Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
osteguna 2024ko azaroaren 28an
«GATAZKA POLITIKOAK EZ GAITU BELDURTU BEHAR»
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Espainiako Unibertsitate Legearen aurreproiektuari aurre egingo dion beste Unibertsitate Lege proiektu bat iragarri berri duzu. Azalduiguzu ekimena, mesedez.
Nola burutu nahi duzu egitasmo hori?
Baina, azken finean ekimenak egungo ordenamendu juridikoarekin topo egiten badu, ez duzue Lege propioa aurrera ateratzerik izango.
Demagun Unibertsitatearen autogobernuan sakontzeko lege propio hori Legebiltzarrak onartzen duela. Madrileko Gobernuak Auzitegi Konstituzionalean helegite bat aurkeztuko du eta betikoan egongo gara.
EAEn eman den testuinguru politiko berriarekin ba al dago aurre egiteko aukerarik?
n Errealistak izanik zein mailan jarri daiteke marko juridiko berria?
Europa aipatu duzu. Euskal irakaskuntzan lau hizkuntza ikasi beharra adierazi duzu berriki. Artean, euskara bera ez da ongi garatua gure irakaskuntzan.
Politikaren gordinera etorriz. AABk presoek eta bere senideek jasaten duten sakabanaketa politikaren konplizeak izatea leporatzen diote EAJ eta EAri.
Batasunak Mayor Orejak nahiko lukeen errepresio politikaren aliatuak izatea ere aurpegiratu dizue, horretarako Ertzaintza erabiliz.
Zeregin horretan poliziaren tortura salatu ohi da. Zuk espainol polizien eta Ertzaintzaren arteko betebeharra ezberdinduko al zenuke?
Ertzaintza polizia integrala izatea ere zalantzan jartzen da. «Gerra zikina» bezala kontsideratu diren kasuak ez dituela inoiz argitu. Donostian izandako azken atentatua, kasu.
Euskal Gobernuak normalizazio politikoa lortzeko gehiengoa dauka orain. Batasunak ezin izango du politika baldintzatu lehen bezala. Zein da zure ikuspegia?
Ezker abertzalearekin berriz harremanak gauzatzea posible ikusten duzu?
Gobernu honek erantzukizun handia du beraz?
Zeintzuk dira borroka politiko horrek bilatzen dituen emaitzak lortzeko eragozpenak?
Autodeterminazioari buruzko galdeketa aurreikusten duzu legealdi honetan?
Gauzatu nahi dugun proiektua Espainiakoaren bi ardatzen kontra joatea nahi dugu. Batetik, Konstituzioak unibertsitateari onartzen dion autonomia barruan bere politika burutu dezan. Oraingo legea arau txikietan sartzen da eta ez du autonomia errespetatzen. Bestetik, Espainiako Unibertsitate proiektu berriak ez du aintzakotzat hartzen EAEk alor horretan dituen eskuduntzak. Gainera, Madrileko Gobernuak bere lege proiektua onartu ondoren (Madrileko Gortetan izapideak egiten dituen bitartean) gure unibertsitateak ezin die bere erronkei erantzun. Espainiako legearen aldaketarik eman ezean, gure unibertsitate propioa garatzeko Legebiltzarrean geure proiektua aurkeztu behar dugu ezinbestean.
Nola burutu nahi duzu egitasmo hori?
Unibertsitate guztien premiei erantzuteko, EAEko unibertsitate publikoa, Deustuko Unibertsitatea eta Mondragon Unibertsitatearekin elkarlanean aritzeko konprometitu naiz. Urte honen amaierarako lege proiektu propioaren zirriborroa prestatu eta urte hasieran Euskal Legebiltzarrera bideratu nahi dugu bertan erabaki dadin.
Baina, azken finean ekimenak egungo ordenamendu juridikoarekin topo egiten badu, ez duzue Lege propioa aurrera ateratzerik izango.
Gobernuaren hauteskunde programan agertzen denez, egun dugun autogobernu mailan aurrera egin behar dugu; Gernikako Estatutuaren eskuduntza guztiak bete beharko lirateke. Une honetan dugun autogobernu maila erasotua izan da oinarrizko legeen bitartez, eta egoera honi buelta eman behar diogu. Finean, herritarren borondatea harantzago joatea denez gero (Gobernu honen programak dioenez) guk herri honen burujabetza bidean bultza egin behar dugu. Gu ez gara abertzale arrazoi erromantikoengatik. Ongizatean sinesten dugunok autogobernuaren eskuduntzak ezinbestekotzat jotzen ditugu herri orekatuago eta libreago bat izateko.
Demagun Unibertsitatearen autogobernuan sakontzeko lege propio hori Legebiltzarrak onartzen duela. Madrileko Gobernuak Auzitegi Konstituzionalean helegite bat aurkeztuko du eta betikoan egongo gara.
Guk ere badugu Auzitegi Konstituzionalean helegitea aurkeztea, baina egia da, Madrileko Gobernuak «hogeita hamaika» eskutik ditu. Espainiako Gobernuak auzitegi horretan suspentsioa eskatzeko gaitasuna duelako, sakoneko iritzia eman aurretik. Aitzitik, guk helegitea aurkezteko eskubidea daukagu, arrazoi emango digute edo ez, baina ez daukagu suspentsioa eskatzeko gaitasunik.
EAEn eman den testuinguru politiko berriarekin ba al dago aurre egiteko aukerarik?
Gatazka politikoa sortzea badugu behintzat. Bere gordintasunean esanda, gatazkak ez gaitu beldurtu behar. Alderantziz, gatazkak bere oneritzia lortuko duen heinean, Legebiltzarraren gehiengoak onartzen duen heinean, gatazka beharrezkoa ikusten dut. Elkarrizketan oinarrituta eta denon arteko adostasun zabalean gauzatua betiere. EAn eta Euskal Gobernuan hortik abiatuta beste marko juridiko batera joateko konprometitu gara.
n Errealistak izanik zein mailan jarri daiteke marko juridiko berria?
Hasteko herriaren gehiengoak nahi duen mailan. EA nire alderdia independenziaren aldeko izanik ere, guk gehiengoaren erabakia errespetatuko dugula diogu. Gure autogobernuari eta gure legeei edozein eraso egiten zaion mementutik gure proiektu propioa aurkeztuko dugula ere esaten dugu. Esaterako, Unibertsitatearen kasuan Eusko Legebiltzarrean aurkeztuko dugun lege proiektu hori egiteko, ditugun eskuduntzetan oinarrituko gara, estatutuan kontenplatzen diren eskuduntzetan. Unibertsitatearen arloan elkarlan bat egin behar dugu, eta Europa mailan egin ere. Guk ez dugu sinesten autarkian. Elkarlanean aritzeko prest gaude baina ez inoren erasorik onartzeko.
Europa aipatu duzu. Euskal irakaskuntzan lau hizkuntza ikasi beharra adierazi duzu berriki. Artean, euskara bera ez da ongi garatua gure irakaskuntzan.
Gizarte normalkuntza lortzen ez dugun heinean, zaila da hizkuntz normalkuntza lortzea. Euskara ez da guztiz garatua irakaskuntzan. Hala ere, Eusko Jaurlaritzatik ahalegin berezi bat egin da azken urteotan eta emaitzak onak dira. Euskara asko garatu da hezkuntz sistemaren bitartez, eta beste bi belaunaldietan euskalduntze prozesua sendotuko da EAEn. Eleaniztasuna bultzatzeko konpromiso bat hartu dugu Eusko Jaurlaritzan. Horrek ez du esan nahi euskarari buruz egin diren ebaluaketa guztiekin konforme gaudenik. Edozein kasutan, nik ez dut sinesten elebakartasunean, eleaniztasunean sinesten dut Europako Batasunean mugitzeko eta enplegu munduan aukera gehiago izateko.
Politikaren gordinera etorriz. AABk presoek eta bere senideek jasaten duten sakabanaketa politikaren konplizeak izatea leporatzen diote EAJ eta EAri.
Sakabanaketaren ardura EAri aurpegiratzeak ez du hanka ez bururik. EA betidanik izan da presoen sakabanaketaren kontra, presoen eskubideak eta bereziki bere senitartekoenak bortxatzen dituelako. Senitartekoek ez dute inolako lege hausterik egin, ez dute indarkeriarik bultzatu. Salaketa orokor hauek ezjakintasunean egindako salaketak dira. Sakabanaketarekin bukatu behar dugu behin betirako eta horren alde izango gaituzte beti.
Batasunak Mayor Orejak nahiko lukeen errepresio politikaren aliatuak izatea ere aurpegiratu dizue, horretarako Ertzaintza erabiliz.
Ez nator bat iritzi horrekin, herri honetako normalkuntza politikoa ez delako soilik bide polizialetatik etorriko, neurri politikoak beharrezkoak dira herri honetan bakea sendotzeko. Hala ere, edozein indarkeri espresio burutzen den neurrian edozein polizia demokratikok bere lana egin behar du. Legea hausten dutenen kontra aritu behar du Ertzaintzak. Bizitza eskubidea oinarrizko eskubide bat da eta edozein poliziak edozein pertsonaren aurkako erasoa saihestu behar du. Poliziaren betebeharra hori izanda ere, horrekin ez da konponduko hemengo arazoa, konforme. Arazoak sustrai politikoak ditu, eta honelako arazo baten aurrean neurriak ez dira mugatu behar bide polizialera ez errepresibora bakarrik. Eusko Jaurlaritzak ez du holako politika bultzatzen eta gaiari bere orokortasunean ekiten dio. Zer nahi du Batasunak, bide poliziala albo batera uztea batzuek indarkeria erabiltzen duten bitartean?
Zeregin horretan poliziaren tortura salatu ohi da. Zuk espainol polizien eta Ertzaintzaren arteko betebeharra ezberdinduko al zenuke?
Hasteko, onartezina da atxilotuaren deklarazioak lortzeko tortura erabiltzea. Poliziak ezin du aritu giza eskubideak urratzen dituztenen kontra euren eskubideak bortxatuz, jakina. Ez dakit Guardia Zibila eta Espainiako polizia nola aritzen diren, baina ez dut uste Ertzantzak torturatzen duenik. Ertzaintzak ez du torturatzen eta kasuren bat emango balitz salatu beharko litzateke. Hemen batzuek giza eskubideak guztiz urratzen dituzte eta beste batzuek Ertzaintzaren zeregina zalantzan jartzen dute prentsaurreko baten bidez. Ertzantzak torturatzen duela plazaratzea interesatzen zaie. Auzitegira jo dezaten eta bertan benetako salaketak diren edo herritarren artean mesfidantzak sorrarazteko eginak diren erabaki dadila. Hori egiten ez den bitartean ez dut sinesten tortura praktikatzen denik.
Ertzaintza polizia integrala izatea ere zalantzan jartzen da. «Gerra zikina» bezala kontsideratu diren kasuak ez dituela inoiz argitu. Donostian izandako azken atentatua, kasu.
Ertzaintzak ikerketak bideratu ditu eta ez du erantzulea aurkitu. Ikerketak burutu bai baina beti ez da lortzen erantzulea harrapatzea. Ebatzi gabeko kasu asko dago, tamalez. Donostian orain gutxi, Muskizen eta Abandon orain urte batzuk, eta trantsizio garaian Alonsotegin gertatutako atentatuak daude argitzeko. Egia da, susmoak daude eta ez dira egundo argitu. Baina ez Ertzaintzaren ardura eskasagatik. Ertzaintza polizia integrala da eta segitzen du ikertzen eta bilatzen.
Euskal Gobernuak normalizazio politikoa lortzeko gehiengoa dauka orain. Batasunak ezin izango du politika baldintzatu lehen bezala. Zein da zure ikuspegia?
EH zenak eta orain Batasuna denak uste zuen legealdia baldintzatuko zuela, aurreko legealdian ardatz bat izan zelako. Zoritxarrez, ETAk suetena apurtu ondoren, Batasuna nolabaiteko isolamendu politiko batean kokatu da eta beste alderdiek ez dute harreman normalizaturik izan nahi egoera horretan. Herri honen bakea eta normalkuntza lortzeko ezinbestekoa da alderdi guztien arteko harremanak garatzea. Ikuspegi abertzale batetik begiratuta abertzaleen arteko gutxieneko puntu batzuk adostea beharrezkoa dugu.
Ezker abertzalearekin berriz harremanak gauzatzea posible ikusten duzu?
Saiatu beharko genuke, behintzat. Lehenbizi, hauteskunde ondorengo emaitzei buruzko gogoeta egin beharko genuke alderdi guztiek. Ez dut esan nahi Batasunak egin ez duenik, denok egin behar dugula baizik. EAJ-EA koalizioak lorturiko arrakastaren gakoa, neurri batean, PP eta PSOE alderdi espainolisten aldetik jasan genuen erasoaren ondorioa izan zen. Baina, batez ere, egungo marko juridikotik beste marko baterantz joateko konprometitu ginelako da. Beraz, burujabetasunean sakondu behar dugu herritarrekiko konpromisoa betetzeko.
Gobernu honek erantzukizun handia du beraz?
Bai. Bake prozesua eta normalkuntza politikoari abiada sendo bat emateko herritarren gehiengoaren iritzia sartu behar da ordenamendu juridikoan. Legegintzaldi honetan saio berezi bat egin beharko genuke, eta erabateko aldaketa ezin bada egin, egungo ordenamendu eta marko juridikoan gutxienez autodeterminazio eskubidea de jure sartu beharko litzateke. EAE eta Nafarroako erkidego autonomikoen legedian eskubide historikoen aipamena egiten da eta horrek ez du aipamen hutsean geratu behar, baizik eta herri eta nazio bezala eskubide horiek eguneratu behar ditugu. Konstituzioan eskubide hori azaltzen da eta hori da gure borroka politikoa.
Zeintzuk dira borroka politiko horrek bilatzen dituen emaitzak lortzeko eragozpenak?
Hasteko indarkeriari buruz gogoeta bat egin behar dute batzuk. Hondamendira baino ez garamatza indarkeriaren estrategiak, abertzaletasuna indartu beharrean ahuldu egiten baita. Batasunak gogoeta egin beharko luke eta batik bat ETA erakunde armatuak.
Autodeterminazioari buruzko galdeketa aurreikusten duzu legealdi honetan?
Ezinbestekotzat jotzen dut autodeterminazio eskubidea sartzea gaurko marko juridikoan. Egungo markoa herriari kontsultatuz onartua izan zen eta oraingo markoaren aldaketa lortu nahi badugu herriaren iritzia kontuan hartu behar da. Tamalez, ez dut uste independentzia biharko lortuko dugunik, baina herriaren iritzia ezinbestekoa da demokrazian. Hori autodeterminazioaren eskubidea aitortzea da. Legealdi honetan eskubide hori sartua izan dadin kontsulta egin behar zaio herriari
EZKERREKO ABERTZALEA
Gasteizko Lakuan bildu gara Intxaurragarekin. Bizkaiko Zeanuri herrian jaioa eta bertan bizi izanagatik -12 urtez izan zen herriko alkate- bere amaren aldetiko jatorri arabarra seinalatu digu, Mendibil eta Larrinoa bere abizen arabarrak aipatuz. Ezker abertzalea aipatu diogularik, zehazpen bat egin digu:«Ni neu ere ezkerrekoa eta abertzalea sentitzen naiz». Ez du gogoko «ezker abertzalea»ren zigilu eta erabilpen esklusiboa.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Mikel Garcia Idiakez
#2
Danele Sarriugarte Mochales
#3
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
#5
Onintza Irureta Azkune
#6
Estitxu Eizagirre
Azkenak
Munstrok izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan
Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.
2024-11-28
Zigor Olabarria Oleaga
Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu
Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]
2024-11-28
Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko
2024-11-28
Jenofa Berhokoirigoin
Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk
Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]
2024-11-28
Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan
Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.
2024-11-28
Urko Apaolaza Avila
Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan
Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.
2024-11-28
Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean
Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]
2024-11-28
Jenofa Berhokoirigoin
Plastiko kutsadura mugatzeko negoziaketen azken fasea abiatu du NBEk
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 1era arte iraunen du Hego Koreako Busan hirian aitzina doan gailurrak. Petrolio ekoizle diren estatuak eta beraien lobbyak oztopoak jartzen dabiltza, ekoizpenaren mugatzerik ez dutelako nahi.
2024-11-28
Mikel Garcia Idiakez
“Hezkuntzak izan behar du patxadatsua eta geldoa”
Eguneroko abiadura itogarritik atera eta eskola-proiektua amesteko, gogoetatzeko denbora hartzea aldarrikatu dute solaskideek, Superbotereak liburua aurkezteko mahai-inguruan. Patxadatsu aritu dira, hain justu, eraldatzeaz, inpotentziaz, ilusioaz, eskola bakoitzak egin beharreko... [+]
2024-11-27
Julene Flamarique
"Euskara ez den hizkuntza bat” erabili du Barakaldoko Udalak kanpaina batean
Barakaldoko Udalak euskararen erabilera “umiliagarria” egin duela salatu du Sasiburu euskara elkarteak. Salaketa argitaratu ostean kanpainaren euskarazko bertsioa ezabatu du udalak. Halakorik berriz gerta ez dadin arduradunen barkamen publikoa eta behar diren... [+]
2024-11-27
Leire Ibar
180 eragile baino gehiagok egin dute bat etxebizitzaren eskubidea bermatzearen aldeko mobilizazioarekin
Abenduaren 14an Bilbon etxebizitzaren negozioaren aurkako mobilizazio nazionala antolatu dute Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak eta Euskal Herriko Etxebizitza Sindikatuen Sareak. Ia 200 izan dira auziarekiko elkartasuna adierazi duten eragileak.
2024-11-27
Julene Flamarique
Gutxienez 2027ra arte atzeratu dituzte berriro ere AHTren obrak EAEn
2024ko otsailean Astigarraga-Hernani tartea amaitu zutenean Abiadura Handiko Trena 2027an prest egongo zela aurreikusten zuen Eusko Jaurlaritzak. Orain Arkautiko lotunearen obren lizitazioari ekin dio Jaurlaritzak; Euskal Trenbide Sarea enpresaren esku utzi du, eta 2027an hasiko... [+]
2024-11-27
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Erretiroa hartuko du Benito Lertxundik
82 urteko abeslari oriotarrak azken disko bikoitza kaleratu du, Gernikan 2023ko azaroaren 11n eskainitako kontzertuaren zuzenekoa. Eta horrekin bere ibilbideari amaiera eman diola iragarri du.
2024-11-27
Uxue Apaolaza Larrea
Materialismo histerikoa
Zuekin nahi dut
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]
Eguneraketa berriak daude