ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
larunbata 2025eko otsailaren 01ean

«EZ DUT NIRE BURUA EZ NAIZENATZAT HARTU NAHI»
2021eko uztailaren 28an
Urtea amaitu aitzin, ikusmina sortu duen Berriozarko Marea taldea hirugarren diskoa, «Besos de perro», grabatzen hasiko da. Baina ez dute Gor-ekin argitaratuko, multinazional baten magalera itzuli baitira, Iruñeko etxearekin haustea erabaki ondoren. Azaroaren 12an sinatu zuten kontratua (bi diskorako) Madrilgo Drorekin. Kutxi Romero da Mareako abeslari eta letragile, bozeramaile ere gehienetan, taldeburu nahi bada -hori esaten utziko baligu- hain da handia Mareari ematen dion pertsonalitatea. Baina idazlea ere bada, olerkigilea, eta bi poema liburu eman ditu argitara, «Ruidografias» eta «El sumidero».

Musika eta olerkigintza ditu bere jardunaren ardatz erraz makurtzen ez den 26 urteko gazte kaletar honek, eta hala uztartzen dira elkarrizketa honetan bi alderdi horiek.

Nondik datorkizu idazteko zaletasuna?
Txiki txikitatik hasi nintzen. Umetatik irakurle amorratua izan naiz, anitz gustatzen zitzaidan irakurtzea. Eta nire ustez, irakurtzeko zaletasuna idaztekoari gehitzen zaio beti. Ongi idazteko anitz eta ongi irakurri duzula suposatzen da. Batak bestera eramaten zaitu.

Nola hasi zinen taldean abesten?
Musikarena zirkunstantziala izan zen. Toki eta egun jakin batean nengoelako gertatu zen. Inoiz ez nuen kantatzeko helburua izan. Gazte talde bat zegoen auzoan eta nik abestiak egiten nizkien. Halako batean, abeslaririk gabe gelditu ziren eta abestiak zekizkien bakarra ni nintzen, alegia, kantuak idatzi zituena. Orduan esan zidaten ea abestu nahi nuen beste kantari bat bilatzen zuten bitartean. Hurrengo egunean abesten hasi eta bertan gelditu nintzen.

1998an, Nafarroako Gobernuak antolatu Kantautore lehiaketa irabazi zenuen. Nola izan zen?
Topaketak eta kontu instituzional horiek guztiak Gobernuak aurpegia zuritzeko banatu nahi dituen aurrekontuen apurrak dira. Platera ogiaz garbitzea bezala dira. Gainera, gauza horietara aurkezten denak madarikatua bukatzen du. Nafarroako Pop-rock lehiaketa irabazi duen inork ez du burua altxatzerik izan. Ni izan naiz araua konfirmatu duen salbuespena. Gehienbat inoiz ez nuelako serioegi hartu. Oso ongi zetorkidan diru hori Marea taldera bideratzeko. Baina, jende orori gomendatzen diot ez dadila halako ergelkerietara aurkeztu. Pena ematen zidan zerbait lortzeko bidea zela pentsatuta aurkezten zen jendeak.

Zure lehen olerki liburua, "Ruidografías", orduan idatzi zenuen baita ere.
Lehen liburua 98an idatzi nuen eta abenduaren 99an plazaratu. Idatzi askoren bilduma bat izan zen. Ni beti idazten ari naiz eta paper mordoa dut. Orduan, nire emazteak esan zidan: "Aizu Kutxi, zergatik ez duzu honen guztiaren bilduma bat egiten eta liburutxo bat ateratzen?". Ordenagailu bat erosi eta maketazioa egin ahal izan genuen. Bera arduratu zen aukeraketa polit bat egiten eta liburutxoa ateratzen. Fanzine moduko bat zen, txukuna nire ustez. Edizio txikia egin nuen, 500 ale, eta agortu zen. Orain Interneten dago, Mareako webgunean, eta azala eta guzti jaisten ahal da doan.

Eta bi urteren buruan bigarrena…
Bigarrena aurtengo uztailean kaleratu nuen. "Ruidografías" atera nuenetik idatzi nituen poemen aukeraketa bat da. Autoedizioa izan zen baita ere. Liburu bat norberak argitaratzea erokeria da. Hori aberatsek egiten dute soilik. Eta ni pobrea izanagatik ere egiten dut, uste dudalako kantari bezala izan dezakedan estatus txiki horretatik, jendeak poesia irakur dezan lor dezakedala. Eta hala bada, ongi etorria izan dadila, liburu bat edo hiru salduta ere. Horrek ez ninduen gehiegi kezkatzen.

Eta argitaletxe batek deituko balizu?
Dei batzuk jaso ditut. Nik uste dut poesia argitaratzen duena jende erromantikoa behar duela izan, ez dut uste poesia argitaratzen dirua eginen dutenik. Norbait prest balego, ongi iritziko nioke. Baina noraino egin dezake argitaletxe batek poesia liburu batek publizitatea izatea edota saldua izatea? Nik egin ahal dudana egiten ahal dute haiek gutxi gorabehera. Horregatik, nik egitea nahiago. Ez dut erosotasun horretan sartu nahi, zeinaren bitartez diskoak eta liburuak argitaratzen dizkizueten eta zuk artista-plantak egiten dituzun. Ez dut nire burua ez naizenatzat hartu nahi.

Norbaitek poeta zarela esaten badizu, deseroso sentitzen zara?
Nik ez dut nire burua poetatzat hartzen. Deitzen ahal didate noski, azken finean poesia egiten baitut, baina poeta hitzak anitz gauza iradokitzen dit, are gehiago gure gara hauetan. Poeta? Gosez hiltzen dira eta egun poeta edonori esaten zaio. Adibidez, literatura-tailerretan biltzen diren unibertsitarioak, zeinak beraientzako bakarrik idazten duten, inork kasurik egiten ez dielako. Oro har, unibertsitario sabel "hazkatzaileak" dira. Amak pentsioa ordaintzen die eta poeta handiak dira, jenio eta idazle handiak, oro denetan handi. Nik ez dut uste ezertan handi naizenik. Horregatik ez zait gustatzen eztabaida horretan sartzea, ea poeta edo Rozioko Ama Birjina naizenentz. Aurten jende gehiago ezagutzeko aukera izan dut, eta nire teoria berretsi dut. Denetarik dago, noski, baina ergel mundua handia da.

"El sumidero". Izenburu deigarria da.
Liburuak barruan soberan nituen kontu guztiak irentsi behar bazituen, hustubide baten antzekoa izan zitekeela pentsatu nuen, hustubideak dena irensten baitu.

Hortaz, esaten ahal dugu liburuak baduela ukitu existentzialista bat?
Noski. Liburuaren testuinguruaren barruan dago dena. Nire abestiekin ere hala gertatzen da, guztiek dute ukitu existentzialista bat. Ez ordea profetikoa, apaiz edo katekistarena. Barruko gauza da. Laba bezalakoa, jende orok atera behar du kanpora, inor ez dago hutsik. Eta hutsik bazaude ez duzu idazten.

Anitzetan esaten da idazleek barrenekoak hustu egiten dituztela. Zuk lotsarik sentitzen duzu?
Beti diot idazten duena barrendik biluzten dela, eta biluziak, edozein motatakoak izanda ere, interesanteak dira beti.

Kaleko hizkera darabilzu maiz zure olerkietan.
Bai, egun osoa ematen dut kalean. Inoiz ez zaizkit gustatu bizitza leihotik ikusten duten horiek. Autore handiek oro har, besaulkitik idazten dute. Ez da zerutik idatzi behar, behetik baizik. Askoz ere hobe ikusten dira gauzak behetik.

Badago ezberdintasunik olerki baten eta abesti baten letra idaztearen artean?
Poemak idaztea askoz ere errazagoa da, irekiagoa. Abesti batean baldintzatzaile anitz dago, musika, errima, letra eta kantua bat etortzea; bi minututan istorio bat egin behar duzu... Urtean 200-300 poema idatzi ditzaket; abestiak aldiz, 14-15.

Rock and rolla egiten duzue, baina Mareako diskoetan beti ageri dira Andaluziako sustraiak. Zergatik?
Ni naiz nire familiako lehen ondorengo nafarra. Nire familiakoak Andaluziako etorkinak dira. 70eko hamarkadan heldu ziren Euskal Herrira ogi bila, gosea pasatzen baitzuten. Ni hemen jaio nintzen lehena izan nintzen. Nik txikitatik musika mota hori guztia edan dut, flamenkoa, cante jondoa, «El Cabrero»... Gero, institutuan-eta hasi nintzenean, Barricada, Rosendo, Extremo ezagutu nituen. Ez da ezer aldez aurretik pentsatutakoa izan, inkontzienteki ateratzen da. Ez dugu flamenkoa egiten, baina Espainiako usaina du. Konturatu gabe, betidanik entzun izan dituzun espresioak ateratzen zaizkizu. Jende asko dago Andaluziakoak garela uste duena.

Multinazional batean hasi zineten, Gor diskoetxera pasatu ondoren, eta berriz multinazional batekin aterako duzue hirugarren diskoa.
Multinazional batekin badakizu nora zoazen. Badakigu putaseme batzuk direla, eta sartu zinen bezala joaten zara. Ilusio gutxirekin sartu ginen eta gutxiagoarekin atera. Bagenekien zer gerta zitekeen eta ez zen desengainurik egon. Gorrengana jo genuen besterik bilatu gabe lana aurrez aurre egiteko, kontu erromantiko bat bilatuz. Baina ez da hala gertatu. Produktu bat gehiago izan gara. Bitarteko gutxiago dituztela dakigu, baina hortik gu zazpi-zortzi hilabetez ahaztu izatera badago alderik. Beste edozein izanen balitz haserretuko ginateke, baina Marinok bere egunean lagundu zigun eta hortxe amaitu da historia. Desengainaturik gaude. Orduan berdin zaizu arre edo so. Eta dantzan egin behar duzunez, "guaparekin" dantzatzen duzu.

Nolakoa izanen da prestatzen ari zareten disko berria?
Maketak-eta egiten ibili gara. Abesti mordoa egin eta gero, hamaika aukeratu ditugu jada, 10 kantu eta «El Cabrero» kantaore andaluziarraren abesti baten bertsioa. "Besos de perro" izenburua jarriko diogu. Lan handia egin dugu. Hau galdetzen digutenean, disko berriak trilogia osatuko duela diogu. Modu batean, gauza bera izanen da. "Revolcón" baino askoz ere moldatuagoa egonen da. Politagoa izanen da. Kanpo elementuren bat sartuko dugu, aurretik egin ez dugun gauza, adibidez, biolin batzuk edo Hammond organoren bat. Oinarria aldiz berdina da, amodiozko kantuak, kalekoak

BIZITZAREKIKO JARRERAK
Bizitzarekiko jarrerak


Maiz, bizitzak zealdoka egiten du aitzinera. Mareakoek ongi dakite hori. RCA konpainiak argitaratu zien lehen diskoa, "La patera", eta hainbat arazo izan zela medio, Iruñeko Gor etxearen eskutik kaleratu zuten bigarren lana, "Revolcón". Orain, multinazional batera itzuli dira berriz. "Oso tratu hotza eduki dugu kontratua adosteko", dio Kutxik. Hala, abenduan grabatuko dute jada mamitua daukaten diskoa. (Bilboko Platero y Tu taldeko Iñaki Uoho ekoizpenaz arduratuko da). Aldaketa hauek guztiak, Mareak erakutsi jarreraren adibide dira. Ez diote beren burua inori saldu nahi. Beste adibide bat: duela bi urteko Sanferminetan uko egin zioten festetan jotzeari, Iruñeko udalarekin kontratu nahiko potoloa hautsiz. Hilabete batzuk lehenago, Udalak Errotxapea auzoko jaiak bertan behera utzi izanak arras haserretu zituen Mareako kideak. "Ez genuen orduan jo eta ez dugu aurrerago eginen daukagun alkateak hor jarraitzen duen bitartean"

Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak
ARGIA
#2
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago
ARGIA
#3
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua
ARGIA
#4
ARGAZKI GALERIA | Horrela izan dira 2025eko Argia Sariak
Dani Blanco
#5
Interneteko Argia Saria: Oroibidea
ARGIA
Azoka
Azkenak
2025-01-31 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Bonus track: non dago saria?

Jan-edanean zeuden denak, itxuraz alai, baina baten bat urduri zebilen aperitibo eta aperitifa artean. Bigarrenez jasoko zuen saria, baina eskuetan edukiko zuen lehenbizikoa izango zen. Eta urduri zegoen, oroigarriak bulegora heldu beharra zeukalako, joder. ARGIA Sariak ez dira,... [+]

2025-01-31 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Argia Sarien kronika
Galga azkartasunari

Gauzak bizi eta azkar aldatzen badira ere, zenbait kontu ez dira aldatzen: Argia Sarien ekitaldia da horietako bat. Horixe esan dio kronikagile honi beharrera etorri den kanpoko kazetari batek, ARGIA asko aldatu dela esatearekin batera, sari-banaketa hasi aurretik. Onerako ari... [+]

2025-01-31 | ARGIA
Ikusi 2025eko Argia Sariak
MULTIMEDIA - ekitaldia
2025-01-31 | ARGIA
Ikus-entzunezko Argia Saria: EITB Kultura

EITB Kultura telebista saioak jaso du Argia Saria euskal kulturgileen lana bistaratzeagatik, Euskal Herriko txoko guztietako proiektuak telebista publikora ekartzeagatik, eta egiten duten kalitatezko ikus-entzunezkoagatik. Saria Leire Ikaranek eta Kerman Diazek jaso dute, Berde... [+]

2025-01-31 | ARGIA
Prentsako Argia Saria: Irutxuloko Hitza

Prentsako Argia Saria Irutxuloko Hitza-rentzat izan da, eskuin muturraren igoerari egindako jarraipenagatik eta talde erreakzionarioen benetako aurpegia erakusteko kalean hor egoteagatik. Aurten 20 urte beteko ditu Donostiako hedabideak. Aizpea Aizpurua, Andrea Bosch,... [+]

2025-01-31 | ARGIA
Entzunezko Argia Saria: BaDA!bil podcasta

Entzunezko Argia Saria BaDA!bil podcastak jaso du, Hiru Damatxo ekoiztetxeak ekoitzitakoa, eta Gerediaga elkarteak eta EITBk finantzatutakoa. Podcastak kulturgintzan dabiltzan lau mahaikidez osaturiko bost mahai inguru jaso ditu Durangoko Azokaren bueltan. Saria jaso dute Amets... [+]

2025-01-31 | ARGIA
Merezimenduzko Argia Saria: Ene Kantak

Hamabost urteotan gazteenen artean euskara sustatzeko egindako lanagatik eta lortutako arrakastagatik,  Merezimenduzko Argia Saria Ene Kantak proiektuarentzat izan da. Saria Nerea Urbizu, Fermin Sarasa eta Jesus Irujok jaso dute.

2025-01-31 | ARGIA
Urteko kanpaina onenaren Argia Saria: Altxa Burua

Seme-alabek lehen mugikorra izateko adina atzeratzeko eskolaz eskola egindako lanagatik eta lortutako emaitzengatik, ikastetxeak mugikorrik gabeko arnasgune izateko borrokagatik, kanpaina onenaren Argia Saria guraso elkarteek osaturiko Altxa Burua ekimenarentzat izan da... [+]

2025-01-31 | ARGIA
Interneteko Argia Saria: Oroibidea

Galtzaileen herri ondarea sarean jartzeko erakunde publiko batetik egindako ahaleginagatik, ahots gabeen ahotsa entzuteko aukera emateagatik, eta batez ere, Nafarroak aitzindari izaten segi dezan oroimen historikoa berreskuratzeko bidean, Interneteko Argia Saria Nafarroako... [+]

2025-01-31 | ARGIA
ARGIAko lantaldearen mezua: Mundu ilunean, ARGIA gehiago

Onintza Irureta Azkunek egin du hitzartzea ARGIAko lantaldearen izenean:

"ARGIAko komunitatea osatzen duten milaka lagunetako batek berriki adierazi digu batzuetan ARGIA iluna dela, barruak mugiarazten dizkion albiste gogorrak daudela. Lan ona egiten dugula, baina... [+]

2025-01-31 | ARGIA
Banatu ditugu euskarazko komunikazioaren 2025eko Argia Sariak

Sei sari banatu ditugu aurten: ikus-entzunezko saria EITB Kultura telebista saioari eman zaio, prentsako saria Irutxuloko Hitza Donostiako hedabideari, entzunezko saria BaDa!bil podcastari, interneteko saria Oroibidea bilatzaileari eta komunikazio kanpaina onenaren saria Altxa... [+]

2025-01-31 | Dani Blanco
ARGAZKI GALERIA | Horrela izan dira 2025eko Argia Sariak

2025-01-31 | Xabier Letona Biteri
Calexit, Kaliforniaren independentzia bilatzen duen ekimena

Ekimenak erreferendum eskaera egin du eta Shirley Weber estatu idazkariak onartu. Orain, prozesuari jarraipena emateko, 546.000 sinadura lortu behar dituzte datorren uztailerako. Marcus Evansek egin du eskaera.

2025-01-31 | Xabier Letona Biteri
Estatuaren biktimek Chivite lehendakariari eskatu diote egon dadila euren aitortza ekitaldian otsailaren 13an

Estatuaren biolentziaren biktima gisa onartzeko 125 eskaera egin zaizkio Nafarroako Gobernuari 2023an eta 2024an. Horietatik 41 onartu dira. Egiari Zor eta Torturatuen Elkarteak ongi baloratu dute egiten ari den bidea.

2025-01-31 | Uxue Gutierrez Lorenzo
'Arizona' antzezlana
Muturrekoa, muturreraino eramanda

Arizona
Aktoreak: Aitziber Garmendia eta Jon Plazaola..
NOIZ: urtarrilaren 26an.
NON: Berrizko Kultur Etxean. plazan.

-------------------------------------------

Arizona eta Mexiko banatzen dituen muga zaintzera abiatu da Idahotik Margaret (Aitziber Garmendia) eta George (Jon... [+]

Eguneraketa berriak daude