Euskal Herria, drogaz garbia?


2021eko uztailaren 28an
Udazkenean ondo sarturik jada, ikastaro berrian murgilduta, jende gaztearen arreta irabazteko garai egokia zen. Beharbada horregatik eskaini zion ZERUKO ARGIAk bere lehen orrialdea "Droga" gaiari. Nonbait beldurtzekoa zen haiek hedatzen ari ziren modua… etxetik kanpo. Izan ere, honela oharrarazten zitzaion letra larriz irakurleari: "Euskal Erriaren ondoan bai Frantzian eta bai Espaiñan, asko ari da zabaltzen". Etxean zer, ordea? Euskal Herria drogaz guztiz garbia ote zegoen, bada?


DROGA MALTZURRENAK

Olalde izenpetzen zuen batek egindako azterketaren arabera, "Drogak gaurko munduan, batez ere gazteen artean, sortu duen korapilloa, ez da nolanahikoa. Urrutiago joan gabe, Euskal Erriko mugetan bertan asko izan dira zigortuak drogazale edo droga-saltzaille zirelako".
Arazo larria, zalantzarik gabe, baina gaitz erdi, auzoan gertatu bide zen bakarrik. Horrelako euskaldunik ez zegoelako, ala euskal drogazaleak besteak baino azkarragoak zirelako? Olaldek ez zuen hori argitzen.
Hark zioenez, Euskal Herriko mugaz harantz guraso jendea beldurrez airean zegoen "gazte jendeak gero eta gehiago erabiltzen" zituelako "‘atxis’, ‘marijuana’, ‘anfetaminak’, ‘eroina’, ‘L.S.D.’direlakoak". Zorionez, ez zirudien gaztedi horrek arazorik zuenik edariarekin, alkohola ez baitzuen Olaldek inon aipatzen. Bestelakoa zen haren kezka: "Zer neurritan erabiltzen ote dituzte?". Galdera garrantzitsu honen jarraian, horregatik, ohar bat zetorren: "Ez daukagu oraindik Euskal Erriko datorik eta Frantziakoez baliauko gara oraingoz".
Beraz, izan bazela drogazaleren bat gurean ere ondoriozta dezakegu…


INJEKZIOEN ERABILPENA

Dena den, Olaldek ematen zituen Frantziako datuak ez ziren inor lasaitzeko modukoak: "1966 urtean, milla eta bostehun frantzesek artzen zuten droga indizio bidez. Millak, eroina erabiltzen zuten. Gaur berriz, ofizialki, ogeita amar milla frantses dira ala ohitutakoak. Au da, zenbaki ori motz gelditzen da. Frantses auen adiña, hamasei urtetatik ogeita bostekoa da. Gizarte mailla guztietan sortzen dira, bai aberatsetan, bai estudianteetan, bai langilleen artean ere. Baiña batez ere uri aundietan bizi diran ikasleak, batxiller-ikasleak dira gehien erortzen direnak drogapean. Esan diteke Frantziako ikasle gazte auetatik, ehuneko 20, drogazale, batez ere atxis-zale direla".
Beharbada irribarre egin duzu azken hau irakurtzean, irakurle. Baina zer egingo diogu, Olaldek ez zuen haxixa batere maite, nahiz entzuna izan bereizi behar zela beste batzuengandik: "Atxis bera, sendagillearen iritziz, ez da pozoi bat, baiña oso kaltegarria bai", baieztatzen zuen. Zergatik hori?
"Asi gaitezen atxis-aren salerosketatik. Droga hau erosterakoan, nahi eta nahi ez, beste drogatuekin arremanetan jarri behar izaten du erosi nahi duenak. Eta atxis-sailtzaileak ez du etsiko beste droga gogorren bat saldu arte. Or dago benetako arriskua: bide ortan jarriz gero, ez dago, gehienetan, atzera egiterik eta ustekabean, eromena edo eriotza ekar dezaketen drogazale bihurtzen dira".


KALTEAK ETA ORDAINAK

Oliebenstein sendagile eta drogetan aditu frantziarrak emandako datuetatik Olaldek ondorioztatua da aurrekoa. Beste honako hau, ordea, nahikoa bere kabuz erabaki zuela esango nuke: "Atxis, irurogeita amar bat eratara azaltzen da plazara eta, esandakoak esan, Pakistan aldeko atxisak opioa dauka eta oso gogorra da. Opioa arrisku aundiko droga da; eroina, opiotik sortzen da. Bestalde, atxis erretzea legez kanpo ibiltzea da eta atxis erretzera biltzen dan taldeak gizartearen legeak zapaltzen ditu eta gizartea bera arriskuan jartzen. Sortaldeko zibilizazioak, opioak galdu zituen".
Apika tirioak eta troiarrak bere komenentziara pilatze horrekin ez zuen irakurle haxix-zalea behar bezala izutu, eta horrela ekiten zion hurrengo pasartean: "Atxis erretzeak ihes egitera bultzatzen du, gizartea ahaztutzera, alferkerira… asieran, eta gero etxetik ihes egitera, pop-jaietara, eta norberaren buru-erailtzera". Alajaina!


ESTRATEGIA OKERRAK BAZTERTU

Behin esan beharrekoa esanda, ulerkorrago agertzen zen Olalde: "Gazteentzat zoramena eta eriotza itz utsak dira eta ez diete beldurrik. Horiek ez dakite zer dan alienazioa, zer dan betiko morrontza, eta bestalde, ain gertu jartzen diete atsegiña!".
Gauzak horrela, okerreko estrategiak baztertu beharra zegoen. Adibidez: "Gurasoek gazte bati, indizioa artzen badu ilko dala esan diote. Seme orrek ondo daki indizioak ez duela iltzen, probatua baitu… Eta ez die jaramonik egiten aurrera ere. Baiña eroinarekin ez dago kontu onik. Eroinazaleak aukera gogorra egin du: zoramena, morrontza eta ziur asko, eriotza. Obe da egia esatea eta droga bakoitzaren kalteak bereiztea", zioen gure Olaldek. Inoiz ez omen berandu, bide onera itzultzeko… Baina hara nola egiten zuen kalte horien bereizketak!
"Zergatik da ain kaltegarri eroina? Asiz gero ezin utzi delako. Ohitura artzen du gorputzak eta ez dago uzterik. Tratamentu gogorra egiñaz ere, ehunetik amar edo amabostek bakarrik lortzen du uztea. Anfetaminak, berriz, buru-muinera jotzen du eta eriotza dakar. Arriskua askoz ere aundiagoa da droga hauekin". Kito

Ez ditzagun zapuztu gazteak
Elkar kompreni eziñik gabiltz gazte eta urteetan aurrera goazenok… Ondo gabeko lezea aien eta gure artean. Elkarri eskua luzatu eziñean. Leengoa eta oraingoa bi puska egiñik daudela dirudi. Bizi-poz aundirik gabe bizi gerala esango nuke, gaur egunean adiñekook. Beren jazkeraz eta txima aundiz, arrigarri zaizkigu gazteak. Zaartzaro bidean, alaitasunik ez degu arkitzen gazte-biotzetan. Ezertxo on egin ez bagendu bezela, begiratzen gaituzte. Gure semeen pentsaera eta jokabideak kompreni eziñezkoak ditugu. Badirudi ez direla gure seme: Esker txarreko. Erantzun gozo bat ez. (…) Razismoz beteta daukagu mundu triste au: Judutarren aurkako razismoa. Beltzen aurkakoa… Il aurretik, arren, ez dezagun are beldurgarriago den beste razismo bat sor: Gazteriaren aurkako razismoa, mundura ekarri dituzten semeenganako gurasoan razismoa. Gauza tristeagorik bai ote? (…) Zorretan gaude gazteekin: iskillu eta armaz jositako gizartea uzten diegu; guk egiñak, bomba atomikoak, gurea, zuzengabekeriaz betetako mundua; gurea, gizonak elkar jateko eratu degun biziera; gureak ainbat eta ainbat gaiztakeria. Bizi eziñezko munduaren ordez, bizitzarik ez dagoen illargia eskeiñi bear ote diegu gure ondorengoei? Borondate oneko gazte eta adiñeko: Luza bostekoa; elkarturik gizarte zuzenago bat egin dezagun.
Izenpetu gabea (1971-X-24)

Euskara Telebistan
Urriaren 4ean, astelehenarekin, agertu da ORTF-ak Bordeletik botatzen duen telebixta emankizunean euskarazko lehen ikusgarria. Ez zuen malizia handirik lehen emankizun horrek. Bainan euskaldun guztien bihotzak hunkitu ditu eta zorionez bete. Euskara telebistan sartu da (...) (1971-X-24)

Txuleta
Txuleta, haragi "egina" bat da. Elementu kultural dugu, baina ez osoki. Txuletak, beregan uztartzen ditu natura eta kultura mailak. Txuleta bat eskatzean honela mintzatu ohi izan gara: "Asko egina nahi dut" edo "gutti egina zait laket". Txuleta oso errea zerbait osatua dugu, konplet den zerbait. Baina tripa-zai-jakintsuak diotenez txuletak ez du oso egina behar (…) Denik ere, txuletaren mitoak geure kulturaren funtsa eskasa adierazten digu. Ez gara "osoki" eginak eta erdibideko gauzak adoratzen ditugu. Noski, txuleta oso eginak eskatzen ba ditugu, okelarik gabe geldituko gara, eta geure ahosapaiaren finezia biziro haserre gertatuko da. Baina honela gertatzen bada ere, beti izanen dugu zer hozkatu. Bestalde, euskaldunok ahozko fasean finkaturik ote garen susmoak hartzen hasia naiz; eta seksoal gauzetan, ahoko fasea haur ttipiena da. Haur ttipiak amaren titiak bezala, guk adindunok txuletak hozkatzen ditugu. Oteizak dionez euskaldunok, haur gara… nerekiko zera erantsiko nioke Oteizaren esanari: Euskaldunok, haur zahar gara, hortzik gabeko haragi zale (1971-X-24)


Azkenak
2024-10-15 | Leire Ibar
Hiru pertsona atxilotu ditu Ertzaintzak sexu-esplotaziorako gizakien salerosketa egotzita

Prostituzioan aritzera behartuta zeuden lau emakume askatu dituzte Donostian eta Gasteizen, eta giza salerosketa leporatu diete operazioan atxilotutako bi emakume eta gizon bati. Biktimen salaketari esker hasi zuen ikerketa Ertzaintzak. Atxilotuak Ertzain-etxera eraman dituzte... [+]


2024-10-15 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar enpresak Iturrietako mendilerroan jarria duen dorreak ez ditu hegaztien babeserako neurriak bermatzen, Arabako Mendiak Askek salatu duenez

Aixeindar enpresak haizea neurtzeko 82,5 metroko dorre meteorologikoa instalatua du 2023tik Analamendin. Dorrearen egonkortasuna eta segurtasuna bermatzeko, lurrera altzairuzko hainbat kablerekin ainguratu zuen enpresak. Arabako Mendiak Aske elkarteak salatu du hegaztiek... [+]


2024-10-15 | Mikel Aramendi
Urriak 10: komeria bihur ote daiteke mundu mailako drama?

Zeurea ez dela –eta ez duela izan behar– deritzozun herrialde bateko gertakari historikoa izan al daiteke nonbaiteko festa nazionalaren sorburua? Bai, horixe. Gertatu ere gertatzen da Taiwanen: “Hamar Bikoitzean”, alegia, urriaren 10ean ospatzen da... [+]


“Tratu iraingarria” salatu dute Laudioko San Roke adinekoen egoitzan

"Duintasuna urratzerainoko gertakariak" sarri errepikatzen direla seinalatu dute egoitza horretako senideek Arabako Foru Aldundiari bidalitako gutunean. Aldundiak dio egoera ez dela "hain larria".


2024-10-15 | iametza
Euskarazko ahots teknologia zertan da? Norantz goaz?

Euskal Herriko hainbat zentro teknologikotako ordezkariek parte hartuko dute euskarazko ahots teknologiaren egoera eta etorkizuna aztertuko dituen mahai-inguruan, Jon Torner ARGIAko kazetariak gidatuta. Topaketa urriaren 17an izango da, Donostiako San Telmo museoan egingo den... [+]


2024-10-15 | Leire Ibar
Fiskaltzak EHUko zuzenbideko irakaslearen “mezu faxistak” ikertzeko eskatu dio Ertzaintzari

Urri hasieran kaleratutako EHUko irakaslearen inguruko txosten bat egiteko eskatu dio Fiskaltzak Ertzaintzari. Kasuaren nondik norakoak sakonki ikertzeko eta gorroto deliturik egon den ala ez aztertzeko helburua du, salaketa jartzea erabaki aurretik.


Hobari fiskalak gazteei: ‘On falling' filmaren eragina?

Gazteei PFEZa murriztea edota zenbait kasutan deuseztatzea proposatu du Portugalgo Gobernuak, baina momentuz hizpidea baino ez du ipini, ez baitago argi aurrekontuak onartu ahalko dituen, gobernua osatzen duten alderdiek ez baitute-eta gehiengo parlamentariorik. Espainiako... [+]


Eskola-jantokietan catering-enpresen zerbitzua blindatu du Jaurlaritzak

Catering-enpresarik gabe jardun nahi duten eskolentzat bestelako eredu bat arautzea adostu zuen Eusko Legebiltzarrak 2019an. Horren ordez, catering-enpresen bidezko zerbitzua ematera derrigortzen ditu ikastetxeak Eusko Jaurlaritzak berriki argitaratu duen aginduak. Bitartean,... [+]


2024-10-15 | Julene Flamarique
Gabriel Arestiren argitaratu gabeko olerki bat eskuratu du Jon Kortazarrek

Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]


2024-10-15 | Jon Torner Zabala
Zubietako erraustegiaren “ezohiko” jarduera onartu du Jaurlaritzak

Hondakinak tratatzeko Artaxoako plantara Zubietako erraustegitik milaka tona lixibiatu modu ilegalean eraman izanaz galdetu dio EH Bilduko parlamentari Mikel Oterok, Eusko Jaurlaritzako Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasun sailburu Mikel Jauregiri. Iragan... [+]


Urruña eta Segurako udalek ofizialdu egin dituzte herritarrek sortutako zubiak

Herritarrengandik sortu eta hiru hamarkadaz eraikitako harremanaren ondotik, Hego Lapurdi eta Goierriko bi herri hauen arteko senidetze edo birazkatze ofiziala egin dute igandean Urruñako plazan. 30 urteko mugarri, egun «historikotzat» jo dute Filipe Aramendi... [+]


Mecaner Herriarentzat
“Fabrikaren erosketa publikoa behar dugu”

Stellantis multinazionalak Mecaner lantokia itxi eta 148 behargin kalean utzi ditu Urdulizen (Bizkaia); horren aurrean, "Mecaner Herriarentzat" alternatiba ekosoziala sortu dute hainbat eragilek. LAB sindikatuko Iraide Juaristik eta Jauzi Ekosozialeko Aitor Gallastegik... [+]


2024-10-15 | Julen Orbea | Zuzeu
Bizitza oroit dezagun

1944an, Stauffenberg-en agindupean, Hitler bonba batekin hiltzen saiatu ziren, soldadu eta herritar alemaniar batzuen artean prestatutako ekintza baten. Hurrengo hilabeteetan naziek 90 pertsona exekutatu zituzten ekintza haren ondorioz.


Galizieraren egoera larriaz ohartarazi dute, azken datuak ikusita

Ezagutza eta erabilerak, biek, egin dute atzera Galiziako Estatistika Institutuak jakinarazitako azken datuetan. Galera handiagoa da adin tarte gazteenetan. 5 eta 14 urte artekoen herenak adierazi du galiziera gutxi edo batere ez dakiela.


Eguneraketa berriak daude