra protesta egiteagatik Bilbon

Atxuri auzoan 2019ko azaroaren 5ean Voxen kontra egin zuten bederatzi pertsonaren kontrako epaia iritsi da. Akusatuek ez dute espetxean sartu beharko.


2025-02-17 | Axier Lopez
Itziarren semea?

Ia mende batez, Euskal Herrian ez da belaunaldirik tortura ezagutu ez duenik. 1960tik 5.379 lagun dira ofizialki, baina askoz gehiago dira, publikoki torturatu gisa agertzeak min egiten duelako oraindik ere. Eta seguruenik, oinarri-oinarrian ez delako ezer aldatu. Polizia... [+]


Eneko Anduezak PSE-EEko idazkari nagusi izaten jarraituko du

PSE-EEren zuzendaritza berriak alderdikideen %95en onespena jaso du. Anduezak proposatutako Batzorde Exekutiboan aurreko 26 kideetatik zortzi aurpegi berri daude soilik.


Europak toki bat aldarrikatu nahi du Ukrainako bake negoziaketan, AEBen bazterketaren aurrean

Macronek egindako deiari erantzunez, NATOko eta Europako agintariak Parisen elkartuko dira astelehen honetan, AEBek eta Errusiak iragarri ostean Ukrainako gerra amaitzeko elkarrizketei heltzekotan direla. Europak diru asko xahutu du Ukraina laguntzen, eta gerra amai dezakeen... [+]


Erantzukizun publikoak hartzea eskatu dute Euskal Herriko Torturatuen Sarearen aurkezpenean

Torturak jasan dituzten 900 lagun bildu dira Donostian Euskal Herriko Torturatuen Sarea aurkezteko, otsailaren 15ean. Ekimenak torturatuen bozgorailu izan nahi du, eta oraindik torturen berri eman ez duten herritarrak sarera batzera animatu dituzte. Eusko Jaurlaritzari eta... [+]


Labrazaren defentsan
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"

Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]


Gazteen arteko genero arrakalak gora egin du kokapen politikoari dagokionez

Azken hogei urteetako gazteen kokapen politikoa izan dute aztergai The Economisten. Europan 18-29 urte arteko gizonak emakumeak baino posizio kontserbadoreagoetan kokatzen dira. 


Gasteiz inguruan Vitoria Solar 1 eta 2 parke fotovoltaikoak eraikitzea onartu du Eusko Jaurlaritzak

Parke bakoitzak hirurogei hektarea izango ditu, eta 32 milioi euroko aurrekontua du proiektuak. Ingurumen eta baimen teknikoak berretsita, egitasmoari hirigintza baimena baino ez zaio falta eraikitzeari ekiteko.

 


Industriaren etorkizunaren aldeko manifestazioak milaka lagun batu ditu Iruñean

Arriskuan dauden BSH, Sunsundegui, Nano Automotive, Siemens Gamesa, Tenerias Omega, Tasubinsa eta Volkswagen enpresetako langile batzordeek haien egonezina azaldu dute eta Nafarroako Gobernuari "benetan bermatzailea den legeria bat artikulatzea" eskatu diote.


Tentsio betean, preso truke berria egin dute Israelek eta Hamasek

Su-etena hitzartu eta hilabete bete denean, lehen faserako adostutako 33 bahituetatik 25 askatu ditu Hamasek. Israelek, berriz, 985 preso utzi ditu aske. Bigarren fasea martxoaren 2an da indarrean sartzekoa, baina bi aldeek jarraitu beharreko urratsak zehazteko daude... [+]


Analisia
Nostalgiari ‘sold out’

Gauzak ez dira izatez errazak, eta, izango da batagatik edo besteagatik, baina, azken boladan, mingainari behar baino gehiagotan egin diot kosk bi kontu hauengatik: sold out-aren kultura eta FOMOa –azken hori agian azaldu behar da, ez baita hainbestetan esana: esperientzia... [+]


Zedarriak Foroari erantzuna
Defentsan inbertitzea

Zedarriak Foroak Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua txostena aurkeztu zuen urtarrilaren erdialdean. Bertan, EAErako gomendioak jasotzen dira, Draghik eta Lettak Europako Batasunerako aurkeztu dituzten txostenak erreferentziatzat... [+]


Eguneraketa berriak daude