Estatu Batuek Europaren batasuna


2021eko uztailaren 19an
Non da gure Europa?" galdetzen zen, larri, ZERUKO ARGIA, bere editorialean, 1971ko irailaren erdialde hartan. Zergatik? Orduan ere Estatu Batuek bere interesak baino ez zeuzkatelako gogoan, eta horretaz gain, ahal zuen guztietan munduko jendarmeak izateko bokazioak agerian uzten zutelako. Garai hartan, Watergate kasua zela-eta handik urte batzuetara lotsagarri samar bere kargua utzi beharrean aurkituko zen gizona zeukan lehendakari, hau da, Richard Nixon. Baina axola gutxi bera izatea edo beste bat, noski, EEBBen nagusigoa denen aurrean adierazteko unean.


EKONOMIA ARMATZAT HARTURIK

"Nixon-en erabakiak, munduko erri gehienetakoen diru-arazoa kinka larrian jarri du. Baita Europa beraren nortasuna ere. Europa batua egin nahiean gabiltzanok ere, ba dugu zertaz kezkatzerik", salatzen zuen aldez aurretik gure aldizkariaren editorialak. Larritasun horren guztiaren azalpena, ordea, pare bat orrialde geroago ematen zuen, Berasategik izenpetutako lan batean (beharbada editorialgilea eta Berasategi delakoa pertsona bera izango ziren, baina hori ezin dizuet nik ziurtatu). Gauza da, horrela zioela Berasategik: "Oraingo onetan, Nixon-ek ehuneko hamarrean igo ditu Ifar Amerikara salduko diran gauzen zergak. Zerga ori dala-ta, nazio-arteko ekonomi-arremanak gutxitu egingo dira. Nazio batzuk, nahiz eta argi ez aitortu, asko galduko dute neurri ori aurrera eramaten danean. Esate baterako, Japoi-ek, bere erritik kanpora saltzen dituen ehuneko 35, Ifar Ameriketara saltzen ditu. Alemania berak ere arreman aundiak dauzka, ekonomikoki, USA-rekin. Eta pentsa dezakegu, Japoi eta Alemaniako ekonomiak ahultzen badira, berekin ahulduko dirala beste erri guztietako salerosketak".
Zergatik egin ote zuen Nixonek egindakoa? Bada, arrazoi sinple bategatik, hara! Berea defendatu nahi zuelako.
"Nixon-ek neurri auek artu baditu, bere erri-barruan kinka larrian arkitzen diralako da. Europa eta Japoi ditu, etxetik kanpo, leiaketan", azaltzen zuen Berasategik. Jakina denez, badira euskaldunak Estatu Batuetan ere, eta baliteke haientzat pozgarri izatea Nixonen erabakia. Haatik, Berasategi iruzkintzailea ez bide zen estatubatuarra, oso kezkaturik agertzen baitzen haren jarreraren aurrean. "Artutako neurriak, USA-ko komerzioa aziarazteko artu badira ere, nahi eta nahi ez, mundu osora begiratuz gero, beherakada izango da. Jakiña, ekonomi-borrokak, politiko aldaketak ekarriko ditu".
Aldaketen gorabehera beste baterako uzten zuen, ordea, hari axola zitzaiona besterik zelako: "Lehendabiziko kolpe onetan, USA-k bere merkatua aurrera atera du eta Europako indarrak ahuldu egin ditu. Nolaz? Bere aldetik, nazio-artean jarritako urrearen prezioa aldatuz eta GATT-ekin zeuzkan trataduak ezeztatuaz".


EUROPAK IKASI BEHARREKOAK

Alegia orduko zein etorkizuneko Europa hutsaren hurrengo gisa tratatu zuela besteak. Berekoi halakoa, Estatu Batuak baino ez zituen hark gogoan! Eta Europaren batasuna zer? Bada, estu antzean dirudienez, Z. ARGIAren editorialak azaldutakoaren arabera, "Europa egite ori ez da gauza ez argia, ez erraza, baiña dakarkian ondoren au bai dala latza: 200 milla pertsoneren lan-arazoa jokatzen dala Europa batu orren gorabeheran" jakinarazten zuen. Eta noski, "Europako Elkartearen ordezkariek larri ibilli dira Bruselasen. Ezin etsi badezakegu ere, arazoa estua da. An daude Ameriketako Estadu Batuak, etxeko zorrak konpontzearren ‘Fondo Monetario Internacional’ delakoaren arauak zapaldurik, eta G.A.T.T.-tarrei emandako itza jaten. Eta emen, Europa, batu eziñean. Izan ere, Europako laterri bakoitzak bere kasa jokatu du diru kontuan: bakoitzak, berari bakarrik komeni zaiona aukeratu du".
Bazuten zer ikasi oraindik Estatu Batuetatik, antza! Hala guztiek berdin antzean funtzionatzen zutela ondorioztatu behar dugu? Nolanahi ere, ez zen hori gure aldizkariko editorialgilearen iritzia. "Europa guztia kezkaturik, arriturik dago", zioen hark. "Izan ere, eztabaidaturik gabe eta erriari galde egin gabe artu dira erriaren geroa erabat aldatuko duten erabakiak. Arazo ekonomikoak dirala-ta, ahaztu egin behar ote dugu demokrazia zer dan?", galdetzen zen, ziur aski Francoren "demokrazia organikoa" baino ezagutu ez zuen arren, edo apika horregatik. Zena zela, oso mindurik zegoen honengatik: "Teknokrata batzuk bildu, gau eta egun jardun eztabaidan, erabakiak artu eta gero eman zaio erriari batzarretan ikusitakoen berri. Ez da giro europatarren artean". Arrazoia? Batik bat hizki larriz agertzen zuen hura, antza: "Oraintxe jokoan dagoena auxe da: Europako nekazariek prezio dezente batean saldu ahal izango ote dituzten beren barazkiak". Behin hura azpimarratu eta gero, idazteko ohizko erara itzuliz adierazten zituen ondorengoak: "Europako urietan lanik gabeko gizon asko izango ote diran kezka. Dendari askok euren dendak itxi egin behar izango ote dituzten kezka". Buruhauste txikiagoak ote


.

Diru-indarrak Bilbotik Madrillera
Bilboko Banketxeak lurrak erosi ditu, Madrilgo kalerik nagusienean. Etxe eskerga bat eraikitzera doa, han bertan. Banku lanetarako baliagarri, 32.000 metro-kuadro izango ditu etxe berri horrek. Bilboko Banketxeak berea duen "Talde Finantzialaria"-ren egitate eta zerbitzuak, han, Madrillen bilduko omen ditu. Hontatik -etxe berean anitz egitate eta zerbitzu biltzetik, alegia-, berehaldiko probetxu eta emendioak ilikiko omen dira, Banketxearen buruzagiak dioenez. "Ez da ahaztu behar, gainera -dio jaun berak-, berrogei bulego badituela, jadanik, Madrillen, Bilboko Banketxeak. Areago, gure zenbait Finantza konpaiñien etxeburua, Madrillen dagoela, hain zuzen". Nork ere badaki, eraberritzeko ahalegin handiak egiten ari dela, azken urteotan, Banketxe hori. Alde batetik, bere merkatua hedatu eta zabaldu du, beste zenbait Banku erosiz eta bereganatuz. Beste aldetik, gaurko banku aurreratuen maillara iritxi nahiz, zera sortu du, "Talde Finantzialaria" izendatzen duten kapitalen merkaturako tresna eta erakundea. (...)
Diru eta indar hori guzia, beraz, Madrilletik maneatua eta gobernatua izango da. Hamaika ikasi atera daiteke gertakizun honetatik. (...) Guziz garbi dago, beraz, Bilboko Banketxea bilbotarra dela esateak ez duela funtsik ez oiñarririk. Ardatza, lema eta burua, aurki izango ditu, dirudienez, Madrillen. Gero, Parisen edo izan lezakean bezalaxe (...) (1971-IX-19)

Baserriaren alde
Iragarkia, 1971-IX-19
Caja de Ahorros Municipal de San Sebastián: Baserriaren alde/ Euskal eta erdal/: Banen baneko aziyak/ Ongarri ta abonoak/ Belar Zuloak/ Erosi edo berritzeko diru/ aurreratzea/ Baserri, lur-tresnak ta abar/ Torrelavega'ko Perira joan/ etorriak

Lehenengo mailako intelektual bat: Joxe Azurmendi
Egun hauetan Baionan argitara, eta salgai jarriko den liburu batek segurtaturik dauka euskal letretan leku goren bat: Joxe Azurmendiren "Hizkuntza, Etnia eta Marxismoa" deritzanak. Baina eragin haundia izan dezake, era berean, Euskal Herriko politikan eta ideia-mugimenduaren etorkizunean. Azurmendiren liburuak, jakinduriaz eta argitasunez, erderazkoen artean paraturik ere, liburu gutxiri zor lioke ezer. Sinistuta nago. Liburu mardul trinko honen ondorioz, benetan, goreneko maillan jarri beharra dago gure zegamarra euskal idazleen artean. Baina, hau berau asko izanagatik ere, ez da dena: zeren-eta Euskal Literaturak berak egiten baitu, Azurmendiri esker, bai saiakeraren, bai politikaren eta filosofiaren mailan, erraldoi-urrats bat. (...) Azurmendiren etorrera dela-ta, beraz, txapela denok erantsi behar dugula esanez, ez diot adiskideari mesede egiten, egiari goratzarre baizik. Azurmendi ez da "beste idazle bat" euskal letretan. Azurmendi benetako intelektual bat da, atzerrikoen mailan aisa parekatzekoa. Eta gauza bat eska dakioke bakarrik: otoi, ekiok lanari! (...) (1971-IX-19)


Azkenak
1936an kontzentrazio esparru izandako Pequeña Velocidad pabiloia mantendu egingo dute Irunen

Irungo tren geltokian, Aduanaren eraikinaren atzealdean dagoen Pequeña Velocidad pabiloiak zutik jarraituko du, 1936ko gerraosteko giltzapetze-sistema beldurgarriaren lekuko gisa, talde memorialisten borrrokaren ondorioz. Pabiloia frankistek erabili zuten 1936tik 1942ra,... [+]


Irakasle baten jazarpena eta ukituak
EHUk baieztatu du hainbat salaketa formal jaso dituela eta genero indarkeriaren aurkako protokoloa aktibatua duela

EHUko Errektoretza Taldeak ARGIAra igorritako oharrean zehaztu duenez, Filologia Hispanikoko irakaslearen aurkako salaketen "berri izan zuen unetik abian da protokoloak zehazten duen prozedura". Denuncias Euskal Herria Instagrameko kontuan bost salaketa anonimo... [+]


Tabakoaren kea irensten duten haurrek erretzaile aktiboen antzeko arrastoak dituzte DNAn

Erretzailea ez izan arren tabakoaren kea jarraikortasunez irensteak ekar ditzaken osasun arazoak ikertu ditu Bartzelonako Osasun Globaleko Institutuak, eta frogatu du arrasto arriskutsuak uzten dituela haurren DNAn.


2025-02-12 | Hala Bedi
Maren Lazpiur (Ikasle Abertzaleak): “Gizartean gertatzen ari den gorakada erreakzionario horretan, unibertsitatea ez da salbu gelditzen”

Kurtso hasieran, 2024ko irailean EHUko Bizkaiko campusean lan-zuzenbidea irakasten zuen irakasle faxista baten berri eman zuten ikasleek. Beste irakasle bat salatu berri dute, oraingoan EHUko Arabako campusean Farmazia Fakultatean, sare sozialetan mezu eta ideia erreakzionarioak... [+]


Netanyahuk gerrarekin mehatxu egin du larunbatean preso trukea egiten ez bada

"Hamasek gure bahituak larunbat eguerdia baino lehen itzultzen ez baditu, su-etena amaitu egingo da eta armadak gogor borrokatuko du Hamas garaitu arte", adierazi du Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk, talde palestinarrak preso trukea behin-behinean... [+]


2025-02-12 | Euskal Irratiak
Marieniako lurren aldeko militanteen epaiketa, irailaren 9ra gibelatua

Irailaren 9ra gibelatu dute Kanboko kontseiluan gertatu kalapiten harira, hiru auzipetuen epaiketa. 2024eko apirilean Kanboko kontseilu denboran Marienia ez hunki kolektiboko kideek burutu zuten ekintzan, Christian Devèze auzapeza erori zen bultzada batean. Hautetsien... [+]


Adimen artifizialean 200.000 milioi euro inbertitzeko konpromisoa hartu du Europak

Otsailaren 10 eta 11n ehun bat estatuburu elkartu dira Parisen, Adimen Artifizialaren sektoreko ordezkariekin batera, AAri buruzko laugarren gailurraren kari. Abiadura handian garatzen ari den teknologia horri buruzko kezkak eta galderak entzun badira ere, ez zen horientzako... [+]


Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


Eguneraketa berriak daude