«HASIERAN NORBERAK BERE INGURUAN BILATU BEHAR ZITUEN SOSAK»


2021eko uztailaren 28an
Nola sortu zen lehengo Kilometroak jaia? Nola bururatu zitzaizun horrelako egun bat antolatzeko aukera?
Lehendabiziko Kilometroak-ek, gaur egun bezala, behar bati erantzuten zion. Beasain eta inguruko herrietan, (Lazkao, Idiazabal, Zegama...) ikastetxe berri bat behar genuen. Alkartasuna Lizeoa aspalditik geneukan, baina Lizeo handiago bat behar genuen. Ikastolatik sortzen ari zen jende multzoak hurrengo pauso bat behar zuen-eta. Garai hartan dirua ateratzeko bideek (tonbolak, zozketak, tabernak,...) ematen zutena ematen zuten, baina ez zentro bat eraikitzeko adina. Orduan, 1969an EEBBetan ikasten ari nintzela ikusi nuen dirua biltzeko erabiltzen zuten sistema gogoratu nuen eta sistema hori hemen egitea proposatu nuen. Hasiera batean, zalantzak egon ziren, baina zorionez, Lizeoan zegoen batzordea, oso serioa, sendoa eta profesionala zen eta aztertu ondoren, ideia bezala hartu zuten. Gure helburua bihurtu zen, eta Ikastolen Elkarteari eskaini genion, nolabait hori urtean behin egingo zen zerbait izan zedin, ikastetxe berri bat eraikitzen laguntzeko.

EEBBetan ikusitako sistema horrek zein berezitasun zuen?
Norberak bere esponsorrak, bere babesleak bilatu behar zituen. Kilometroko hainbeste diru (5, 25, 1.000 pezeta...) ordainduko zuen babesleak. Denboraren poderioz hau dena galdu egin da. Hasiera hartan, norberak, bere inguruan bilatu behar zituen bere sosak eta kontzeptu horrek efektu biderkatzaile bat zuen. Hau da, egun kilometroetara 100.000 pertsona bagoaz, 100.000 partaide gara; beste sistema horrekin aldiz, 100.000 horiek bere inguruko beste hainbeste bilatzen dituzte. Orduan, partaidetza askoz ere handiagoa bihurtzen da sistema horrekin.

25 urte hauetan zer nolako bilakaera izan du Kilometroak zure ustez?
Helburua bera da: dirua ateratzea. Lizeoa eta Ikastolen Elkartearen artean adostu zen Kilometroak urtean behin egitea. Eta ikastola berri bat eraikitzen ari zen edo eraikiko zen herriari emango zitzaion antolatzeko aukera. Ikastola bakoitza bere kasa hau egiten hasten bazen, atomizatu egingo zela ikusi genuen.
Ikastolen Elkarteak dosifikatzen jakin izan du eta hori oso garrantzitsua izan da bere etorkizunerako. Kilometroentzat poza da hainbat seme edo anai-arreba izatea, (Ibilaldia, Nafarroa Oinez, Araba Euskaraz eta Herri Urrats…).
Helburua beraz berdina da, baina dirua lortzeko bidea egun ez da mantentzen. Esponsorizazioa askoz lan astunagoa da, baina nire ustez emaitza handiagoa lortzen da. Egun konzienteak gara dirua behar dela, baina... Kilometroak ez zen diseinatu bakarrik festa bat izateko. Han parte hartzen zuen bakoitzak, bere gorputzarekin esfortzu bat egingo zuen, izerdi tanta batzuk aterako zituen ikastolaren alde; ez bakarrik dirua emanez, baizik eta baita zerbait eginez ere…

Antolaketa lanak gogoratzen dituzu?
6 edo 8 hilabetezz inguru aritu ginen . Oso jende profesionala eta serioa zegoen. Plangintza orokorra ardura ezberdinetan banatu genuen. Eta astero bilerak egiten genituen. Nolabaiteko jaialdiak prestatzen hasi ginen eta hilean behin ekintza desberdinak egiten genituen, era guztietakoak. Ekintza berriak, asmakizun ederrak sortu ziren zentzu horretan.
Ni oso pozik jartzen naiz gauza berri bat dagoela entzuten dudan bakoitzean. Azken finean denok, herri bakoitza ari da bere aportazioa egiten. Eta hori zen Kilometroetako oinarrizko filosofietako bat. Ez genuen nahi hori leku batean geratzea, baizik eta ibiltaria izatea. Honela, norberak bere kreatibitatea, bere aportazioa, bere indarra bertan jarriko zuen. Horregatik ez dira bi Kilometro berdinak izan.
Oso abentura polita izan zen. Zerbait berria zen, oso ezezaguna, eta izugarrizko zalantzak zeuden, baina han jarri zen ilusioa erabatekoa izan zen. Zorionez, orduan markatu zen bidea irizpide izan da beste batzuk egiteko.
Dena dela nik askotan esan dut: Kilometroak egunero izan beharko luke, ea lortzen dugun euskaraz bizitzea.

25 urte pasa ondoren Kilometroak Beasaina itzuli da. Zein mezu eman nahiko zenuke?
Nik luza dezakedan mezua itxaropentsua besterik ez da. Nik eta ni bezalako hainbatek euskaraz bizi nahi dugu. Eta dudarik gabe, ikastolak aurrera segitu behar du hori posible egin ahal izateko. Baina ikastola bakarrik ez. Eskola publikoa ere bai eta pribatua ere bai eta bestea ere bai. Denak. Eta gero hori kaleratu eta gure eguneroko bizitzara eraman behar da: gure lantokietara, gure enpresetara, eta leku guztietara. Ez da lan erraza baino egin beharra daukagu


Azkenak
2025-01-22 | ARGIA
140.000 eurorekin zigortu du Jaurlaritzak Zarauzko ikastola, ezarritako matrikulazio muga gainditzeagatik

Salbatore Mitxelena ikastolak 140.000 euro ordaindu beharko ditu, Eusko Jaurlaritzak Haur Hezkuntzarako ezarri dion matrikulazio muga gainditzeagatik, baina zortzi ikasleak mantenduko ditu, negoziazioen ondorio. Hezkuntza Sailaren erabakiak eta jarrerak salatu ditu ikastolak.


Ez ezazula memoria gal, zure auzoa ere Gamonal

Burgosko Gamonalen 2014ko urtarrilean gertaturikoa M15 mugimenduak eta antzekoek hauspotutako protesta soil batzuk izan zirela uste duena, oso erratuta dabil. Auzoaren memorian arakatzea besterik ez dago konturatzeko zer nolako eragina izan zuten iraganeko galera sentimenduak,... [+]


2025-01-22 | Inma Errea Cleix
Ez gara aire

Nafarroa Arenan Mitoaroa ikusten izandako lagun batek “telurikotzat” jo zuen entzun-ikusi-sentitutakoa. Niri ere hala iruditu zitzaidan telebista medio etxetik hauteman nuena.

Pentsa daiteke Mitoaroak piztutako grinak eta atxikimenduak proiektuaren ikusgarritasuna... [+]


2025-01-22 | Itxaro Borda
Hutsa egin

Urte berria hastearekin batera, bizitza aldatuko diguten erabakiak hartzeko ohitura bada. Listak egiten ditugu hiru puntutan: bat, kirola gehiago praktika; bi, lagun zaharrak maizago ikusi; hiru, Islandiara itzuli, errealki eta metaforikoki. Xedeak beti xede geratzen direla... [+]


2025-01-22 | Sukar Horia
Semaforoa vs. herritarrak

Zirkulazioan lehentasunek garrantzi handia dute. Gidatzeko ikasten dugun lehen gauzatakoak dira: biribilguneak eta STOPak menperatu ezean nekez lortuko dugu gidabaimena.

Hala ere, lehentasunak ez dira kontu neutroak, eta historiak eta interes kontrajarriek aldatu izan... [+]


Benito, gure emozioen alkimista hori

Oholtzak betiko utziko dituela jakinarazi zigun Benito Lertxundik badira jada hainbat aste, eta geroztik asko gara maila batean ala bestean umezurtz sentitzen garenak, halako galera edo abandonu sentsazioarekin, triste. Iruindarroi, behintzat, bere zuzenekoen zirrara azken aldi... [+]


2025-01-22 | ARGIA
Armagintzarekin harremana duten Hego Euskal Herriko enpresa, ikerketa zentro eta erakundeen zerrenda

Zerrenda honetan,  2016az geroztik armagintza programaren batean parte hartu duten enpresak sartu ditu Gasteizkoak taldeak, edo militarrentzako produktu espezifikoak garatu dituztenak (ibilgailuak, pinturak, bateriak…). Hego Euskal Herrian sortuak, edo Hego Euskal... [+]


Mahai-ingurua | ELA · LAB · Steilas · ESK
Moldaketa, zail bezain ezinbesteko

Lehen aldia da Hego Euskal Herriko euskal gehiengo sindikalak armagintza industriaren moldaketaz taldean eta modu publikoan hitz egiten duena. Aurreko hilabeteotan mugimendu antimilitaristak bilera bana egin du lau sindikatuokin, produkzio militarra “sozialki... [+]


Armagintza industriaren “moldaketa eraldatzailerako” proposamen antimilitarista
“Ezin dugu nor bere aldetik joan, erronka komunak ditugu”

Armagintzaren “moldaketa eraldatzailerako” proposamena publiko egin berri du mugimendu antimilitaristak. Conversión de la industria militar en Euskal Herria para no fabricar más guerras (Armagintza industriaren moldaketa Euskal Herrian, gerra gehiago ez... [+]


2025-01-22
Armagintza moldatu gizartea eraldatzeko
Gerra hotsei aurre egin beharra

"Ez gaude prest lauzpabost urte barru datorkigunerako. Arriskua ziztu bizian dator guregana. Aurre egin behar diogu: Ukrainan gertatzen ari dena hemen ere gerta liteke” (...) “Errusia, Txina, baina baita Ipar Korea eta Iran ere, gogor ari dira lanean Ipar... [+]


“Noizbait ere gauzak bukatu egin behar dira, konplitu dugu ARGIA sariekin”

Behin batean, gazterik, gidoi nagusia betetzea egokitu zitzaion. Elbira Zipitriaren ikasle izanak, ikastolen mugimendu berriarekin bat egin zuen. Irakasle izan zen artisau baino lehen. Gero, eskulturgile. Egun, musika jotzen du, bere gogoz eta bere buruarentzat. Eta beti, eta 35... [+]


Eguneraketa berriak daude