«HASIERAN NORBERAK BERE INGURUAN BILATU BEHAR ZITUEN SOSAK»


2021eko uztailaren 28an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Nola sortu zen lehengo Kilometroak jaia? Nola bururatu zitzaizun horrelako egun bat antolatzeko aukera?
Lehendabiziko Kilometroak-ek, gaur egun bezala, behar bati erantzuten zion. Beasain eta inguruko herrietan, (Lazkao, Idiazabal, Zegama...) ikastetxe berri bat behar genuen. Alkartasuna Lizeoa aspalditik geneukan, baina Lizeo handiago bat behar genuen. Ikastolatik sortzen ari zen jende multzoak hurrengo pauso bat behar zuen-eta. Garai hartan dirua ateratzeko bideek (tonbolak, zozketak, tabernak,...) ematen zutena ematen zuten, baina ez zentro bat eraikitzeko adina. Orduan, 1969an EEBBetan ikasten ari nintzela ikusi nuen dirua biltzeko erabiltzen zuten sistema gogoratu nuen eta sistema hori hemen egitea proposatu nuen. Hasiera batean, zalantzak egon ziren, baina zorionez, Lizeoan zegoen batzordea, oso serioa, sendoa eta profesionala zen eta aztertu ondoren, ideia bezala hartu zuten. Gure helburua bihurtu zen, eta Ikastolen Elkarteari eskaini genion, nolabait hori urtean behin egingo zen zerbait izan zedin, ikastetxe berri bat eraikitzen laguntzeko.

EEBBetan ikusitako sistema horrek zein berezitasun zuen?
Norberak bere esponsorrak, bere babesleak bilatu behar zituen. Kilometroko hainbeste diru (5, 25, 1.000 pezeta...) ordainduko zuen babesleak. Denboraren poderioz hau dena galdu egin da. Hasiera hartan, norberak, bere inguruan bilatu behar zituen bere sosak eta kontzeptu horrek efektu biderkatzaile bat zuen. Hau da, egun kilometroetara 100.000 pertsona bagoaz, 100.000 partaide gara; beste sistema horrekin aldiz, 100.000 horiek bere inguruko beste hainbeste bilatzen dituzte. Orduan, partaidetza askoz ere handiagoa bihurtzen da sistema horrekin.

25 urte hauetan zer nolako bilakaera izan du Kilometroak zure ustez?
Helburua bera da: dirua ateratzea. Lizeoa eta Ikastolen Elkartearen artean adostu zen Kilometroak urtean behin egitea. Eta ikastola berri bat eraikitzen ari zen edo eraikiko zen herriari emango zitzaion antolatzeko aukera. Ikastola bakoitza bere kasa hau egiten hasten bazen, atomizatu egingo zela ikusi genuen.
Ikastolen Elkarteak dosifikatzen jakin izan du eta hori oso garrantzitsua izan da bere etorkizunerako. Kilometroentzat poza da hainbat seme edo anai-arreba izatea, (Ibilaldia, Nafarroa Oinez, Araba Euskaraz eta Herri Urrats…).
Helburua beraz berdina da, baina dirua lortzeko bidea egun ez da mantentzen. Esponsorizazioa askoz lan astunagoa da, baina nire ustez emaitza handiagoa lortzen da. Egun konzienteak gara dirua behar dela, baina... Kilometroak ez zen diseinatu bakarrik festa bat izateko. Han parte hartzen zuen bakoitzak, bere gorputzarekin esfortzu bat egingo zuen, izerdi tanta batzuk aterako zituen ikastolaren alde; ez bakarrik dirua emanez, baizik eta baita zerbait eginez ere…

Antolaketa lanak gogoratzen dituzu?
6 edo 8 hilabetezz inguru aritu ginen . Oso jende profesionala eta serioa zegoen. Plangintza orokorra ardura ezberdinetan banatu genuen. Eta astero bilerak egiten genituen. Nolabaiteko jaialdiak prestatzen hasi ginen eta hilean behin ekintza desberdinak egiten genituen, era guztietakoak. Ekintza berriak, asmakizun ederrak sortu ziren zentzu horretan.
Ni oso pozik jartzen naiz gauza berri bat dagoela entzuten dudan bakoitzean. Azken finean denok, herri bakoitza ari da bere aportazioa egiten. Eta hori zen Kilometroetako oinarrizko filosofietako bat. Ez genuen nahi hori leku batean geratzea, baizik eta ibiltaria izatea. Honela, norberak bere kreatibitatea, bere aportazioa, bere indarra bertan jarriko zuen. Horregatik ez dira bi Kilometro berdinak izan.
Oso abentura polita izan zen. Zerbait berria zen, oso ezezaguna, eta izugarrizko zalantzak zeuden, baina han jarri zen ilusioa erabatekoa izan zen. Zorionez, orduan markatu zen bidea irizpide izan da beste batzuk egiteko.
Dena dela nik askotan esan dut: Kilometroak egunero izan beharko luke, ea lortzen dugun euskaraz bizitzea.

25 urte pasa ondoren Kilometroak Beasaina itzuli da. Zein mezu eman nahiko zenuke?
Nik luza dezakedan mezua itxaropentsua besterik ez da. Nik eta ni bezalako hainbatek euskaraz bizi nahi dugu. Eta dudarik gabe, ikastolak aurrera segitu behar du hori posible egin ahal izateko. Baina ikastola bakarrik ez. Eskola publikoa ere bai eta pribatua ere bai eta bestea ere bai. Denak. Eta gero hori kaleratu eta gure eguneroko bizitzara eraman behar da: gure lantokietara, gure enpresetara, eta leku guztietara. Ez da lan erraza baino egin beharra daukagu


Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude