«GURETZAT DISKO BAKOITZA ABENTURA BERRI BAT DA»


2021eko uztailaren 19an
Jojo Bordagarai gabadiarra Jutsin bizi da (Nafarroa Beherea). Ramuntxo Carrere, berriz, lekuindarra da eta Aiherran bizi da (Lapurdi). Ipar Euskal Herriko Kantu Txapelketan ezagutu zuten elkar, 1987an: «Euskal Herriko Kantu Txapelketaren bigarren aroan ezagutu ginen, aro modernoan-edo. Txomin Hegik irabazi zuen lehen ekitaldian eta guk bigarrenean, 1989an. Lehen aroan -60ko hamarkadan- Benito Lertxundi eta Erramun Martikorena kantariak eman ziren ezagutzera, besteak beste», oroitarazi digu bikote honek.

Hiru disko plazaratu dituzte ordutik. Lehenengo biak, Elkar diskoetxeak ekoiztuak, Niko Etxarten Kilikas estudioan grabatu zituzten: «Haize andrea» eta «Maitasunez ba ote». Hirugarrena, aldiz, «Zure kanpoetara» Xabi Peryren eskutik grabatu dute Laguna estudioan eta Agorila diskoetxeak ekoiztua da. «Kantu sinple batzuekin hasi ginen musikan. Lehen diskoan melodiak eta hitzak uztartu baino ez genituen egin. Bigarren diskoan gauza berriak xerkatu genituen, tresna gutti baina Niko Etxarten laguntza paregabea izan genuen. Disko honetan beste zerbait egitera entseatu gara», diote kantari biek.

ZORTZI urte GRABATU GABE.

Jojo polifazetikoa da. Musikaria izateaz gain, Amikuzeko gau eskolako irakaslea eta filmen proiektista lana burutzen du Donepauleko zine-areto nagusian. Ramuntxo, berriz, kontularia da; laborarien kontularitzaz arduratzen da. Zortzi urte pasa dituzte grabatu gabe, musika ez baita beren ogibidea. Disko berri bat grabatzeko ez omen dute jo mugarik eta ez dute beren burua musikalki behartuta kausitu izan egun arte: «Txuku-txuku aritu gara. Gainera, bikote gisa hasi ginen eta orain talde bat gara. Musikari berriekin aritzeak beste maila batera pasarazi gaitu. Kantuak beste molde batez pentsatu eta moldatu behar ditugu orain. Kantuak ezin dira heldu diren bezala egituratzen ahal, orain beste gisa batez lan egin behar dugu elkarrekin aritzeko. Disko berri honetan kolore ezberdinak tartekatu ditugu, giro herrikoia eta modernoa uztartzea izan dugu xede».
«Zure kanpoetara» diskoan talde lana ageri da, musikari bakoitzak bere nortasuna eman dio diskoari; euren kalitatea eta dohainak. Bikotearen arabera, taldekideak berauek baino musikari aise hobeagoak dira, eta hori agerikoa da egindako lanean: «Guretzat disko bakoitza abentura bat da. Musikari kideen ikusmoldearen arabera melodiei zer-nolako apaindura eman behar zitzaien eztabaidatu dugu. Denon artean deliberatu dugu zer sentitzen genuen hitz bakoitzarengatik. Bakoitzak bere ikusmoldea ekarri du eta gero denon espiritua agerrarazteko moldea landu dugu». Philippe de Ezkurra akordeoilaria, Mathieu Haranburu kitarrapala jolea, Xabi Albistur kitarra elektrikoa jotzen duena eta Pitxi Sarthouk osatzen dute Jojo eta Ramuntxo taldea.
Kantu txapelketari esker kantari kopurua emendatuz doa Ipar Euskal Herrian. Alta, Jojo eta Ramuntxoren aburuz, kantuegile eskas daude. «Zure kanpoetara» diskoaren hitzak eta doinuak bienak dira. Alabaina, hamaika kantuetatik lau bereizi beharra daude. XIX. mendeko bi testu alde batetik: Jan Battit Camoussariren «Mariñelaren Kontra-Pasa» eta Donepaleuko Jauregiberriren «Pobrearen kantua». Biak Jojok musikatuak. Gaurkotasun handikoak bi kantuak, jite fatalista dutenak, musikari hauen hitzetan. «Kantan badoa bihotza» dago bestalde. Kantu honen hitzak Itxaro Bordarenak dira. Xiberoko Botza du aipagai. Irratiak berak eginiko eskaeraz sortua da. «Jin Baledi» izeneko kantuaren hitzak berriz, Zuberoako Alexis Etxekopar «Attuli» musikari mitikoari eskatu zizkioten. «Attuli»ri dioten estimuaren lekukotasun gisa asmatu dute kantu kilikagarri honen doinua. Bikoteak dioenez, Philippe de Ezkurra eta Patxi Arotzarenak kantuen konponketan eginiko lana berebizikoa izan da. Kantu baten musika ezezik, gainontzeko kantuen moldaketa guztiak Philippe de Ezkurrak eginak dira. Itoiz talde ohiaren Xabi Peryren grabaketa lana biziki estimatu dute era berean.
«Zure kanpoetara» izenburua ez dagokio kantu baten izenari, «Eskapatze» kantuaren leloaren hitzak dira. Diskoaren azalean agertzen den irudian islatu nahi izan dituzte beren gogoetak. Honela azaldu digute bere funtsa: «Margo baten aitzinean izaniko gogoeta batetik abiatu zen ideia. Berean mundua hilotza agertzen zen eta berari begira pertsona bizidun bat agertzen zen. Hila zen mundu hori bizidun bilakatu da finean. Kantu onirikoa da funtsean» dio Jojok. «‘Zure kanpoetara’ izenak kanpoa edo bakoitzaren mundua ere erran nahi du, hitz joko bat da. Kanporako begirada eta norberaren baitarako soako bat da. Bi munduen arteko begirada bat islatu nahi dugu. Kantu sinbolikoa da», gehitu du Ramuntxok. Alta, diskoaren azalean islatu nahi zuten ideia ez da erabat gauzatu. Mirailan behar lukeen irudia ez baita agertu. Irudiz, ekoizpeneko iratxoak ez dira beren alde aritu izan.

ordizian eta Urruñan.

Jojo eta Ramuntxok disko berri baten garaian 30 kantaldi inguru burutzen dute urtean. Azaro honen 24 eta 25ean Ordizian nahiz Urruñan joko dute; Kepa Junkera eta Ruper Ordorikaren aurretik joko ere, hurrenez hurren. Hegoaldean ez dute nahi beste abesten. Gipuzkoan, Donostia eta Tolosa aldean aritzen dira. Bizkaian, berriz, Getxo eta Berangon. Nafarroan, Baztanen batez ere:«Guk gehienbat lagunen gonbiteei esker abesten dugu Hegoaldean. Agorila etxeak zailtasunak ditu Iparraldeko kantarien lanak Hegoaldean sustatzeko».

Profesionala ez bazara, disko bat grabatzea diru arazoa da Jojo eta Ramuntxoren aburuz:«Garai batean Elkarrek asko saltzen ez genuen folk musikariak ere ekoizten zituen; ekoizpen osoa hartzen zuen bere gain. Gaur egun ez. Alta, zeregin hau ere diskoetxe azkarrena izan beharko luke gure irudiko»


Azkenak
2024-12-27 | Julene Flamarique
EuskarAbentura 2025: izena emateko epea zabalik martxoaren 5era arte

EuskarAbentura 2025 espedizioak aukera emango die 127 gazteri zazpi lurraldeak oinez zeharkatzeko kulturan, historian eta paisaietan murgilduta. EuskarAbenturako parte-hartzaileen hautaketa ez da proiektuen kalitatean bakarrik oinarritzen, baita generoa,... [+]


2024-12-27 | Leire Ibar
AEBek eta aliatuek 260.000 milioi dolar eman dizkiote Ukrainari laguntza militarrerako

AEBek eta Mendebaldeko aliatuek guztira 260.000 milioi dolarreko laguntza eman diote Ukrainari, gehienbat armamentuan eta laguntza militarrean, Errusiak 2022an egindako inbasioaren ostean. Nahiz eta laguntza horrek Ukrainaren defentsa indartzea helburu duen, Nazio Batuen... [+]


2024-12-27 | Julene Flamarique
Elkarte memorialistek manifestatzera deitu dute urtarrilaren 18an, Erorien Monumentua eraistea galdegiteko

Elkarte memorialistek kritikatu egin dute Iruñeko Udalak Erorien Monumentua eraisteari uko egiteko hartutako erabakia. Memoria Demokratikoaren Legea “oker interpretatzea” egotzi diote Joseba Asiron alkateari, eta mobilizazio batera deitu dute urtarrilaren... [+]


2024-12-27 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Myanmarreko gerra zibila, laugarren urtera

Hutsaren hurrengo arreta mediatikoarekin –batez ere Ekialde Hurbileko edo Ukrainako gatazkekin alderatzen badugu; baina Sudangoaren aldean ere bai–, laugarren urtea betetze bidean da Myanmarreko gerra zibila.


2024-12-27 | Leire Ibar
Txanpainaren industriaren arrakastaren oinarrian eskulan esplotatua dago

The Guardian egunkariak Épernayn (Frantzia) txanpain-industrian aritzen diren migratzaileen egoera aztertu du. Ikerketak agerian utzi ditu luxuzko xanpaina-marken mahastietan lan egiten dutenen baldintza prekarioak eta legez kanpokoak.


2024-12-27 | ARGIA
Gutxienez 5.212 eraso matxista salatu dituzte aurten EAEn, iaz baino %8 gehiago

2024ko azarora bitarte 683 sexu eraso salatu dituzte, iaz baino %16,7 gehiago, Emakunderen arabera. Familia barruko indarkeria salatu duten emakumeen kopurua ere handitu da (975 izan dira), baita bikotekide edo bikotekide ohiek egindakoa ere (3.554).


2024-12-27 | Euskal Irratiak
Benito Lertxundi
“Zuzeneko emanaldietan beharrezko den xarma galtzen ari nintzela sentitzen nuen”

Benito Lertxundi 60 urte iraun duen kantugintza uzten zuela jakinarazi du Durangoko azoka aitzin. 2023an Gernikan grabatu zuen kontzertu baten diskoarekin bururatuko du bere ibilbide handia bezain aberatsa. Bazuen urtea hartua zuela erabakia, ez da erraza izan horren berri... [+]


2024-12-27 | Gedar
Eguberrietan 110 osasun-zentrotan ezarri ditu murrizketak Osakidetzak

Iazko Gabonetan, hamabi ordurainoko itxaronaldiak izan ziren. Urtean 180 egunetan ezartzen ditu nolabaiteko murrizketak Osakidetzak.


Ibai Ripodas: “Balorazio oso positiboa egiten dugu, orain gazteek sortu beharko dituzte presoei elkartasuna helarazteko bide berriak”

Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.


2024-12-27 | ARGIA
“Euskaraz ez dakien pertsona bat” izendatu dute Eitb.eus-eko zuzendari, LABek salatu duenez

"Euskalduna ez den pertsona bat –Nagore de los Rios– hautatu du EITBko zuzendaritza nagusiak Eitb.eus eta Social Media atalerako zuzendari posturako, eta, ondorioz, euskaraz ez dakien pertsona bat izendatu dute helburuen artean euskararen... [+]


Eguneraketa berriak daude