«MANTXUT», EDOZEIN HANKABIKO AGUSATZEKO MODUKOA


2021eko uztailaren 19an
Hiztunek hizkuntzarekin jolas egiten dutenean, tresna bizia denean, esan daiteke hizkuntza bat bizirik dagoela.»Jendea askotan etortzen zaigu esandakoa zuzentzera, ondo ez dagoela edota Euskaltzaindiaren arauak betetzen ez ditugula esanez. Zuzentzaile espiritua asko edatu dela ikusirik, espiritu zurrun eta aspergarri horretatik kanpo ariketa ludiko bat egin nahi izan dugu, hizkuntza baliabide plastiko gisa erabilita», adierazi digu Asisko Urmenetak. Horrexegatik, loratu zen duela urtebete pasatxo «Mantxut?» proiektua. Aurretik baziren euskarazko lokuzioak biltzen zituzten liburuak, Koldo Izagirreren «Euskal Lokuzioak» edota oraintsu kaleratutako Eneko Bidegainen «Euskal Esaerak» kasu. Zazpiak Batman kolektiboak, Asisko Urmeneta komikilaria eta Jon Alonso idazlearen gidaritzapean, tradizioko lokuzioak biltzeaz gain, berriak sortzeari ekin zion eta «Mantxut?» liburua osatu zuen. Batetik tradiziotik jasotakoak zeuden liburu hartan, bestetik kalean entzundakoak eta azkenik Zazpiak Batman kolektiboak sortutakoak. Horrez gainera, lokuzio bakoitza irudi batekin ilustratu zuten eta era berean gaztelaniazko, frantsesezko eta ingelesezko baliakideak gehitu zizkieten. Ildo beretik, «Mantxut Mantxut?», lanaren bigarren zatia, kaleratu dute orain lokuzio gehiagorekin. Proiektua zabaldu egin da oraingoan; izan ere, webgunea paratu dute eta liburuaren harira hitzaldiak eskaintzen ari dira.


ZEU ERE LOKUZIO SORTZAILE. «Mantxut?»en webguneak hainbat atal ditu. Lehenan sarreratxo bat dago eta bertan proiektuaren zergatien eta helburuen berri ematen zaigu. Bigarrenean lokuzioak eta hauei dagozkien irudiak aurki ditzakegu. Liburuan ez bezala, webgunean lokuzioak lau multzotan sailkatuta daude: «Inon adituak», «Gure baratzekoak», «Klasikoei kenduak» eta «Performatuak», moldatuak. Hirugarren atalean foro bat dago, bertan asteko lokuzioa jartzen dute eta jendeari lokuzio horren beste aldaera bat bidaltzeko edo esanahi bera duen beste bat sortzeko gonbita egiten zaio. Bestelako edozein lokuzio bidaltzeko aukera ere badu webgunean sartzen denak. Webgunea diseinatu eta kudeatzen duen Auria Etxeandiak esan digunez, «jendearen proposamenak bildu nahi ditugu, azken batean jendeak webgunean parte hartzea da gure helburua». Laugarren atalean webgunerako propio sortutako postalak daude. Postaletan ere lokuzioak eta irudiak agertzen dira eta urtebetetzetan eta ospakizunetan bidaltzeko aproposak dira. Azkenik webgunean umore grafikoko hainbat lotura agertzen dira.
HITZ-ASPERTU DIBERTIGARRIA. Liburuaren filosofiarekin bat eginik, iaz hitzaldiak edo eurek dioten bezala «Hizketan libertitzeko manerak « hitz-aspertuak eskaintzen hasi ziren Asisko Urmeneta, Kike Amonarriz eta Antton Olariaga. Aurten ere segida eman diote ekimen horri, lortutako arrakasta ikusita. Hitzaldian hizkuntzarekin jolas egiteko tekniken berri ematen dute, esaterako, nola imitatu hizkuntza arrotzak (arabiera, japoniera) euskaraz, nola jolastu toponimiarekin, tresnek nola egiten duten euskaraz eta lokuzio berriak nola sor daitezkeen. Asisko Urmenetak zera adierazi digu: «Hitzaldien ondorio pozgarriena herri desberdinetan baliatzen direnak edo baliatu izan direnak jasotzea izan da. Herrietan erabiltzen diren ezizenak, kantatzen diren koplak jaso ditugu, espazio izugarri zabala da eta osasun onean dago». Hitzaldiak eskaintzen dihardute, hala, azaroan Iruñea eta Zaldibarren izango dira eta abenduan Errenteria eta Getxon.
Jon Alonso idazleak hizkuntza batean erregistro ez formalak duen garrantzia azpimarratu digu. Hirietako haurrak eskolatik ateratzen direnean euskaraz hitz egiteko arazoak izaten dituzte batzuetan, baita gazteek ere, eta desertu horretan oasitxo bat azaleratzen saiatu dira Zazpiak Batman kolektibokoak. Gainera, bide horri jarrai diezaion animatu nahi dute jendea.
Proiektuarekin aurrera egiteko asmoa dute, Asisko Urmenetak zera esan digu: «Gure asmoa urtean liburu bat ateratzea da, baina laguntza eta materialaren arabera ikusi beharko da zer gertatzen den. Aurten kaleratu duguna zorionez sei urte barru modaz pasatua balego, gu pozik. Esaera zaharrak noizbait asmatuko zituzten, batzuk mantentzen dira, beste batzuk ez, eta beste batzuen esanahia aldatu egin da. Eta hori hizkuntza baten osasunaren adierazgarri da»


Azkenak
1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


Eguneraketa berriak daude